Czy problem mowy nienawiści w Polsce to zjawisko powszechne, czy marginalne? Okazuje się, że mowa nienawiści jest obecnie zjawiskiem powszechnym, zarówno wśród dorosłych jak i młodzieży.

Z końcem lutego został opublikowany raport Mowa nienawiści, mowa pogardy opracowany przez Centrum Badań nad Uprzedzeniami na Wydziale Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego oraz Fundację im. Stefana Batorego. Uwzględniono w nim zdanie 1052 dorosłych, a także 682 16–18-latków. Badano postawę dorosłych i młodzieży wobec zjawiska przemocy werbalnej skierowanej pod adresem osób dyskryminowanych oraz grup mniejszościowych.

Badania pokazują zmiany, jakie dokonały się w ostatnich dwóch latach. Wyniki raportu pokazują, że Polacy są jeszcze mniej tolerancyjni niż dwa lata temu, a i wówczas nie świecili przykładem pod względem tolerancyjności wobec odmienności.

W raporcie wykazano, że mowa nienawiści króluje przede wszystkim w internecie. Aż 96% przebadanych młodych ludzi zadeklarowało, że styka się w sieci z hejterskim językiem wobec „innych”. W grupie dorosłych 80% przebadanych odpowiedziało, że mowę nienawiści zauważa w mediach (najczęściej w telewizji) oraz w miejscach publicznych, a także nierzadko w rozmowach ze znajomymi.

Należy zadać sobie pytanie, czy takie zachowanie mieści się w granicach wolności słowa, czy raczej powinno się analizować problem hejtu w kategoriach braku kultury. Problemy wymagające również głębszej analizy w kontekście wyników raportu to: myślenie stereotypami, ograniczony dostęp do rzetelnej informacji, obawy przed nowym i odmiennym, pogarda dla innych, brak wrażliwości i współczucia.

Badanie nie obejmowało dzieci, a problem wydaje się odległy od tematów szkolnych, ale tylko z pozoru. Aby skutecznie przeciwdziałać mowie pogardy i nienawiści i rozpowszechnianiu się jej na taką skalę, należy także odpowiednio kierować edukacją już od najmłodszych lat. To przecież dzieci i młodzież stykają się najczęściej z mową nienawiści w sieci.

Raport Mowa nienawiści, mowa pogardy powstał w ramach programu Obywatele dla Demokracji. Na stronie fundacji (tutaj) można obejrzeć prezentację wyników raportu. Z treścią raportu można się zapoznać na stronie Fundacji im. Stefana Batorego tutaj (plik PDF).