Rząd przyjął ważne zmiany w Karcie Nauczyciela. Część z nich to regulacje korzystne dla nauczycieli i nauczycielek. To odpowiedź Ministerstwa Edukacji Narodowej na postulaty Związku Nauczycielstwa Polskiego i efekt współpracy z grupą roboczą ds. pragmatyki zawodowej. Przyjęto jednak także deregulacje, do których związkowcy odnieśli się bardzo krytycznie.

  
Zmiany korzystne dla nauczycieli i nauczycielek

Rada Ministrów przyjęła tzw. dużą nowelizację Karty Nauczyciela. Ministerstwo Edukacji Narodowej pozytywnie odniosło się do postulatów Związku Nauczycielstwa Polskiego. Obejmują one korzystne dla nauczycieli zmiany dotyczące nagród jubileuszowych, odpraw emerytalnych, oceny pracy, rozliczania godzin ponadwymiarowych, zasad zatrudniania młodych nauczycieli i ujednolicenia pensum nauczycieli przedmiotów zawodowych. Nowe przepisy w większości mają wejść w życie od 1 września 2025 r. Na tym terminie zależało ZNP.

MEN wymienia najważniejsze rozwiązania:

  • większa wysokość nagrody jubileuszowej za 40 lat pracy (z 250% do 300% wynagrodzenia miesięcznego);
  • nowa nagroda jubileuszowa dla nauczycieli za 45 lat pracy (400% wynagrodzenia miesięcznego);
  • większa odprawa emerytalna, renta lub nauczycielskie świadczenie kompensacyjne: po 10 latach – dwumiesięczne wynagrodzenie, po 15 – trzymiesięczne wynagrodzenie, po 20 – sześciomiesięczne wynagrodzenie; co ważne, będzie ona obowiązywała także nauczycieli zatrudnionych na mniej niż połowę etatu;
  • ograniczenie zastępstw w czasie zajęć obowiązkowych; mogą być one realizowane podczas zajęć dydaktycznych, wychowawczych i opiekuńczych, z wyjątkiem szczególnych sytuacji oraz za zgodą nauczyciela;
  • możliwość skorzystania z urlopu dla poratowania zdrowia na leczenie lub rehabilitację dla nauczycieli, którym brakuje mniej niż rok do emerytury;
  • krótszy okres zatrudnienia nauczyciela początkującego na czas określony (już po roku będzie zatrudniony na czas nieokreślony);
  • 18 godzin tygodniowo wymiaru zajęć dydaktycznych dla nauczycieli praktycznej nauki zawodu;
  • uregulowanie zasad rozliczania wynagrodzenia za pracę w godzinach ponadwymiarowych;
  • możliwość przedłużenia pełnienia stanowiska dyrektora szkoły.

 
Deregulacje, które budzą wątpliwości nauczycieli i nauczycielek

Rząd przyjął projekty tzw. ustaw deregulacyjnych. Związek Nauczycielstwa Polskiego odniósł się do nich negatywnie.

Pomoc psychologiczno-pedagogiczna nie tylko na umowie o pracę

Projekt nowelizacji Karty Nauczyciela zakłada, że w szkołach i placówkach niepublicznych będzie można powierzać zadania dotyczące pomocy psychologiczno-pedagogicznej nauczycielom specjalistom, w wymiarze nie wyższym niż 9 godzin tygodniowo, na podstawie umowy innej niż umowa o pracę (obecnie do 4 godzin tygodniowo). Chodzi np. o umowę-zlecenie czy umowę B2B (umowa z osobą prowadzącą jednoosobową działalność gospodarczą). Ten przepis ma ułatwić zatrudnianie nauczycieli specjalistów (np. pedagogów, psychologów, logopedów) w niepublicznych jednostkach systemu oświaty. Rząd liczy na to, że dzięki temu zwiększy się dostęp dzieci i młodzieży do niezbędnego wsparcia psychologiczno-pedagogicznego. Przepis ma być wprowadzony pilotażowo na dwa lata, czyli do 31 sierpnia 2027 r. Jednak ZNP krytycznie odnosi się do pomysłu zatrudniania specjalistów na „śmieciówkach”.

Zajęcia w przedszkolu z osobą niebędącą nauczycielem

Zgodnie z nowelizacją Prawa oświatowego w uzasadnionych przypadkach, za zgodą kuratora oświaty, osoba niebędąca nauczycielem będzie mogła w przedszkolu publicznym prowadzić wszystkie zajęcia z dziećmi. Propozycja ta została negatywnie zaopiniowana przez związki zawodowe, a krytyczna wobec niej jest również Rzeczniczka Praw Dziecka. Obecnie można zatrudnić w przedszkolu osobę, która nie jest nauczycielem, wyłącznie do prowadzenia zajęć rozwijających zainteresowania dzieci. Zatem taka osoba nie prowadzi zajęć wychowania przedszkolnego, w trakcie których jest realizowana podstawa programowa. Nowe przepisy mają wejść w życie po 14 dniach od ogłoszenia w Dzienniku Ustaw.

Podsumowanie: 8 lipca 2025 r. Rada Ministrów przyjęła trzy ustawy dotyczące nauczycieli i nauczycielek:
  • Prawo oświatowe (projekt z 13 czerwca 2025 r.) – wprowadzono możliwość zatrudniania osób niebędących nauczycielami w przedszkolach do prowadzenia zajęć;
  • Karta Nauczyciela (projekt z 13 czerwca 2025 r.) – wprowadzono możliwość zatrudnienia specjalistów bez umowy o pracę do 9 godzin tygodniowo;
  • o zmianie ustawy Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw (z 20 marca 2025 r.) – wprowadzono korzystne zmiany dla nauczycieli, m.in. nowe zasady zatrudniania i oceny pracy oraz nagrodę jubileuszową za 45 lat pracy.

 

Źródła:

  1. Projekt ustawy o zmianie ustawy - Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw, https://www.gov.pl/web/premier/projekt-ustawy-o-zmianie-ustawy---karta-nauczyciela-oraz-niektorych-innych-ustaw2 (dostęp: 9.07.2025 r.).
  2. Projekt ustawy o zmianie ustawy - Karta Nauczyciela (projekt deregulacyjny), https://www.gov.pl/web/premier/projekt-ustawy-o-zmianie-ustawy---karta-nauczyciela-projekt-deregulacyjny2 (dostęp: 9.07.2025 r.).
  3. Projekt ustawy o zmianie ustawy - Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustaw skierowany do konsultacji, https://www.gov.pl/web/edukacja/projekt-ustawy-o-zmianie-ustawy--prawo-oswiatowe-oraz-niektorych-innych-ustaw-skierowany-do-konsultacji (dostęp: 9.07.2025 r.).
  4. MEN, https://www.facebook.com/watch/?v=582914817974978 (dostęp: 9.07.2025 r.).