Projekt ustawy przewiduje uporządkowanie praw i obowiązków ucznia, ale resort chce także wzmocnić ochronę prawną nauczycieli. Zaproponowano przyznanie nauczycielom, wychowawcom i pracownikom pedagogicznym formalnego statusu funkcjonariusza publicznego. Jakie prawa i ochrona  będą przysługiwać nauczycielom, a jakie obowiązki będą oni musieli wypełniać w związku z nowelizacją prawa oświatowego?

 

Jak było do tej pory?

Obecnie zgodnie z art. 63 Karty Nauczyciela: nauczyciel podczas lub w związku z pełnieniem obowiązków służbowych korzysta z ochrony prawnej przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych. To oznaczało, że nauczyciel ma przyznane prawo do ochrony, ale formalnie nie miał statusu funkcjonariusza publicznego

Co ma się zmienić?

Ministerstwo Edukacji Narodowej chce wprowadzić nowe przepisy i nadać nauczycielom status funkcjonariusza publicznego. W ten sposób zostaną określone jasne reguły relacji między nauczycielami a uczniami i rodzicami uczniów.

Zamierzamy zawrzeć w ustawie przepisy wspierające nauczycieli. Chociażby większą ochronę jako funkcjonariuszy publicznych, bo mamy świadomość, że napięcia społeczne, zerwane więzi, fala hejtu wpłynęły bardzo negatywnie na to, w jaki sposób nauczyciele dzisiaj często są postrzegani i łamane są zasady dobrego zachowania w stosunku do nauczycieli – mówiła ministra edukacji Barbara Nowacka podczas XXI Ogólnopolskiej Konferencji Kadry Kierowniczej Oświaty w Krakowie.

 
Specjalna ochrona prawna nauczycieli

Znieważanie nauczyciela, grożenie mu czy stosowanie innych form przemocy będą ścigane z urzędu i karane surowiej niż w przypadku, gdyby nauczyciel nie miał statusu funkcjonariusza publicznego. Dodatkowo nowy status pozwala na to, aby nauczyciele byli chronieni również poza szkołą i poza godzinami pracy.

Przewidywane kary za przestępstwo wobec nauczyciela to m.in.:

  • grzywna, ograniczenie wolności lub 3 lata więzienia za naruszenie nietykalności cielesnej nauczyciela;
  • od roku do 10 lat więzienia za napaść na nauczyciela z użyciem broni;
  • od 2 do 15 lat więzienia za spowodowanie ciężkiego uszczerbku na zdrowiu nauczyciela;
  • do 3 lat więzienia za nawoływanie do udostępnienia prywatnych informacji z życia nauczyciela zagrażających jego bezpieczeństwu;
  • od 3 miesięcy do 5 lat więzienia za udostępnienie prywatnych informacji z życia nauczyciela bez jego zgody;
  • do 3 lat więzienia za groźby wobec nauczyciela.

 
Odpowiedzialność karna funkcjonariusza publicznego

Funkcjonariusz publiczny korzysta ze szczególnej ochrony prawnej, ale podlega także szczególnej odpowiedzialności karnej. Zgodnie z projektem ustawy wobec nauczycieli zastosowanie będą miały wszystkie regulacje. Oznacza to, że poniosą oni konsekwencje, jeśli zostaną oskarżeni o nadużycie uprawnień lub niedopełnienie obowiązków.

Funkcjonariusz publiczny, który, przekraczając swoje uprawnienia lub nie dopełniając obowiązków, działa na szkodę interesu publicznego lub prywatnego, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3 – zgodnie z Kodeksem karnym.

 

Źródła:

  1. Projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustaw, https://www.gov.pl/web/premier/projekt-ustawy-o-zmianie-ustawy--prawo-oswiatowe-oraz-niektorych-innych-ustaw9?fbclid=IwY2xjawJsrHdleHRuA2FlbQIxMAABHmOLdXWqNAjIV7WV_5wtnxdv4Rm--SGdblTB2S8_9JA1i2oa1lDjtvfEEeHr_aem_fY-beYChdRd73DUoyxG5IA (dostęp: 23.04.2025 r.).
  2. Kodeks karny art. 222, 223, 223a, 223b, 224, 231 (dostęp: 23.04.2025 r.).