Nowy przedmiot wchodzi do szkół już we wrześniu 2025 r.

Cel. Nowy przedmiot ma przygotować uczniów do aktywnego i świadomego zaangażowania obywatelskiego, które opiera się na poczuciu odpowiedzialności za dobro wspólne i kraj.

Kto będzie uczył tego przedmiotu? Nauczyciele historii, wiedzy o społeczeństwie oraz historii i teraźniejszości.

Trzy obowiązkowe elementy, które podlegają ocenie nauczyciela

Wiedza i umiejętności – podzielono je na siedem działów tematycznych, które odzwierciedlają sześć kręgów wspólnot, w których funkcjonuje uczeń: rodzina, szkoła, wspólnota lokalna i regionalna, ojczyzna, wspólnota europejska, wspólnota międzynarodowa.

Prawdziwe działania obywatelskie – każdy uczeń będzie musiał wybrać i zrealizować cztery takie działania, np.: sonda uliczna, obchody rocznicowe, spotkanie z radnym, zbiórka publiczna lub wolontariat. Na koniec uczniowie będą przestawiać portfolio z tych działań.

Projekt edukacyjny – projekt społeczny lub badawczy, który rozwiąże wybrany problem. Zgodnie z założeniem uczniowie zrealizują przynajmniej jeden projekt lub dwa takie projekty przez dwa lata nauki.
 

W pierwszej kolejności przedmiot edukacja obywatelska powinien budować sprawczość uczennic i uczniów. Sprawczość jest tutaj rozumiana jako przekonanie, że mogę mieć pozytywny wpływ na siebie i innych – zmienić coś wokół siebie, obejmuje podejmowanie działań i branie za nie odpowiedzialności.

Źródło: Instytut Badań Edukacyjnych

Lista tematów fakultatywnych

Podstawa programowa z edukacji obywatelskiej kładzie duży nacisk na autonomię pracy nauczyciela. Kluczowy jest fakultatywny charakter części wymagań szczegółowych– ministerstwo, poza treściami obowiązkowymi, proponuje do każdego działu pulę tematów do wyboru przez nauczyciela. 

Lista tematów fakultatywnych i rekomendacje

pobierz plik

Jak uczyć edukacji obywatelskiej?

Proces uczenia się i nauczania edukacji obywatelskiej powinien być zorientowany na zewnątrz, czyli czerpać z prawdziwych przykładów z życia społecznego (…) na przykład odróżnienie: fake newsy i przykłady manipulacji. (…) oznacza też zachętę do przenoszenia procesu uczenia się poza salę lekcyjną – (…) odwiedzanie w ramach zajęć instytucji publicznych, w tym urzędów i sądów, oraz organizacja spotkań ze świadkami historii, ważnymi osobistościami, lokalnymi bohaterkami i liderami opinii.

Źródło: Instytut Badań Edukacyjnych

 
IBE rekomenduje metody o charakterze decyzyjnym oraz kształtujące umiejętności społeczne, twórczego myślenia i rozwiązywania problemów: burzę mózgów, metaplan, drzewo decyzyjne, analizę SWOT, WebQuest, różne formy debat i dyskusji (debata „za” i „przeciw”, debata oksfordzka, dyskusja panelowa, dyskusja plenarna), metodę studiów przypadku, symulację, odgrywanie ról i dramę.

Aktualności na temat przedmiotu edukacja obywatelska

Najnowsze informacje na temat edukacji obywatelskiej, a także materiały i zapowiedzi lub skróty aktualnych wydarzeń są przez wydawnictwo na bieżąco wysyłane do wybranej grupy nauczycieli. Aby je otrzymywać, wystarczy zapisać się na specjalną listę mailową.

zapisz się na listę

Wzór dla reformy 2026

Edukacja obywatelska to przede wszystkim przedmiot praktyczny. Jak podkreśla wiceminister Katarzyna Lubnauer, będzie to „jaskółka zmian”, które wejdą do szkół w 2026 r. Podstawę programową do przedmiotu edukacja obywatelska napisano w inny sposób niż dotychczasowe dokumenty tego typu. Zgodnie z zapowiedziami MEN taka konstrukcja podstawy to zapowiedź nowości, jakie czekają nas w dużej reformie edukacji.

Przeczytaj artykuły i dowiedz się jeszcze więcej na temat edukacji obywatelskiej

• Edukacja obywatelska – podstawa programowa dostosowana do przyszłego profilu absolwenta
• O Konstytucji RP i tematach fakultatywnych na lekcjach edukacji obywatelskiej
• Edukacja obywatelska – przewodnik metodyczny oraz szkolenia dla nauczycieli i dyrektorów szkół