W 2025 r. do szkół zostanie wprowadzona edukacja obywatelska. To oznacza, że znajomość Konstytucji RP zyska na znaczeniu.Ministerstwo Edukacji Narodowej kładzie duży nacisk na autonomię pracy nauczycieli, którzy od roku szkolnego 2025/2026 będą uczyć nowego przedmiotu. Oprócz tematów obowiązkowych w każdym dziale dodano tematy fakultatywne. Nauczyciele mogą wybrać treści, które najlepiej odpowiadają potrzebom ich uczniów. Jakie to będą zagadnienia? Jak wiele należy ich zrealizować?

 

Obowiązkowa znajomość Konstytucji RP przez uczniów – już od 2025 r. 

Od września 2025 r. w szkołach pojawi się edukacja obywatelska. Tworzeniu podstawy programowej do tego nowego przedmiotu przyświecał zamysł wykształcenia świadomego, zaangażowanego i sprawczego obywatela. Znajomość Konstytucji RP zyska na znaczeniu. 

Przedmiot będzie budował i wzmacniał postawy patriotyczne młodych ludzi, oparte na poczuciu tożsamości i dumie z przynależności do wspólnoty, trosce o małą i dużą Ojczyznę, poczuciu odpowiedzialności za jej kształt. Równolegle nowy przedmiot będzie kształtował otwartość i szacunek względem innych, empatię i solidarność z innymi oraz zaangażowanie na rzecz dobra wspólnego – podkreśla MEN.

Tematy do wyboru dla nauczyciela

Dokument podstawy programowej kładzie duży nacisk na autonomię pracy nauczyciela. Kluczowy jest fakultatywny charakter części wymagań szczegółowych – ministerstwo, poza treściami obowiązkowymi (45 tematów), proponuje do każdego działu pulę tematów do wyboru przez nauczyciela (łącznie jest to pula 36 tematów). To Państwo zdecydują, ile i które z tematów do wyboru zrealizują na lekcjach. Musi to być minimum jeden temat do każdego działu. Możliwość wyboru daje Państwu okazję do jak najlepszego dopasowania treści do zainteresowań i potrzeb uczniów.

Lista tematów fakultatywnych

Dział I – Ja i społeczeństwo: • Wpływ wyborów osobistych na otoczenie • Sporne problemy w społeczeństwie polskim • Szanse młodego pokolenia • Przemiany społeczeństwa polskiego w XX i XXI wieku • Wpływ poziomu zaufania społecznego na funkcjonowanie społeczeństwa i stan demokracji • Obowiązek obrony ojczyzny • Problem wykluczenia społecznego.

Dział II – Szkoła jako wspólnota: • Regulaminy wewnątrzszkolne • System oświaty w Polsce.

Dział III – Społeczność lokalna: • Jednostki zasłużone dla społeczności lokalnej • Finanse gminy • Aktualne prace rady gminy lub miasta • Lokalne organizacje samorządowe • Problemy i potrzeby społeczności lokalnej.

Dział IV – Demokracja i prawo: • Wpływ populizmu na demokrację • Hierarchia aktów prawnych • Prawa i obowiązki w relacji z instytucjami publicznymi • Ochrona dóbr osobistych • Podstawowe uregulowania prawa o ruchu drogowym.

Dział V – Polska – władza, świat polityki i sfera publiczna: • Marketing polityczny • Cechy odpowiedzialnego przywództwa • Polaryzacja społeczna i polityczna • Wpływ społeczeństwa obywatelskiego na przemiany polityczne i społeczne w Polsce XX i XXI w. • Media we współczesnej Polsce • System emerytalny w Polsce.

Dział VI – Polska w Europie: • Polityka wspólnotowa i jej wpływ na Polskę • Możliwości wpływania na politykę Unii Europejskiej • Przyczyny i konsekwencje etycznego i religijnego zróżnicowania państw europejskich.

Dział VII – Świat globalnych zależności: • Konsekwencje ruchów migracyjnych na świecie • Organizacje społeczne i obywateli rozwiązujące problemy globalne • Wpływ korporacji międzynarodowych na życie społeczne i gospodarcze oraz na środowisko • Konflikty międzynarodowe • Zadania przedstawicieli dyplomatycznych RP.

Źródło: Projekt podstawy programowej edukacji obywatelskiej.

Jak uczyć edukacji obywatelskiej?

  • Towarzysząca rola nauczyciela na lekcjach edukacji obywatelskiej

Rola nauczyciela w nauczaniu nowego przedmiotu polega na wspieraniu uczniów w rozwijaniu postawy zaangażowanego i świadomego obywatela oraz umiejętności praktycznych. Nauczyciel prowadzi przez proces realizacji projektów i działań obywatelskich we współpracy z organizacjami i władzami lokalnymi.

  • Z czego uczyć nowego przedmiotu?

Wydawnictwo Operon przygotowuje podręcznik do edukacji obywatelskiej. Na jego kształt mają wpływ sami nauczyciele, którzy wyrazili swoją opinię w wywiadach przeprowadzonych na przełomie stycznia i lutego 2025 r.

  • Jak w przystępny sposób przybliżyć uczniom Konstytucję RP?

Wydawnictwo Operon przymierza się do wydania specjalnej publikacji – zawierającej zagadnienia z Konstytucji RP najczęściej wykorzystywane na lekcjach. Co myślą Państwo na ten temat? Zależy nam na rzetelnej ocenie nauczycieli, dlatego zapraszamy do wypełnienia ankiety. Zajmie to nie więcej niż 5 minut.

Rozwiewamy wątpliwości na temat edukacji obywatelskiej

Dbamy o to, aby nauczyciele mogli bezproblemowo przygotować się do prowadzenia nowego przedmiotu. Regularnie publikowane informacje oraz materiały edukacyjne stopniowo wprowadzą Państwa w pełnię wiedzy o edukacji obywatelskiej i przygotują do pracy z uczniami na miarę nowych wymagań. Osoby, które są zainteresowane otrzymywaniem aktualnych informacji o nowym przedmiocie, zachęcamy do zapisania się na listę mailingową TUTAJ.   

Podstawę programową do przedmiotu edukacja obywatelska napisano w inny sposób niż dotychczasowe dokumenty tego typu. Zgodnie z zapowiedziami MEN taka konstrukcja podstawy to zapowiedź nowości, jakie czekają szkoły w dużej reformie edukacji, która wejdzie do szkół ponadpodstawowych w 2027 r.