(2/2012)

Najtrudniejsze w opisaniu świata mediów jest przekonanie dziennikarzy do ściągnięcia masek, odrzucenie przez nich przekonania, że jakoś to będzie, że nie powinni dotykać zawodowego tabu. 

Sami coraz częściej używają Flipboardów, Pulse, Zite i innych aplikacji niebędących już właściwie aplikacjami, ale nowoczesnymi gazetami. Gazetami bez redakcji, bez dziennikarzy. Zasysającymi treści (tzw. content) z serwisów społecznościowych, z wpisów aktorów wydarzeń na serwisach społecznościowych, z dostępnych na zasadzie Common Creative publikacji ekspertów. Sami nie sięgają już po papierowe gazety, nie włączają wiadomości telewizyjnych, nie wyczekują na poranne rozmowy w radio. O tym, co ważne, dowiadują się na swoich smartfonach, z Twittera, z kanałów RSS. Jeśli coś się wydarzy, do czegoś dojdą, coś odkryją, natychmiast sięgają po Twitter. Wiedzą, że tam są wszyscy, których warto mówić. Gdy jednak pytam, czy napiszą o tym tekst, o tym że dotychczasowe redakcje i dotychczasowe dziennikarstwo trzyma się już li tylko „sznurkiem wiązane”, mówią, że dopóki ich pracodawca, ich redakcja płaci im marnie bo marnie, ale płaci, nie będą o tym mówili.

wydanie papierowewydanie elektroniczne

Spis treści

Credo
Steve Jobs

Londyn 2012: Socjalympics
Michał Pol 

Wyzwanie cywilizacyjne: wyzwalanie kreatywności
prof. Michał Kleiber

Kontrola polityków, bez dziennikarzy
Piotr VaGla Waglowski 

Czas Informacyjnych Siri
Eryk Mistewicz 

Anonimowość – wartość czy przekleństwo sieci?
Jean-Paul Oury 

W wojnie moherów z lemingami zginęło dziennikarstwo
Piotr Legutko

Budowanie społeczności, TEDx i soft power
Ralph Talmont

Media już nie są czwartą władzą
Piotr Gabryel 

Aby nie chodzić w kółko
Seth Godin 

Obiektywne dziennikarstwo to mit
Marek Magierowski 

PINTEREST – sztuka przypinania uwagi
Justyna Łukasik

Tygodniki nie są informacyjnym fast foodem
Michał Kobosko 

BookLikes: społeczność nałogowych czytelników
Dawid Piaskowski 

Ile warte są informacje prasowe
Jan Cieński 

Strategia 4.0
Edi Pyrek 

Gdy gazety chronią się za Paywallem – wejdźcie na ich miejsce
Howard Owens 

Pochwała narracji
Piotr Wereśniak 

TVP: Dla kogo? Dlaczego?
Juliusz Braun 

Debata: Jak komunikować najtrudniejsze reformy?

Telewizja jutra – coraz bliżej
Wojciech Pawlak

Dziesięć trendów Web 2.0
Wayne Visser 

Gazeta papierowa – marzenie młodych ludzi
Paweł Nowacki 

Cyberterroryzm: gra o duszę
Tomasz Białek 

Twitter? Więcej plusów niż minusów
Anna Kalczyńska 

Cyberobrona – priorytet Europy
Jean-Marie Bockel 

28 milionów lajków
Piotr Kraśko 

Warto przeczytać 

Credo, Steve JOBS

Kreator epoki 2.0, pierwszy podpor ządkowujący technologię potrZebom człowieka . Ze Stevem Wozniakiem założył w 1976 r. firmę Apple, której produkty – „proste i piękne ” – zrewolucjonizowały relacje między komputerami a ludźmi . Wywarł olbrzymi wpływ na rynki IT, muzyki , mediów , edukację i marketing przełomu wieków . Zmarł 5 października 2011 r.

Kilkadziesiąt milionów odsłon na YouTube ma wciąż najważniejszy dokument epoki 2.0. „Musisz odkryć to, co kochasz” – mówił Steve Jobs studentom Uniwersytetu Stanforda 12 czerwca 2005 r. Dokument, który analizujemy w kolejnych wydaniach „Nowych Mediów”, do którego wracamy w dyskusjach, składa się z trzech opowieści.

ABSTRACT: The most important documentary of the 2.0 era continues to generate dozens of millions of YouTube views. “You’ve got to find what you love,” said Steve Jobs to the Stanford University students on 12 June 2005. The documentary we are analysing in the forthcoming issues of Nowe Media and are referring to in our discussions consists of three parts.

RESUME: Le document toujours le plus important de l’époque 2.0 compte des dizaines de millions de vues sur YouTube. «Vous devez découvrir ce que vous aimez» – a dit Steve Jobs aux étudiants de l’Université Stanford le 12 juin 2005. C’est un document que nous analysons dans les prochaines éditions de « Nouveaux Médias » et auquel nous revenons dans les discussions. Il est constitué de 3 histoires.

Wyzwanie cywilizacyjne: wyzwalanie kreatywności, prof. Michał KLEIBER

Prezes Polskiej Akademii Nauk od 2007 r. W latach 2001–2005 minister nauki i informatyzacji ora z przewodniczący Komitetu Badań Naukowych . W roku 2005 wybrany członkiem Europejskiej Rady Nauki w Brukseli . Zajmuje si ę problematyk ą prorozwojowej polityki państwa , a w szczególności strategią ro zwoju edukacji , nauki i innowacyjności gospodarki . Autor bądź współautor ponad 240 prac naukowych ora z 7 książek.

Kreatywność jest dziś największym wyzwaniem dla tej Polski, jaką chcemy stworzyć. Innowacyjnej i mądrej. To zadanie dla systemu edukacji, nauki, relacji społecznych, także mediów. Profesor Michał Kleiber jak nikt inny rozumie siłę innowacji. Poprosiłem o jego receptę na temat przełamywania barier, które musimy jak najszybciej pokonać.

ABSTRACT: Creativity is today the greatest challenge for the Poland we want to create. We want it to be innovative and smart. This is a goal regarding educational and scientific systems, social relations and media. The President of the Polish Academy of Sciences points to impediments to the development of Poles’ creativity and suggests relevant remedies.

RESUME: La créativité est aujourd’hui le plus grand défi pour la Pologne que nous souhaitons créer - la Pologne innovante et judicieuse. C’est une mission réservée au système d’éducation, à la science, aux relations publiques, et aussi aux médias. Le Président de l’Académie Polonaise des Sciences montre des obstacles à la créativité des Polonais et présente des solutions pour les surmonter.

Czas Informacyjnych Siri, Eryk MISTEWICZ

Konsultant strategii marketingowych . Współautor „Anatomii władzy” (2010), autor „Marketingu Narracyjnego ” (2011). Laureat Polskiego Pulit zera , Nagrody Głównej Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich (1995). Promotor narzędzi komunikacji masowej 2.0. Pracuje jako doradca instytucji , firm i osób publicznych .

Zaryzykuję wprowadzenie nowego pojęcia: Informacyjnego Siri. Kim jest, kim będzie w naszym świecie, w świecie komunikacji przyszłości Informacyjny Siri? To najważniejsza postać porządkująca świat informacji, wydarzeń, bajtów krążących wokół. To on będzie je porządkował, opowiadając nam świat przyszłości, to on toczyć będzie codzienne narracje. Czy będzie to zawodowy dziennikarz? Ciekawe pytanie.

ABSTRACT: Eryk Mistewicz comes up with a new concept: Information Siri. Who is and who will be the Information Siri in our world, in the world of future communication? This is the most important person ordering the world of information, events and bytes circulating around us. The Information Siri will arrange information, recounting a story of the world of the future, and will generate daily narratives. Will it be a professional journalist? Not necessarily.

RESUME: Eryk Mistewicz introduit un nouveau concept, celui de «Siri d’information». Qui est et qui sera «Siri d’information» dans notre monde, dans le monde de communication du futur ? C’est le protagoniste le plus important qui ordonne le monde de l’information, des événements, des bits qui circulent autour. C’est lui qui va les ordonner en nous racontant le monde du futur, c’est lui qui racontera des récits du quotidien. Sera-ce un journaliste professionnel ? Pas nécessairement.

 

W wojnie moherów z lemingami zginęło dziennikarstwo, Piotr LEGUTKO

Dziennikarz, publicysta , pedagog . Debiutował w „Tygodniku Powszechnym ”. Od 1991 do 1997 r. w „Czasie Krakowskim ”, także jako redaktor naczelny . Szef publicystyki TVP 1, zastępca dyr . Agencji Informacji TVP. Od 2007 do 2011 r. redaktor naczelny „Dziennika Polskiego ”, obecnie pracuje w „Gościu Niedzielnym ”. Współautor (z Dobrosławem Rodziewiczem ) „Gry w media ” i „Mitów IV władzy”, autor „Sztuki debaty ”, „Jadu medialnego ”, „Kodu buntu ”, „Dlaczego zawiedliśmy ?”. Wiceprezes Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich.

Obiektywne dziennikarstwo, czyli jakie? Po prostu nudne, nijakie. Nie ma już dziennikarstwa obiektywnego, bezstronnego. Podobnie jak nie ma publicysty niezaangażowanego, publicysty niezależnego. Służbę publiczną dziennikarzy zastąpiła inżynieria społeczna. Ostre tezy analizy Piotra Legutki warte są głębszej refleksji.

ABSTRACT: What is unbiased journalism? Simply boring and bland journalism. There is no objective, impartial journalism any more, just as there are no neutral and independent columnists. Journalists’ public mission has been replaced by social engineering. These are some of daring arguments from Piotr Legutko, the Deputy President of the Polish Journalists Association.

RESUME: Le journalisme objectif, alors comment? Simplement ennuyeux, indéterminé. Le journalisme objectif et impartial n’existe plus. De même qu’il n’existe plus de publiciste qui n’est pas impliqué, publicist indépendant. Le service public des journalistes a été remplacé par l’ingénierie sociale. Des thèses perçantes de l’analyse de Piotr Leguto – Vice-président de l’Association des Journalistes Polonais.

Media już nie są czwartą władzą, Piotr GABRYEL

Zastępca redaktora naczelnego tygodnika „Uważam Rze”. Wcześniej redaktor naczelny „Wprost ” i zastępca redaktora naczelnego „Rzeczpospolitej ”. Członek Rady Programowej PAP, współtwórca listy 100 najbogatszych Polaków „Wprost ” i Nagrody Kisiela . Pomysłodawca prawyborów we Wrześni . Autor i współautor kilkunastu książek , m.in . „Wpół drogi do Katynia ”, „Testament Kisiela . Rozmowy ze Stefanem Kisielewskim ”, „Piąta władza, czyli kto naprawdę rządzi Polską”.

Dlaczego media przestały wypełniać swoją misję? Dlaczego zanikła ich funkcja kontrolna, dlaczego nie ostrzegają, dlaczego nie śledzą, nie wskazują nieprawidłowości? Jeden z najbardziej wpływowych polskich publicystów odpowiada i przekonuje: po okresie perturbacji związanych z pojawieniem się globalnej sieci wrócimy do stanu wyjściowego, dziennikarstwo znów stanie się zawodem potrzebnym. Bardzo ważny tekst.

ABSTRACT: The media are no longer the Fourth Estate and their monitoring role is on the decline now, as is investigative journalism, costly for editorial offices and legally risky for journalists. The media are increasingly weak since the world of post-politics is marked by ever weaker institutions of our states and societies. Even more disquieting than the author’s complaints about journalism is the poor economic standing of the media world. However, the author believes that after the great revolution brought by the Internet, journalists will be back in demand as the need for credible information and serious journalism will revive.

RESUME: Les médias ne sont plus le quatrième pouvoir, leur fonction de contrôle et le journalisme d’investigation dont la pratique est trop coûteuse pour des rédactions et qui suscite aux journalistes pas mal de risques juridiques, sont en train de disparaître. Les médias sont de plus en plus faibles, puisque dans la «post-politique», les institutions de nos états et de nos sociétés sont de plus en plus faibles elles aussi. L’auteur est plus préoccupé par l’effondrement économique du monde des médias que par des récriminations sur la qualité du journalisme. En même temps, l’auteur est convaincu qu’après une grande révolution qui a été l’apparition du réseau, on aura à nouveau besoin des journalistes parce qu’on aura besoin des informations fiables et du journalism de qualité.

Obiektywne dziennikarstwo to mit, Marek MAGIEROWSKI

Publicysta „Uważam Rze”. Od 2006 do 2011 r. zastępca redaktor a naczelnego „Rzeczpospolitej”. Współpracuje z miesięcznikiem „W drodze”, „Przeglądem Katolickim” i por talem „Nowa po litologia”. Wcześniej pracował m.in. w „Newsweeku”, „Forum” i „Gazecie Wyborczej”. Z wykształcenia iberysta.

Czy jest jeszcze miejsce na spokojne, wyważone, prezentujące racje wszystkich stron dziennikarstwo? A może wzywanie do „dziennikarskiego obiektywizmu” jest pałką, którą raz jedna, raz druga ze stron okłada drugą? Zaś czytelnicy sięgają po teksty po to tylko, aby utwierdzić się w swoich przekonaniach, pozostać w swoim świecie? I dlatego teksty te muszą być wyostrzone do granic, i poza granice, przyzwoitości?

ABSTRACT: The deep political conflict fuels emotions, and emotions ignite the readership. The conflict needs a hero and a villain. Then the two puppets are handed over to media audiences – one for cuddling and one for needling. What today’s readership seeks after in the media is a clearly defined ideological identity, otherwise they feel lost in the world with social and economic processes increasingly hard to grasp.

RESUME: Le conflit politique grave suscite des émotions et les émotions sont le moteur des lecteurs. Un conflit demande de former un bon caractère et un mauvais caractère. Ensuite les deux poupées, ainsi formées, sont présentées aux destinataires des médias – ils vont désormais caresser l’une d’elles et enfoncer des épingles dans la deuxième. Les lecteurs recherchent aujourd’hui dans les médias d’une identité idéologique clairement définie, sans elle ils se sentent perdus dans le monde où il est de plus en plus difficile de comprendre des processus sociaux ou économiques.

 

Tygodniki nie są informacyjnym fast foodem, Michał KOBOSKO

Redaktor naczelny tygodnika „Wprost ”. Od 1993 r. dziennikarz giełdowy i finansowy „Gazety Wyborczej ”. W latach 1997–2003 zastępca redaktora naczelnego „PB”. Od 2005 r. kierował polską edycją „Forbes ”. Od 2006 r. redaktor naczelny „Newsweek Polska ”. W 2009 r. przeprowadził fuzję zespołów redakcyjnych i tytułów „Dziennik Polska Europa Świat ” oraz „Gazeta Prawna ”, zostając redaktorem naczelnym „Dziennika Gazety Prawnej ”. Od 2011 r. w Platformie Mediowej Point -Group, jako redaktor naczelny polskiej edycji „Bloomberg Businessweek Polska ”, od lutego 2012 r. redkaktor naczelny „Wprost ”.

„Facebook jest dla mnie tyleż jaskinią tematów dziennikarskich i miernikiem temperatury trendów, co jednym wielkim śmietnikiem” – pisze Michał Kobosko, jeden z bardziej doświadczonych menedżerów w polskich mediach. Tekst zawiera jednak nie tyle jego opinie o nowych mediach, co stanowi bardzo interesujący wyraz przekonań do kierunku rozwoju tygodników opinii w Polsce.

ABSTRACT: Life is too short to live it on Facebook, not so with Twitter though, the application of which seems obvious to the editor-in-chief of one of Poland’s biggest opinion forming weeklies. His recipe for a good, wellselling and reputable weekly is referential content, be it on paper, tablets or smartphones. A good weekly is about the right selection of themes, delivery of a news perspective and rejection of unimportant information. A good weekly means team work, insofar as it wants to be successful in the constantly changing world.

RESUME: La vie est trop courte pour la passer sur Facebook, contrairement à Twitter, dont l’utilisation est évidente, même pour le rédacteur en chef d’un des plus importants hebdomadaires d’opinion polonais. Sa recette pour un bon hebdomadaire renommé qui se vend bien réside dans le contenu de référence, il est moins important s’il est reçu en format papier, visionné sur tablettes ou encore sur téléphones mobiles. Un hebdomadaire de qualité signifie la sélection des sujets, présentation des informations en perspective, tamisage des informations sans importance. Un hebdomadaire de qualité qui veut réussir dans un monde en constant évolution est synonyme de travail d’équipe.

 

Ile warte są informacje prasowe, Jan Cieński

Szef warszawskiego biura „Financial Times ”. W 1989 i 1990 r. pracował w Warszawie dla United Press International . od 2003 r. analizuje i relacjonuje najważniejsze wydarzenia w Polsce dla „Financial Times ”. Wcześniej pracował w Waszyngtonie dla National Post i The Associated Press . Od 1992 do 1995 r. pracował dla niemieckiej agencji DPA w Moskwie , a także w Taszkiencie i Uzbekistanie . Pochodzi z RPA absolwent stosunków międzynarodowych na Uniwersytecie w Toronto.

Gazety w spirali śmierci szybko tracące swoich czytelników generują skromne przychody. Przetrwają wydawcy, których tytuły wezmą pod uwagę, co jest wartością na ich łamach – analizuje Jan Cieński, szef warszawskiego biura „Financial Times”. I jeszcze jedno – dodaje z rozbrajającą szczerością: przetrwają te posługujące się językiem angielskim.

ABSTRACT: Newspapers lose their readership as if in a whirlpool of death. The main question arising is that about the value of information furnished by the media. When is information important enough for the reader to pay for it? Readers pay for unique information they can use to make money. They pay for legal and economic analyses. They pay for specialized content rather than general information. Specialist information provided in English is even more likely to survive.

RESUME: Les journaux en spirale de la mort perdent ses lecteurs et la question principale qui se pose est de savoir quelle est la valeur des informations des médias. Quand deviennent-elles importantes pour les lecteurs à tel point qu’ils veulent payer pour les obtenir. Les lecteurs payent pour des informations uniques qui leurs rapportent de l’argent. Ils payent pour des analyses juridiques et économiques. Ils payent pour des informations spécifiques, et non pas sommaires. Une meilleure chance de survivre dans un marché de l’information spécifique est offerte aux diffuseurs d’informations en langue anglaise.

Gdy gazety chronią się za Paywallem – wejdźcie na ich miejsce, Howard OWENS

Pionier cyfrowych mediów . W 1995 r. współtworzył East County Online , pierwszą amerykańską stron ę internetową grupującą treści z tygodników . Od 1999 do 2005 r. dyrektor ds. nowych mediów w Ventura County Star . Prowad zi jeden z najbardziej znanych blogów o dziennikarstwie internetowym www .howardowens.com.

„Gazety uciekają się do paywallów nie dlatego, że są one takim wspaniałym modelem biznesowym, ale dlatego, że brak im wizji i przespały ostatnie piętnaście lat, a teraz, zaślepione desperacją, po prostu starają się przetrwać” – pisze Howard Owens i radzi, jak… wejść w ich miejsce.

ABSTRACT: “Newspapers are turning to paywalls not because they’re great business models, but because lack of vision and lack of execution over the past decade and a half has left them in a desperate bind to just try and survive,” says Howard Owens and gives advice on how... to step in their places.

RESUME: «Des journaux ont recours au paywall non pas parce qu’il est un modèle commercial extraordinaire mais parce qu’ils manquent de vision et ils ont manqué quinze dernières années et maintenant, aveuglés par le désespoir, ils essayent tout simplement de survivre» écrit Howard Owens et conseille… comment prendre leur place.

 

TVP: Dla kogo? Dlaczego?, Juliusz BRAUN

Prezes TVP SA. Doktoryzował si ę z zakresu nauki o mediach na Wydziale Dziennikarstwa i Nauk Politycznych UW. W latach 1983–89 publicysta Tygodnika Katolickiego „Niedziela”. Od 1989 do 1999 r. poseł na Sejm , przewodniczący Komisji Kultury i Środków Przekazu dwóch kadencji Sejmu . W latach 1999–2005 członek Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji , do 2003 r. jej przewodniczący . Autor m.in . „Potęga czwartej władzy”, „Media , rynek, społeczeństwo ” ora z „Telewizja public zna w czasach transformacji ”.

Misja telewizji publicznej była już definiowana na wiele sposobów, wielokrotnie. Nigdy jednak nie spotkałem się z tekstem, który wyszedłby spod pióra któregokolwiek z dotychczasowych prezesów TVP i byłby osobisty, napisany z równą pasją i przekonaniem. Juliusz Braun przekonuje, że czas telewizji publicznej nie mija, wręcz przeciwnie.

ABSTRACT: The President of Polish Television argues that Polish public television is not doomed to winding up. We need public media, just as we need a system of free and open public education and publicly-funded theatres, philharmonic halls, libraries and cultural centres.

RESUME: Le Président de la Télévision Polonaise soutient que la télévision publique en Pologne n’est pas condamnée à être fermée. Les médias publics sont nécessaires, comme le système général de l’éducation gratuite et le financement public des théâtres, des salles de concert, des bibliothèques et des centres de culture.

Telewizja jutra – coraz bliżej, Wojciech PAWLAK

Menedżer mediów , socjolog , badacz rynku . Były prezes TNS OBOP, szef strategii Telewizji Polsat , dyrektor Programu 2 TVP. Partner i wiceprzewodniczący RN Popler , twórca serwisu www.kalkulatorpolityc zny.pl i współtwórca programu telewizyjnego o tej samej na zwie w Polsat News .

Tradycyjna telewizja umiera, średni wiek przeciętnego widza telewizyjnego prime time’u w Polsce wynosi około 50 lat. Media społecznościowe, z YouTube na czele, wywracają sposób korzystania z tego medium. Platformy livestreamingowe, jak tworzony przez Wojciecha Pawlaka Popler.tv, depczą po piętach dużym portalom. I oto państwo polskie mówi: „Nie”. Ingeruje Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji, stawiając barierę dla rozwoju nowych mediów. Arcyciekawy tekst!

ABSTRACT: We observe a demise of the traditional television in Poland, an average prime time viewer’s age being about 50. Social media, with YouTube at the forefront, are upsetting the way people use this medium. Livestreaming platforms like Wojciech Pawlak’s Popler.tv are hot on large portals’ heels. And this is where the Polish state steps in saying “No!”. The National Broadcasting Council intervenes by imposing barriers to the development of new media. An extremely interesting read!

RESUME: La télévision traditionnelle est en train de mourir, l’âge moyen d’un téléspectateur polonais de prime time est d’environ 50 ans. Les médias sociaux, avec YouTube à la tête, bouleversant la façon d’utiliser ce médium. Des plateformes live streaming, comme Popler.tv, créée par Wojciech Pawlak, marchent sur les talons des grands portails. Et voilà, l’état polonais dit «Non». Le Conseil National de la Radio et de la Télévision intervient en mettant une barrière au développement de nouveaux médias. Un texte archi intéressant!

Gazeta papierowa – marzenie młodych ludzi, Paweł NOWACKI

Dyrektor Rozwoju Kontentu w Pionie Internet Grupy Wydawniczej Polskapresse . Pracował w „Gazecie Wyborczej ”, „Dzienniku Łódzkim ” i gazecie Agory „Nowy Dzień ”. Pierwszy redaktor naczelny serwisu dziennikarstwa obywatelskiego Wiadomosci24.pl Od września 2009 r. odpowiada za ro zwój serwisów kontentowych w Polskapresse.

Projekt Junior Media realizowany przez Grupę Wydawniczą Polskapresse i wydawnictwo Operon, wydawcę „Nowych Mediów”, miał pokazywać młodym ludziom dziennikarską kuchnię. Tymczasem pokazał ich pasję. Mimo wszystkich znaków o braku przyszłości tego zawodu – młodzi ludzie chcą być dziennikarzami, chcą nauczyć się pracy w świecie informacji. Budujące!

ABSTRACT: Polskapresse Publishing Group and Operon Publishing House, Nowe Media’s publisher, have come up with the Junior Media Project to show young people journalism in practice. In the end, the project showed passion in young people, who – despite the grim outlook for the profession – still want to be journalists and learn how to work in the news world.

RESUME: Le projet Junior Media, réalisé par le Groupe d’Edition Polskapresse et par la maison d’édition Operon, éditeur de «Nouveaux Médias», était censé montrer aux jeunes la cuisine journalistique. Cependant, il a montré la passion des jeunes qui malgré tous les signes de l’absence de l’avenir de la profession, veulent devenir journalistes, veulent apprendre à travailler dans le monde de l’information.

Twitter? Więcej plusów niż minusów, Anna KALCZYŃSKA

Dziennikarka TVN24, prezenterka pasma „Dzień na Żywo”, wcześniej wydawca i autor cyklu programów o Unii Europejskiej „Studio Europa”. Absolwentka Lingwistyki Stosowanej UW i podyplomowego College of Europe w Natolinie , studiowała dziennikarstwo na Uniwersytecie Bostońskim.

Jednym z ciekawszych problemów czasu nowych mediów jest używanie serwisów społecznościowych przez dziennikarzy. Kolejne redakcje kodyfikują zachowania „swoich” dziennikarzy. Poprosiłem Annę Kalczyńską, jedną z bardziej aktywnych dziennikarek w serwisie Twitter, aby przedstawiła swój punkt widzenia.

ABSTRACT: Poland’s first news-only channel TVN24 has mounted a debate on journalists’ code of professional conduct that would regulate journalists’ activities on social networks such as Twitter and Facebook. The discussion initiated in Poland alludes to previous debates in other media where journalists’ presence on social networks has been already regulated. In Poland, the topic had been initially regarded as a threat to journalistic independence.

RESUME: TVN 24, la première chaîne d’info en Pologne, discute d’un code de déontologie qui s’appliquerait à ses journalistes. Ce code serait censé régir des comportements sur des réseaux sociaux, sur Twitter, sur Facebook. La discussion qui a commencé en Pologne se réfère aux débats qui ont eu lieu auparavant dans d’autres médias, où on a réglé la question de participation des journalistes aux communautés de réseau. En Pologne, dans un premier temps, ce sujet a été perçu comme une menace pour l’indépendance journalistique.

28 milionów lajków, Piotr KRAŚKO

Szef Wiadomości TVP1. Były korespondent Telewizji Polskiej w Brukseli , Rzymie i Waszyngtonie . Autor serii książek „Świat według reportera ” wydawanej przez National Geographic. Laureat Wiktora 2008.

Każda kolejna kampania w Stanach Zjednoczonych to nowa epoka, nowe pomysły, nowe technologie. To, na co nacisk kładli sztabowcy kilka lat wcześniej, w poprzedniej kampanii to już daleka przeszłość. Oto analiza tego, jak zmienia się komunikacja polityczna w amerykańskich wyborach. Komunikacja omijająca coraz większym łukiem tradycyjne media.

ABSTRACT: Each new campaign in the US is a new era, new ideas and new technologies. What key campaign staff had emphasised a few years ago in the previous campaign is now a matter of a distant past. We present an analysis of the way political communication has evolved in American elections and how it is increasingly bypassing traditional media. The analysis by one of the most insightful Polish journalists, a longtime correspondent for Polish television in the United States and today the Head of TVP News, a Poland’s leading news programme.

RESUME: Chaque nouvelle campagne aux États-Unis est une nouvelle ère, elle apporte de nouvelles idées et de nouvelles technologies. Ce sur quoi des agents électoraux mettaient l’accent quelques années auparavant est devenu un passé lointain. Voici une analyse de la façon dont s’opère le changement dans la communication politique pendant les élections américaines. La communication qui contourne de plus en plus les medias traditionnels. Une analyse de l’un des journalistes polonais le plus attentif, correspondant de longue date pour la télévision polonaise aux États-Unis et aujourd’hui le chef de l’info TVP, une émission d’info de premier plan dans la télévision polonaise.

Londyn 2012: Socjalympics, Michał POL

Jeden z najbardziej aktywnych w sieciach społecznościowych dziennikarzy sportowych , dziennikarz Sport.pl i ekspert Ligi Mistrzów nSport. Od 1994 r. dziennikarz „Gazety Wyborczej”. Korespondent na pięciu igrzyskach olimpijskich , czterech mistrzostwach świata w piłce nożnej i pięciu finałach mistrzostw Europy . Studiował historię sztuki i filologię klasyczną.

Po raz pierwszy w historii igrzysk więcej ludzi śledziło sportową rywalizację przez internet i komórki niż w telewizji. Nie potrzebowałem stacji telewizyjnych ani relacji radiowych, aby wiedzieć, co dzieje się w Londynie. Emocje i fakty, newsy i oceny przekazywał z igrzysk na Twitterze Michał Pol. Nic też dziwnego, że o Twitterze jako najbardziej sprawnym narzędziu komunikacyjnym postanowił napisać, wspominając to wydarzenie.

ABSTRACT: For the first time ever, sports fans following the Olympic Games online and on their mobile phones outnumbered Olympics enthusiasts before their TV sets. Let us hail, thus, London 2012 as the first Socialympics. The author of the article is a sports journalist who related his emotions, facts, news and insights to Poland via various social networks. Athletes, too, develop their own communication channels with their fans, opinion leaders and audiences, bypassing traditional media. Their communication is more and more Twitter-based.

RESUME: Pour la premičre fois dans l’histoire des jeux olympiques, plus nombreux ont été ceux qui ont suivi la compétition dans l’Internet et sur les téléphones mobiles qu’ŕ la télévision. Londres 2012 est devenu Socialympics. Des émotions et des faits, des nouvelles et des opinions étaient transmis en Pologne par l’auteur du texte un journaliste sportif – via les réseaux sociaux. Les athlčtes, eux aussi, construisent leurs propres canaux de communication avec leurs fans, avec les leaders d’opinion et avec le public, sans passer par les médias. Twitter commence ŕ gérer la communication des athlčtes avec leur entourage.

Kontrola polityków, bez dziennikarzy, Piotr VaGla WAGLOWSKI

Prawnik , publicysta i webmaster , autor serwisu VaGla.pl Prawo i Internet . Członek Rady Informatyzacji przy Ministrze Administracji i Cyfryzacji , Zespołu ds. otwartych danych i zasobów przy Komitecie Rady Ministrów do spraw Cyfryzacji . W 1995 r. założył pierwszą w Internecie listę dyskusyjną na temat prawa w języku polskim , Członek Założyciel Internet Society Poland . Autor książki „Prawo w sieci. Zarys regulacji Internetu”.

Sejmometr, jeden z najciekawszych portali w Polsce, w sposób niezauważalny przejmuje zadania mediów. Wkrótce uruchomione zostaną kolejne narzędzia, dzięki którym możliwe będzie skuteczniejsze monitorowanie pracy już nie tylko polityków, parlamentarzystów, ale też np. sędziów. Patrzenie im na ręce. Kontrolowanie decyzji i werdyktów. Oto opowieść jednego z twórców tego serwisu.

ABSTRACT: Sejmometr, one of the most interesting portals in Poland, is taking over media’s functions, quite unnoticed. The website is about to launch new tools that will let us effectively monitor other professionals, too: e.g. judges, besides MPs and politicians, whose works we can already monitor now. As a result, the public will now be able to oversee judges’ decisions and verdicts.

RESUME: Sejmometr – l’un des sites les plus intéressants en Pologne - il reprend la mission des médias de façon imperceptible. Bientôt seront lancés de nouveaux outils qui permettront un suivi plus efficace du travail, non seulement des hommes politiques et des parlementaires, mais aussi par exemple des juges. Avoir l’oeil sur eux, contrôler leurs décisions et leurs verdicts.

Anonimowość – wartość czy przekleństwo sieci?, Jean-Paul OURY

Jeden z czołowych francuskich ekspertów w zakresie wizerunku publicznego w sieciach społecznościowych . Dyrektor regionalny ds. Europy Wschodniej i ro zwoju biznesu JIN. Jego specjalizacja to zarządzanie kryzysem reputacji w sieci.

W pierwszym wydaniu „Nowych Mediów” Jean-Paul Oury pisał o Kluczowych Liderach Opinii. Tym razem skupia się na konkretnym typie KOL, którego aktywność kwitnie w Internecie – na anonimowych internautach. Armia zamaskowanych internautów rośnie. Czy anonimowe posty mają wartość, a jeśli tak, to jak ją ewaluować?

ABSTRACT: Jean-Paul Oury ponders on the value of anonymous Key Opinion Leaders. An army of those is on the rise, as is the anonymous network of blogs, posts and chats. Is it possible to rate the impact of anonymous Internet users, are their posts of any value, and if so, how can we estimate this? Are Key Opinion Leaders likely to emerge from the ocean of anonymous bloggers and Internet users?

RESUME: Jean Paul Oury examine la valeur de l’opinion des leaders d’opinion clés qui sont anonymes. Leur armée croît avec le développement de l’Internet anonyme de blogs, des commentaires et des discussions en ligne. Est-il possible d’évaluer l’influence des internautes anonymes et la valeur de leurs commentaires? Et s’ils ont de la valeur, comment l’estimer? Est-ce que parmi des blogueurs anonymes et des utilisateurs du réseau peuvent apparaître des leaders d’opinion clés?

Budowanie społeczności, TEDx i soft power, Ralph TALMONT

Przedsiębiorca, fotografik, wydawca, trener. Z zespołem 12 osób , których większość jest o połowę młodsza, organizuje TEDx Warsaw. Współzałożyciel portalu Pixengo.com.

TED to dla mnie jedna z najciekawszych sieciowych społeczności: ponadprzeciętna inteligencja uczestników, pasja do przekazywania wiedzy, intuicja, zbierane w całym świecie doświadczenia, dobrze pojmowana elitarność. Poprosiłem Ralpha Talmonta, organizatora TEDx Warsaw o jego pierwszy dla polskich mediów tekst o tym, co daje (także jemu) TEDx Warsaw. Jak tworzy się ta sieć. I jak zmieniać próbuje polską rzeczywistość.

ABSTRACT: TEDx Warsaw organised by a bunch of enthusiasts is one of major events in Poland attracting crème de la crème of the young generation. Passion for sharing knowledge, intuition and experience are all shared by people who do care about bringing about active changes. Ralph Talmont’s article on the role of the soft power of TEDx.

RESUME: TEDx Warsaw organisé par une équipe de passionnés est l’un des événements les plus importants en Pologne qui rassemble une élite de la jeune génération. Les gens qui tiennent au changement actif échangent entre eux la passion pour transférer les connaissances, l’intuition et l’expérience. Le texte de Ralph Talmonta sur l’importance du soft power qui sont des réunions de TEDx.

Aby nie chodzić w kółko, Seth GODIN

Uznawany za jednego z największych innowatorów świata marketingu. Autor konceptu Permission Marketing. Każda z jego książek staje się natychmiast światowym bestsellerem. W Polsce ukazała się ostatnio „Potrząśnij pudełkiem , czyli mała książka dla wielkich ludzi” (Helion , 2012).

Najbardziej chyba znienawidzona przez marketerów osoba, każąca im wciąż myśleć, zastanawiać się, poszukiwać nowych koncepcji, nie pozwalająca zatrzymać się w miejscu. Seth Godin w swoich wykładach i pracach mówi o tym, że wciąż musimy biec, a biegnąc, musimy myśleć. W marketingu to jedna z najbardziej inspirujących dziś dla mnie postaci.

ABSTRACT: Seth Godin points to success factors in the new media age, discussing market imperatives and our possibilities; education; contacts and winning people’s trust; consistency; the gaining of assets; efficiency; as well as the role of courage, heart and passion in being successful at the new time.

RESUME: Seth Godin montre des facteurs de succès à l’époque de nouveaux médias. Il évoque l’impératif de la conscience du marché et nos possibilités, la formation, les contacts et le gain de confiance des gens, l’esprit de suite dans les actions, l’accumulation des actifs par nous, la productivité pour expliquer enfin que pour pouvoir réussir dans cette nouvelle époque il faut avoir le courage, le coeur et la passion.

PINTEREST – sztuka przypinania uwagi, Justyna ŁUKASIK

Popularyzatorka Pinterestu w Polsce . Prowadzi firmę Warsztat PR specjali zującą się w nowych formach przekazu. Na stałe publikuje w Trendy Art of Living.

Jeśli Pinterest, to w Polsce Justyna Łukasik, największy w naszym kraju propagator obrazkowego sposobu budowania narracji, przyciągania klientów, komunikowania wyborcom, budowania brandu. Dla mnie Pinterest to jednak przede wszystkim kolejny ciekawy serwis, który trzeba poznać, aby zrozumieć kierunek ewolucji nowych mediów w ślad za potrzebami odbiorców. W tym wypadku: przede wszystkim kobiet.

ABSTRACT: Pinterest is a social network presenting narratives by women, for women, and mainly used by women. The service shows a direction for the evolution of the new media that follow users’ footsteps. Since its inception, Pinterest has seen the fastest growth rate of all social networks. It may be used by companies and marketing professionals, too, though it is very difficult. Pinterest seems a natural tool at the time when viral marketing and recommendation marketing prevail.

RESUME: Pinterest est un site qui regroupe des récits des femmes, destiné aux femmes et utilisé essentiellement par des femmes. Il montre le sens de l’évolution de nouveaux médias dans le sillage des besoins des consommateurs. Aujourd’hui il est un réseau social qui développe le plus vite – depuis le lancement. Son utilization par des sociétés et par des commerçants est toutefois très difficile, mais pas impossible. Pinterest est un outil naturel à une époque où le marketing viral et le marketing de recommandations dominent.

BookLikes: społeczność nałogowych czytelników, Dawid PIASKOWSKI

Współzałożyciel ora z Prezes Zarządu BookLikes – jednego z 17 najbardziej innowacyjnych serwisów społecznościowych z Europy w konkursie The Europas by Tech Crunch Europe – oraz spółki internetowej Okazjum.pl.

Ci, którzy piszą książki, używają Twittera, bo nie mają za dużo czasu. Ci, którzy je czytają, lubią o tym mówić innym, używając społeczności czytelników w sieci, którą stworzyli Polacy. Poprosiłem, aby opowiedzieli o BookLikes. Szukamy i szukać będziemy bowiem najciekawszych projektów nowych mediów – także, a może przede wszystkim, z Polski.

ABSTRACT: A global social network of book lovers launched by Poles begins to grow. Virtual book shelves, reviews and recommendations for book lovers – it is the place on the Web that can determine recommendations for book fans. An extremely compelling story about the project’s roll-out stage and beginnings in the American market.

RESUME: Un réseau social global, destiné aux amateurs de lecture qui est créé par les Polonais, mais en anglais, commence ŕ se développer. Des rayons virtuels de livres, des critiques et des recommandations. Une place dans le réseau qui peut arręter des recommandations pour les amateurs de livres. Le projet en phase de développement et une histoire trčs intéressante de ses débuts sur le marché américain.

Strategia 4.0, Edi PYREK

Coach biznesu , doradca szefów największych polskich firm, marketingowiec i podróżnik, autor filmów, książek, spektakli teatralnych.

Najchętniej oglądany w sieci polski wykładowca TEDx przedstawia swoją nowatorską teorię: strategię 4.0. Jeśli szukamy dziś najlepszych sposobów reagowania na wszechogarniającą ZMIANĘ (poświęciliśmy zmianie dużą część pierwszego wydania „Nowych Mediów”), powinniśmy wczytać się w takie właśnie koncepty. Przemyślane, głębokie, inspirujące.

ABSTRACT: Edi Pyrek’s Strategy 4.0 considers a change in the lives of humans, institutions, enterprises and products as a result of finding oneself (be it a person or a product) at a specific stage in one’s life – one of four parts of the ‘medicine wheel’ of time and stages one has to live through or – as Ovid would put it – one of four stages of the world history.

RESUME: La stratégie d’auteur 4.0 d’Edi Pyrek considère le changement dans la vie d’une personne, d’une institution ou d’un produit comme étant une conséquence de se retrouver dans une phase spécifique de la vie (aussi bien d’une personne que d’un produit), dans une certaine quadri-division du temps et des étapes pour passer au „medicine wheel” ou – comme le voulait Ovide - aux quatre étapes de l’histoire du monde.

Pochwała narracji, Piotr WEREŚNIAK

Reżyser filmowy, scenarzysta, pisarz. Autor scenariuszy m.in. „Złotopolskich”, „Na dobre i na złe”, „Kilera”, „Pana Tadeusza”, „Zakochanych”, „Kryminalnych”. Reżyser m.in . „M jak miłość”, „Zróbmy sobie wnuka”, „Barw szczęścia” i „Och, Karol 2”. Autor powieści „Zabili mnie we wtorek ” i „Nie szukaj mnie”. Absolwent kulturoznawstwa na Uniwersytecie Wrocławskim i reżyserii na Uniwersytecie Śląskim.

Poprosiłem jednego z najbardziej wziętych polskich scenarzystów o przedstawienie jego recepty na dobry film, dobrą sztukę, dobrą książkę, dobry tekst, dobrą reklamę, dobry komunikacyjny przekaz. Napisał o walce z nudą – bowiem to dla niego determinanta skutecznego dotarcia do odbiorców. Obowiązkowa lektura dla wszystkich ludzi mediów, marketingu, PR i komunikacji!

ABSTRACT: A successful recipe for an ideal script is to combat boredom. A good script is about a compelling story, drama and fight. Best scripts are not truth-based, as truth does not make for good stories that spread the fastest.

RESUME: Le secret d’un scénario réside dans le combat contre l’ennui. Un bon scénario c’est une histoire, une dramaturgie, une lutte. Des scénarios fondés sur la vérité ne sont pas les meilleurs parce qu’il n y a pas de vérité dans de bonnes histoires, celles qui sont les plus rapides à se propager.

Debata: Jak komunikować najtrudniejsze reformy?, Michał BONI, Julio SALAZAR

Michał Boni

Minister Administracji i Cyfryzacji . Absolwent Uniwersytetu Warszawskiego. Działacz „Solidarności”. W 1991 r. Minister Pracy i Polityki Socjalnej , w latach 1992–1993 sekretarz stanu odpowiedzialny m.in. za politykę rynku pracy. Poseł na Sejm I kadencji . W styczniu 2009 r. powołany na urzędy Ministra – członka Rady Ministrów. Od 2008 r. jest także Szefem Zespołu Doradców Strategicznych Prezesa Rady Ministrów. Wśród najważniejszych dokumentów autorstwa Zespołu znajdują się: „Raport o Kapitale Intelektualnym Polski”, „Powrotnik . Nawigacja dla powracających ” ora z „Raport Polska 2030. Wyzwania rozwojowe”.

Julio Salazar Moreno

Sekretarz generalny Związku Zawodowego Robotników Hiszpanii.

Jelena Wenduta

Zastępca Kierownika Katedry Polityki Gospodarczej na Moskiewskim Uniwersytecie Państwowym im. M. W. Łomonosowa.

Debata, którą zorganizowaliśmy w trakcie XXII Forum Ekonomicznego w Krynicy z Zygmuntem Berdychowskim, inicjatorem „polskiego Davos”, dotykała najważniejszego dziś tematu w marketingu politycznym: komunikowania społecznie niechcianych, acz niezbędnych reform. Reform, które źle komunikowane oznaczają dla polityków duży kłopot.

ABSTRACT: The communicating of reforms is their ‘to be or not to be’. During the 22nd Economic Forum held in Krynica, dubbed as “Polish Davos”, we debated about effective communication of the most difficult reforms. As the deep crisis unfolds, reforms are less and less popular, and politicians enjoy ever less trust. In such circumstances, communication of reforms is a matter of ‘to be or not to be’ of the changes brought about by politicians.

RESUME: La communication des reformes c’est leur «être ou ne pas être». Lors du XXIIe Forum Economique de Krynica – le Davos polonais - nous avons discuté sur la façon de communiquer efficacement des réformes les plus difficiles. En cette période d’aggravation de la crise toutes les reformes sont moins appréciées et le credit de confiance accordée aux hommes politiques baisse. Dans cette situation, la communication c’est «être ou de ne pas être» des changements introduits par des hommes politiques.

Dziesięć trendów Web 2.0, Wayne VISSER

Założyciel CSR International oraz autor wielu publikacji nt. odpowiedzialnego biznesu, m.in. „The Age of Responsibility: CSR 2.0 and the New DNA of Business” oraz „The World Guide to CSR”. Gość specjalny konferencji „CSR 2.0 komunikacja, edukacja, technologia ”, którego partnerem medialnym był kwartalnik „Nowe Media”.

Poprosiłem najbardziej znanego w świecie eksperta odpowiedzialności biznesu o jego analizę nowych mediów, myślenia z perspektywy zbiorowej inteligencji, wspólnego poszukiwania rozwiązań globalnych problemów z wykorzystaniem technologii. Trudny, choć istotny, warty uważnej lektury tekst.

ABSTRACT: The message is clear for business. Web 2.0 is not just about everybody being continuously online. Rather, it is about a business new mind-set that thinks in terms of the collective intelligence of its stakeholders, the co-creation of solutions to our global challenges, and the use of technology to achieve speed and scale in spreading innovation to those parts of the world that have the biggest and most urgent unmet needs.

RESUME: Web 2.0 c’est non seulement rester tout le temps devant un ordinateur. C’est une nouvelle attitude axée sur la réflexion du point de vue de l’intelligence collective de tous les participants, c’est une recherché commune de solutions aux problčmes mondiaux, c’est l’utilisation de la technologie pour atteindre le rythme et l’ampleur satisfaisants de la diffusion de l’innovation vers les parties du monde oů le besoin, bien qu’il soit urgent, il n’est pas satisfait.

Cyberterroryzm: gra o duszę, Tomasz BIAŁEK

Specjalista w zakresie bezpieczeństwa informacji , osób i systemów. Wykładowca Uniwersytetu Warszawskiego, Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu. Absolwent uczelni wyższych w Polsce, Stanach Zjednoczonych i Izraelu . Autor książki „Terroryzm – manipulacja strachem” i współautor innych publikacji m.in. pod redakcją naukową M. Karwata pt. „Paradoksy polityki”. Autor wielu artykułów w prasie specjalistycznej.

Tak jak zagrożenie terroryzmem bywa pretekstem do ograniczania praw obywatelskich, tak cyberterroryzm bywa argumentem na rzecz wprowadzenia kontroli i ograniczeń w sieci. Poprosiłem najlepszego w Polsce eksperta w tej materii, autora bestselleru „Terroryzm – manipulacja strachem” o odpowiedź, na ile mamy do czynienia z zagrożeniem realnym, a na ile z propagandową wydmuszką. Powstał bardzo ważny, warty głębszej refleksji tekst!

ABSTRACT: The threat of terrorism is often used as a pretext for limiting civil rights, while cyberterrorism tends to be used as an argument for imposing control and limitations on the Internet. A leading Polish expert in this field and an author of the bestseller “Terrorism. Fear Manipulation” discusses whether it is a real threat or a propaganda campaign, or both.

RESUME: Tout comme la menace du terrorisme est parfois un prétexte pour limiter les droits civiques, le cyber-terrorisme est parfois un argument pour la mise en place des contrôles et des restrictions dans le réseau. Le meilleur expert polonais en la matičre, auteur du bestseller «Terroryzm – manipulacja strachem» [«Terrorisme – la manipulation de la peur»], répond dans quelle mesure nous avons ŕ faire ŕ une menace réelle et dans quelle mesure ceci est une coquille vide de propagande.

Cyberobrona – priorytet Europy, Jean-Marie BOCKEL

Były minister obrony Francji, senator. Trzykrotnie uzyskiwał mandat posła z Partii Socjalistycznej, następnie senatora . W wyborach prezydenckich w 2007 r. na czele komitetu poparcia Ségolène Royal. Po zwycięstwie Nicolasa Sarkozy’ego został sekretarzem ds. frankofonii. W 2007 r. założył partię Gauche modernę,  socjaldemokratyczne ugrupowanie wspierające Sarkozy’ego . W latach 2008–2010 sekretarz stanu ds. obrony.

Jaki model cyberobrony Europy – proponowany przez Francję, wspierany przez Polskę czy ten promowany przez Rosję i Chiny – jest najlepszy? Temat angażuje coraz bardziej polityków i europejskie media. Minister Jean-Marie Bockel od kilku już lat jest „liderem tematu” cyberdefence. Poprosiłem go o tekst na ten temat, aby także polscy czytelnicy uzyskali pełnię źródłowej wiedzy w rozpoczynających się w Europie dyskusjach.

ABSTRACT: Europe’s cyber-defence model to be adopted will determine our sense of safety. The author has drawn up a report on this issue on behalf of the Senate Commission on Foreign Affairs, Defence and Armed Forces of the Republic of France which seeks cyber-security paths to follow, especially considering NATO and EU activities.

RESUME: Le modčle de cyberdéfense de l’Europe qui sera adopté déterminera notre sentiment de sécurité. L’auteur a préparé un rapport sur le sujet au nom de la Commission Sénatoriale des Affaires Etrangčres, de la Défense et des Forces Armées de la République Française. Dans le rapport on recherche des solutions ŕ adopter dans le domaine de la cybersécurité, dont en particulier des actions de l’OTAN et de l’Union Européenne.

Warto przeczytać

Le nouvel art du Temps, Jean-Louis SERVAN-SCHREIBER

Trust me, I'm lying, Ryan HOLIDAY

Social TV. How marketers can reach and engage audiences by connecting

television to the web, social media and mobile, Mike PROULX, Stacey SHEPATIN

Zastosowania YouTube: kompetencje cyfrowe a wzrost wiedzy, John HARTLEY