Aktywność fizyczna uczniów i uczennic w roku szkolnym 2023/2024
25/09/2023Ukierunkowanie uczniów i uczennic na rozwój umiejętności ruchowych, wdrożenie regularnej i dobrowolnej aktywności fizycznej – to główne cele kolejnej odsłony projektu „WF z AWF – Aktywny dzisiaj dla zdrowia w przyszłości”. Propozycja systemowego podejścia do aktywności fizycznej została zawarta w tzw. piątce dla aktywności i zdrowia. W nowym roku szkolnym na lekcjach WF obowiązywać będą także nowe zasady. Wszystkie działania zmierzają do poprawy sprawności fizycznej oraz zdrowia dzieci i młodzieży.
Wśród dzieci i młodzieży narasta problem nadwagi i otyłości, obniża się także poziom ich sprawności fizycznej. To podwyższa ryzyko wystąpienia chorób cywilizacyjnych w przyszłości. Aby temu zapobiec, konieczne jest natychmiastowe działanie. Prowadzone w szkole lekcje WF muszą zatem obywać się na innych niż do tej pory zasadach, warto także rekomendować uczniom i uczennicom udział w dodatkowych zajęciach prowadzonych w klubach sportowych.
WF z AWF – kolejna odsłona projektu „Aktywni dzisiaj dla zdrowia w przyszłości”
Założenia nowej odsłony projektu „WF z AWF – Aktywni dzisiaj dla zdrowia w przyszłości”, wyniki badań kondycji fizycznej uczniów i uczennic oraz rezultaty działań poprzednich edycji zostały przedstawione podczas kongresu. Ideą wydarzenia było zaprezentowanie kompleksowego i nowatorskiego podejścia do aktywności fizycznej dzieci i młodzieży.
W ramach poprzednich odsłon projektu zostało przeszkolonych 31 tys. nauczycieli, ponad 31 tys. Sport Klubów i ponad 450 tys. uczniów, do tego prawie połowę zajęć przeprowadzili w klasach I–III szkół podstawowych nauczyciele edukacji wczesnoszkolnej. Prawie 90% nauczycieli widzi potrzebę dalszych szkoleń.
Wyniki badań przeprowadzonych w ramach projektu WF z AWF
W ramach programu „WF z AWF” zostały stworzone trzy zespoły badawcze:
- monitoringu kondycji fizycznej,
- fundamentalnych umiejętnościach ruchowych,
- alfabetu ruchowego.
Problem nadwagi i otyłości dotyczy 15% badanych uczniów. W grupie wiekowej 8–12 lat u 20–25% chłopców i 15–17% dziewcząt zdiagnozowano występowanie otyłości brzusznej. Badania wykazały też kilkunastoprocentowe obniżenie poziomu wytrzymałości biegowej i istotny spadek wydolności krążeniowo-oddechowej. Natomiast u osób regularnie uczestniczących w dodatkowych zajęciach w klubach sportowych znacząco poprawiła się sprawność fizyczna i wzrósł wskaźnik BMI.
Piątka dla aktywności i zdrowia
Eksperci rekomendują systemowe podejście do rozwoju aktywności fizycznej wśród dzieci i młodzieży. To tzw. piątka dla aktywności i zdrowia.
Komponenty programu „piątka dla zdrowia” wg kongresu WF z AWF:
- jakość – szkolenia dla nauczycieli, doszkalanie nauczycieli EW, coroczny kongres z debatami i praktycznymi rozwiązaniami, podręcznik z zestawami ćwiczeń dla dzieci w różnym wieku, programy włączające dla uczniów z niepełnosprawnością i specjalnymi potrzebami;
- innowacyjność – testy „Fundamentalne Umiejętności Ruchowe w Sporcie”, ocena kompetencji zgodna z koncepcją Alfabetu Ruchowego, wykorzystanie nowych technologii (np. rywalizacja, aplikacje), promowanie rozwiązań dostosowanych do wieku, płci i zainteresowań;
- ciągłość – strategia dla szkół, proces kształcenia od alfabetu ruchowego do identyfikacji talentu, stały monitoring kondycji fizycznej oraz fundamentalnych umiejętności ruchowych;
- celowość – kształtowanie fundamentalnych umiejętności ruchowych od 12 r.ż., poprawa kompetencji ruchowych, programy interwencyjne dla uczniów i uczennic wykazujących spadek aktywności i sprawności, integracja – sport jako element budowania zespołu klasowego;
- powszechność – systematyczne działania międzyresortowe, kampania społeczna – działania edukacyjne na rzecz promowania wspólnej rodzinnej aktywności fizycznej, aktywny transport, zwiększenie udziału uczniów i uczennic w dodatkowych zajęciach sportowych, zwiększenie dostępności sal i obiektów sportowych, poprawa infrastruktury szkolnej.
Podstawowe umiejętności ruchowe
Specjaliści z AWF w podsumowaniu badań wskazali związek między opanowaniem fundamentalnych umiejętności ruchowych (np. bieg, skok, chwyt, rzut) między podejmowaniem aktywności fizycznych. wyższy stopień opanowania to większa pewność i chęć rozwoju w obszarze sportu. To stanowi podstawę do lepszych wyników w szkole na lekcjach WF.
Wniosek z badań to rozszerzenie charakteru lekcji WF – nie tylko o spontaniczny, lecz także o aspekt edukacyjny.
Zmiany na lekcjach WF
Od września uczniowie ćwiczą na lekcjach WF na nowych zasadach. Mają one służyć profilaktyce i obserwacji stanu zdrowia i kondycji fizycznej uczniów i uczennic.
Od IV klasy szkoły podstawowej nauczyciel wychowania fizycznego raz do roku będzie przeprowadzał testy sprawnościowe. Będą się one odbywały zarówno w szkole podstawowej, jak i w szkole średniej.
Testy obejmują:
- bieg 10 razy po 5 metrów,
- beep-test, czyli dwudziestometrowy wytrzymałościowy bieg wahadłowy,
- plank, czyli tzw. deska – podpór w leżeniu przodem na przedramionach,
- skok w dal z miejsca.
Wyniki z tych testów, datę ich przeprowadzenia oraz masę ciała i wiek ucznia szkoła będzie wprowadzała do ewidencji „Sportowe Talenty”.
Źródła:
- WF z AWF – Aktywny dzisiaj dla zdrowia w przyszłości – nowa odsłona projektu…, https://www.gov.pl/web/edukacja-i-nauka/wf-z-awf--aktywny-dzisiaj-dla-zdrowia-w-przyszlosci--nowa-odslona-projektu-z-udzialem-ministra-przemyslawa-czarnka (dostęp 18.09.2023 r.).
- WF na nowych zasadach w roku szkolnym 2023/2024, https://www.infor.pl/prawo/dziecko-i-prawo/edukacja/6301071,wf-na-nowych-zasadach-w-roku-szkolnym-20232024-obowiazkowe-testy-spr.html (dostęp 18.09.2023 r.).