Od początku kwietnia w życie wejdzie rozporządzenie określające nowe zasady prac domowych. Zmiany mają rozpocząć się od klas edukacji wczesnoszkolnej, zostać wprowadzone najpierw w szkole podstawowej, a na koniec w szkole średniej. Jakie są zapowiedzi zmian? Co na ten temat sądzą nauczyciele i dyrektorzy?

To nie oznacza, że dzieci nie będą pracować w domu. Oznacza to tylko, że nie będą godzinami zmuszone do odrabiania lekcji, które bardzo często właśnie wymagały pomocy rodzica, dodatkowych korepetycji – zaznaczyła ministra edukacji Barbara Nowacka podczas rozmowy w PolsatNews.

Uczniowie są przeciążeni i nierzadko spędzają nad książkami całe popołudnia po szkole. Likwidacja obowiązkowych prac domowych ma zapewnić im czas na odpoczynek, socjalizację i rozwój. Przypominamy, że ministra zapowiedziała także skrócenie przeładowanej podstawy programowej od 1 września 2024 r. Takie rozwiązanie sprawi, że nauczyciel zyska więcej czasu na pracę z uczniami na lekcji.

Brak prac domowych w klasach 1–3 szkoły podstawowej od kwietnia

Likwidacja prac domowych w klasach 1–3 to jeden z postulatów Koalicji Obywatelskiej, który zostanie zrealizowany jako pierwszy. Rozporządzenie ma funkcjonować już w tym roku szkolnym od 1 kwietnia.

Ministra edukacji podkreśla, że resort chce usunąć manualne prace domowe w ramach edukacji wczesnoszkolnej. MEN zauważa, że te zadania zajmują dużo czasu, co uniemożliwia najmłodszym regenerację sił. Bardzo często, aby odciążyć swoje dzieci, te prace wykonywali sami rodzice.

W klasach 1–3 wyklejanki, wycinanki, które po nocach robią rodzice. Nadmiar rzeczy do nauczenia się, zapamiętania, również w domu, kosztem czasu wolnego, zajęć dodatkowych, kosztem spotkań z przyjaciółmi – tak na temat prac domowych wypowiedziała się Barbara Nowacka w programie „Tłit” Wirtualnej Polski.

Obowiązek i ocena zadań domowych w klasach 4–8 

W przypadku uczniów klas 4–8 brak prac domowych nie oznacza braku nauki. Tak naprawdę zmieni się zasada zadawania zadań do domu. Przede wszystkim mają być:

• ograniczone, żeby nie przytłaczać uczniów nadmiarem obowiązków;
• nieobowiązkowe – nauczyciel może je zaproponować, a uczniowie zadecydują, czy chcą rozwiązać dane zadanie;
• nieoceniane – uczeń może otrzymać od nauczyciela informację zwrotną, ale nie ocenę wyrażoną stopniem; nie będzie można ocenić braku pracy domowej.

 
To, co jest potrzebne, to odejście od obowiązkowych i ocenianych prac domowych – uzupełniła Nowacka w programie „Tłit”.

Zasady zadawania prac domowych w szkole średniej 

Stopniowo nowe rozwiązania dotyczące pracy domowej mają zacząć obowiązywać także w szkole średniej.

Tu mamy często do czynienia z dorosłymi ludźmi, którzy świadomie wybrali szkołę i jestem przekonana, że po kilku latach funkcjonowania braku prac domowych w szkołach podstawowych, w szkołach średnich też to będzie zniesione – przekonywała ministra edukacji w programie „Tłit”.

Warto zastanowić się jednak, czy należy likwidować prace domowe w sytuacji, w której jest wymagane większe zaangażowanie uczniów, np. w przypadku zajęć z zakresu rozszerzonego.

Wątpliwości związane z brakiem zadań domowych 

Pomysł likwidacji prac domowych ma zarówno swoich zwolenników, jak i przeciwników. Może być jednak odczytany jako ograniczenie swobody pracy nauczycieli.

Bronię prac domowych. Prace domowe mają pozytywne skutki. Pod pewnymi warunkami (np. jako powtórki) – ministra ogranicza autonomię nauczyciela – napisała dziennikarka „Dziennika Gazety Prawnej” Anna Wittenberg.

Na tę chwilę nie wiemy, jaką treść będzie miało rozporządzenie, ale moim zdaniem sam pomysł, by w drodze przepisów wprowadzać zakazy, jest chybiony. Trzeba zdać sobie sprawę, że to, że nauczyciel nie zada pracy domowej, nie zwalnia ucznia z samodzielnej pracy i przygotowania się do lekcji –zauważa w rozmowie z serwisem Prawo.plEwa Radanowicz – wieloletnia dyrektor szkoły podstawowej.

Dyrektor Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Kadry Kierowniczej Oświaty Marek Pleśniar zauważa ryzyko pogłębienia się nierówności w możliwościach rozwoju wśród uczniów.

(…) w przypadku dzieci, które mają kapitał społeczny i kulturowy, to nic nie zmieni, rodzice nadal pomagać im będą w nauce, zaszkodzi tym dzieciom, które takich zasobów nie mają – jest spore ryzyko, że te nie będą robić nic. Co zabawne, nie odciąży też za bardzo tych pierwszych, bo nadal będą chodzić na niezliczone zajęcia dodatkowe – wskazuje.

Likwidacja prac domowych – likwidacja problemu

Do zapowiedzi zmian dotyczących zadawania prac domowych na platformie X odniósł się także premier. Przypomniał on wypowiedź ucznia, który narzekał na słabą organizację i przeciążanie uczniów: to jest ogólnie problem polskich szkół, że są łamane prawa dziecka. Zadawanie na weekend, sprawdziany na poniedziałek. Premier zapewnił uczniów, że te problemy się skończą. Zapowiedział, że od kwietnia będą obowiązywały zupełnie nowe zasady.

Źródła:

1. Barbara Nowacka w programie „Graffiti” o podwyżkach dla nauczycieli: To pierwszy krok [fragment o pracach domowych], https://www.polsatnews.pl/wiadomosc/2024-01-22/barbara-nowacka-w-programie-graffiti/ (dostęp: 23.01.2024 r.).
2. Nagranie: Koniec z pracami domowymi w podstawówkach. Minister podała datę,https://wiadomosci.wp.pl/koniec-z-pracami-domowymi-w-podstawowkach-podala-date-6986359980226689v (dostęp: 23.01.2024 r.).
3. Brak prac domowych. W sieci zawrzało,https://wiadomosci.wp.pl/brak-zadan-w-sieci-zawrzalo-6986434972994304a  (dostęp: 23.01.2024 r.).
4. Prace domowe. Rząd zapowiada nowe zasady od kwietnia, https://samorzad.infor.pl/wiadomosci/6439532,prace-domowe-rzad-zapowiada-nowe-zasady-od-kwietnia.html (dostęp: 23.01.2024 r.).
5. Komunikat Donalda Tuska, https://twitter.com/i/status/1748354190601052451 (dostęp: 23.01.2024 r.).
6. Zakaz zadawania prac domowych pogłębi nierówności?,https://www.prawo.pl/oswiata/zakaz-prac-domowych-w-szkole-podstawowej,525056.html (dostęp: 23.01.2024 r.).