Minister Zdrowia rozpoczął pracę nad zmianami w przepisach dotyczących środków spożywczych sprzedawanych dzieciom i młodzieży w szkołach oraz standardów żywieniowych na stołówkach szkolnych. W jadłospisach ma pojawić się więcej warzyw, roślin strączkowych i lokalnych produktów. Żywienie dzieci ma być nie tylko zdrowsze, lecz także dostosowane do tzw. diety planetarnej.

 

Rok na przygotowanie się do zmian – w jadłospisach i zaopatrzeniu sklepików

Ministerstwo Zdrowia zamierza wprowadzić nowe przepisy dotyczące żywienia w szkołach od 1 września 2026 r. To oznacza, że szkoły i przedszkola miałyby rok na przygotowanie nowych jadłospisów oraz list zaopatrzenia dla sklepików szkolnych i automatów z żywnością.

Produkty, które będą sprzedawane w sklepikach szkolnych

W zaktualizowanym rozporządzeniu określono grupy środków spożywczych dopuszczonych do sprzedaży dzieciom i młodzieży w placówkach systemu oświaty.

Co uczeń będzie mógł kupić w sklepiku lub automacie z żywnością?

  • pieczywo, pieczywo półcukiernicze i cukiernicze,
  • kanapki, sałatki i surówki,
  • mleko, produkty mleczne, mleko roślinne,
  • produkty zbożowe,
  • warzywa, owoce, suszone warzywa i owoce,
  • orzechy oraz nasiona (bez dodatku cukrów, substancji słodzących oraz soli),
  • soki owocowe, warzywne, owocowo-warzywne,
  • przeciery, musy owocowe, warzywne oraz owocowo-warzywne (bez dodatku cukrów i soli),
  • koktajle owocowe, warzywne oraz owocowo-warzywne na bazie mleka, napojów roślinnych i produktów roślinnych (bez dodatku cukrów i substancji słodzących),
  • naturalna woda mineralna nisko- lub średniozmineralizowana, woda źródlana i woda stołowa,
  • bezcukrowe gumy do żucia,
  • czekolada gorzka o zawartości minimum 70 % miazgi kakaowej.

 
W przypadku napojów dopuszczono: napoje przygotowywane na miejscu, które zawierają nie więcej niż 5 g cukrów dodanych w 250 ml produktu gotowego do spożycia, oraz inne napoje niezawierające dodatku cukrów i substancji słodzących.

Wymogi dotyczące żywienia w stołówce szkolnej

Ministerstwo określiło zasady obowiązujące przy komponowaniu jadłospisów w placówkach systemu oświaty.

W szkole obiad powinien dostarczać:

  • 20 % całodziennego zapotrzebowania energetycznego w ujęciu dekadowym przy posiłku jednodaniowym typu drugie danie,
  • 30 % całodziennego zapotrzebowania energetycznego w ujęciu dekadowym przy posiłku dwudaniowym.

 
W przedszkolach żywienie powinno dostarczać:

  • 75 % całodziennego zapotrzebowania energetycznego w ujęciu dekadowym, zgodnie z aktualnymi normami żywienia przy wyliczeniu średnioważonej normy dla danej grupy wiekowej.

 
W jadłospisie tygodniowym muszą znaleźć się:

  • warzywa i owoce w każdym posiłku,
  • chociaż raz w tygodniu – dania na bazie roślin strączkowych,
  • chociaż raz w tygodniu – ryby,
  • chociaż dwa razy w tygodniu – mięso.

 
Zaleca się stosowanie produktów lokalnych oraz ograniczenie potraw smażonych.

Czy wymóg diety planetarnej jest możliwy do zrealizowania w ramach nowego rozporządzenia? 

Nowelizacja zakłada wprowadzenie tzw. diety planetarnej w szkołach. Ma ona promować odpowiedzialne, zrównoważone żywienie. Zgodnie z przepisami co najmniej raz w tygodniu w ramach obiadu musi być serwowany posiłek roślinny na bazie nasion roślin strączkowych.

Projekt nowego rozporządzenia ws. żywienia dzieci i młodzieży w szkołach i przedszkolach mówi o diecie planetarnej, ale nie daje szkołom realnych narzędzi, żeby ją wdrożyć i jednocześnie nakłada obowiązek podawania mięsa – pisze dietetyczka Iwona Kibil na swoim profilu na Facebooku. Według założeń diety planetarnej strączki to pełnowartościowy zamiennik mięsa, więc w tym punkcie dokument jest już niespójny.

Dietetyczka podkreśla także, że już w 2024 r. wraz z Green REV Institute zgłosiła uwagi do tego projektu, ale nie zostały one wzięte pod uwagę. Brakuje wytycznych funkcjonalnych, które faktycznie pomogłyby szkołom wdrożyć zasady diety planetarnej – zaznacza.

Podaje także przykład Finlandii, Szwecji i Francji, gdzie posiłki szkolne są narzędziem edukacyjnym.  Przez jedzenie dzieci uczą się o zdrowiu, klimacie i odpowiedzialnych wyborach. Na koniec zachęca wszystkich do zgłaszania opinii dotyczących rozporządzenia. Dokument jest dostępny TUTAJ.

 

Źródła:

  1. Projekt rozporządzenia Ministra Zdrowia w sprawie grup środków spożywczych przeznaczonych do sprzedaży dzieciom i młodzieży w jednostkach systemu oświaty oraz wymagań, jakie muszą spełniać środki spożywcze stosowane w ramach żywienia zbiorowego dzieci i młodzieży w tych jednostkach (MZ 1787), https://www.gov.pl/web/zdrowie/wykaz-prac-legislacyjnych (dostęp: 24.06.2025 r.).
  2. https://legislacja.rcl.gov.pl/projekt/12399053/katalog/13136952?fbclid=IwY2xjawLHS0lleHRuA2FlbQIxMABicmlkETBFOTI1ektZVkFuUGFzMFp2AR4YsRQKKswe2VNtNBIxeIQ4UvuXNTqPxJ28Qw5Qu7yYc-pCXHAjAQf5xDUYDA_aem_ym5He0rRO_Pw89lA7Uti_A#13136952 (dostęp: 24.06.2025 r.).
  3. Komentarz dietetyczki Iwony Kibil, https://www.facebook.com/photo?fbid=1290557339105688&set=a.609640207197408&locale=pl_P (dostęp: 24.06.2025 r.).