Cele i potrzeby dziecka, a nie ramy szkolne – to istota edukacji domowej. To alternatywna forma nauki, która jest coraz popularniejsza w Polsce. Rodzice decydujący się na nią przejmują odpowiedzialność za rozwój wiedzy i kompetencji swojego dziecka. Jaka więc może być rola szkoły i nauczyciela w nauczaniu domowym?

Naukę w domu można rozpocząć już na etapie przedszkola i zakończyć po szkole średniej. Jedyną formą weryfikacji wiedzy są egzaminy klasyfikacyjne.

Rodzic z odpowiedzialnością nauczyciela

Za postępy dziecka w nauce, które uczy się w ramach edukacji domowej, odpowiada rodzic lub opiekun prawny. Co ważne – nauczający swoje dziecko rodzic nie musi mieć specjalnych uprawnień, przygotowania pedagogicznego ani nawet wykształcenia wyższego.

W nauczaniu domowym obowiązuje pełna wolność. Dziecko i rodzic sami tworzą reguły i nawyki pracy. To od nich zależy wybór formy i miejsca nauki oraz właściwych pomocy dydaktycznych i narzędzi. Dzięki temu edukacja jest zindywidualizowana i dopasowana pod potrzeb ucznia. To on wyznacza cele i robi to we własnym czasie.

Jeśli jednak rodzic chce, aby edukacja domowa okazała się skuteczna, powinien wykazać się odpowiedzialnością i świadomością zachodzących procesów edukacyjnych. Warto, żeby dobrze znał podstawę programową, którą uczeń musi zrealizować, aby zaliczyć rok nauki. To pozwoli odpowiednio zaplanować i przewidzieć, czy ma kompetencje do konkretnych tematów. Dzięki temu będzie mógł poszukać odpowiednich osób, które mogłyby udzielić mu wsparcia.

Wsparcie szkoły dla uczniów uczących się w domu  

Nauczanie pozaszkolne jest nieodpłatne, ale szkoły otrzymują subwencję na uczniów. Dlatego większość placówek wspiera podopiecznych objętych edukacją domową.

Przykłady dobrych praktyk szkoły wobec uczniów i rodziców z nauczania domowego:

• wzmacnianie relacji – spotkania dla uczniów i rodziców objętych nauczaniem domowym,
• warsztaty dla rodziców podnoszące ich kompetencje edukacyjne,
• dostęp do materiałów dodatkowych, platform edukacyjnych oraz poradników,
• możliwość uczestniczenia w zajęciach dodatkowych i kółkach zainteresowań.

 
Pomoc nauczyciela dla uczniów w edukacji pozaszkolnej  

Skoro rodzic odpowiada za edukację swojego dziecka, to jaka w tym wszystkim jest rola nauczyciela? Często pracujący rodzice powierzają obowiązki związane z edukacją specjalistom – nauczycielom i korepetytorom. Warto pamiętać, że nauczyciel podejmujący pracę z uczniem w ramach edukacji domowej powinien zmienić podejście do nauczania. Nie jest to już „szkolne” nauczanie, ale dobrowolna praca ucznia.

Przykłady dobrych praktyk nauczyciela pracującego z uczniami i rodzicami w edukacji domowej:  

• konsultacje interesujących ucznia tematów,
• zindywidualizowane podejście i wsłuchanie się w potrzeby dziecka,
• towarzyszenie w procesie edukacji,
• dawanie dziecku i rodzicom zaufania w procesie,
• budowanie relacji między uczniem a nauczycielem.

 
Alternatywa dla tradycyjnej formy nauczania 

Obowiązek edukacyjny dotyczy każdego dziecka. Jednak zarówno dzieci, jak i rodzice mogą wybrać, w jakiej formie ma odbywać się proces nauczania. Do edukacji domowej można przystąpić w dowolnym czasie i w dowolnym czasie można z niej zrezygnować. Jedno jest pewne – warto wspierać uczniów i rodziców w poszukiwaniu odpowiedniej dla nich ścieżki.

Źródła:

1. Uzyskaj zgodę na edukację domową, https://www.gov.pl/web/gov/uzyskaj-zgode-na-edukacje-domowa (dostęp: 14.07.2023 r.).
2. Edukacja domowa w Polsce w 2023 roku. Jak wygląda i kto może z niej skorzystać? Wady i zalety nauczania domowego. Co się zmienia?,  https://strefaedukacji.pl/edukacja-domowa-w-polsce-w-2023-roku-jak-wyglada-i-kto-moze-z-niej-skorzystac-wady-i-zalety-nauczania-domowego-co-sie-zmienia/ar/c5-15991577 (14.07.2023 r.).