Przemyślane środowisko edukacyjne staje się narzędziem dydaktycznym, wspierającym uczenie się i relacje – podkreślają eksperci z Centrum Nauki Kopernik. Instytucja zbadała polskie szkoły pod względem planowania przestrzeni w klasie i dostosowywania jej do metod nauczania. Oprócz tego zbadano, jak odpowiednio zaaranżowana przestrzeń wpływa na współpracę, emocje i proces uczenia się.

 

Projekt badawczo-edukacyjny „Przestrzeń ma znaczenie”

W ramach badań dotyczących procesów uczenia się i rozwoju kompetencji Centrum Nauki Kopernik sprawdziło, jakie są idealne warunki do nauki – zarówno dla uczniów, jak i dla nauczycieli. Zajęło się wyglądem szkolnej sali lekcyjnej, czyli miejsca, w którym uczniowie spędzają wiele godzin dziennie. Jakie powinno spełniać ono warunki, aby wspierać proces uczenia się?

Partycypacja, dobrostan uczniów i mobilność  

Za kluczowe kompetencje przyszłości uważa się tzw. 4K: krytyczne myślenie, kreatywność, komunikację i kooperację. Czy przestrzeń może wspierać ich rozwój? Rekomendacje Centrum Nauki Kopernik przynoszą trzy kierunki zmian: partycypację, dobrostan uczniów i mobilność – pisze Katarzyna Lang z Centrum Nauki Kopernik.

Wnioski i rekomendacje ekspertów z Centrum Nauki Kopernik:
  • Uczniowie, którzy są traktowani jak partnerzy i mogą współdecydować o przestrzeni klasy, chętniej biorą odpowiedzialność za nią.
  • Uczniowie zwracają uwagę na równość – dobrze, żeby zarówno nauczyciele, jak i uczniowie mogli korzystać z ergonomicznych mebli.
  • biorąc pod uwagę różne metody edukacyjne i potrzeby lekcji, meble powinny być lekkie i umożliwiać swobodne ich przesuwanie – uczniowie są mniej znudzeni i bardziej zaangażowani, a nauczyciele są pozytywnie zaskoczeni.
 
Układ ławek a efekty edukacyjne (za Anną Dziamą z Centrum Nauki Kopernik):
  • Pojedyncze stanowiska pracy (każdy uczeń siedzi osobno) sprzyjają wyciszeniu i skupieniu uwagi dzieci podczas pracy indywidualnej.
  • Ustawienie ławek w podkowę ułatwia młodzieży wymianę informacji czy prowadzenie dyskusji.
  • Układ wyspowy sprzyja wspólnemu poszukiwaniu rozwiązań przez uczniów czy współpracy nad wspólnym zadaniem.
  • Jeden wspólny stół sprzyja integracji klasy, np. podczas inicjowania lekcji przez nauczyciela, wprowadzenia tematu, formułowania zadania.
  • Tradycyjne ustawienie (jedna ławka za drugą) sprawdza się podczas wykładów lub prezentacji nauczyciela oraz w trakcie sprawdzianów.

 
Cały raport mogą Państwo pobrać na stronie Centrum Nauki Kopernik TUTAJ.

 

Źródła:

  1. Projekt badawczo-edukacyjny „Przestrzeń ma znaczenie”, https://www.kopernik.org.pl/przestrzenie-edukacji (dostęp: 23.04.2025 r.).
  2. Katarzyna Lang, Przestrzeń ma znaczenie. Czy poprawi relacje uczniów ze szkołą?, https://www.edunews.pl/system-edukacji/szkoly/7019-przestrzen-ma-znaczenie-czy-poprawi-relacje-uczniow-ze-szkola (dostęp: 23.04.2025 r.).
  3. Nagranie „Przestrzeń ma znaczenie”, https://youtu.be/TOCOPaPrgsg?feature=shared (dostęp: 23.04.2025 r.).