W jakim przypadku dopuszczalne jest zainstalowanie kamer w szkolnej toalecie? Jakie warunki należy spełnić? Co jeszcze planuje MEN w tej kwestii? Resort edukacji odpowiada na interpelację poselską dotyczącą zgodności z prawem, wskazaniem celu zastosowania tej formy szczególnego nadzoru w pomieszczeniach sanitarnohigienicznych, przy jednoczesnym nienaruszaniu godności uczniów i uczennic.

Czy można założyć monitoring w toalecie szkolnej?

Posłanka Ewa Schädler w interpelacji do MEN poprosiła o jednoznaczną odpowiedź na następujące pytania:

• Czy stosowanie monitoringu w (...) toaletach, natryskach, szatniach czy umywalniach, jest zgodne z prawem powszechnie obowiązującym, w tym z (...) konstytucyjną nienaruszalnością przyrodzonej godności człowieka?
• W jakim celu w miejscach, w których założenie monitoringu w sposób nadzwyczaj oczywisty uwłacza godności człowieka, tj. w toaletach lub szatniach, mają być one instalowane, skoro przepis wskazuje na uniemożliwienie rozpoznania przebywających w tym pomieszczeniu osób, jeśli bezpośrednim celem monitoringu jest zapewnienie bezpieczeństwa, także celem późniejszego rozpoznania sprawców konkretnego zdarzenia?

 
Odpowiedź resortu edukacji ws. możliwości instalowania kamer w toalecie szkolnej

W odpowiedzi na poselską interpelację podsekretarz stanu Paulina Piechna-Więckiewicz potwierdziła, że szkoła może założyć kamery w toalecie w przypadku, gdy istnieje ryzyko zaistnienia w tym pomieszczeniu działań niebezpiecznych. To wyjątek od zasady stanowiącej, że monitoring nie obejmuje pomieszczeń, w których odbywają się zajęcia z uczniami, przeznaczonych do odpoczynku i rekreacji pracowników, pomieszczeń sanitarnohigienicznych, gabinetów, szatni i przebieralni.

Kiedy możliwe jest zastosowanie monitoringu w toalecie szkolnej?  

Aby zainstalować kamery w toalecie szkolnej, w przypadku zaistnienia podanego wyżej wyjątku, powinny zostać spełnione pewne warunki. Jakie?

Warunki do spełnienia w przypadku konieczności zainstalowania monitoringu w toalecie szkolnej:

• miały tam miejsce niebezpieczne zdarzenia;
• inne zastosowane metody zapewnienia nadzoru i bezpieczeństwa okazały się niewystarczające i nieskuteczne;
• monitoring jest niezbędny do zapewnienia tam bezpieczeństwa;
• zgodę wyraził organ prowadzący szkołę;
• przeprowadzono konsultacje z radą pedagogiczną, radą rodziców i samorządem uczniowskim;
• monitoring nie narusza godności oraz innych dóbr osobistych uczniów, w tym zastosowane techniki uniemożliwiają rozpoznanie osób;
• uczniowie i pracownicy szkoły zostali poinformowani o założeniu monitoringu;
• każde monitorowane pomieszczenie wraz z terenem objętym zasięgiem kamer jest oznaczone odpowiednio widocznymi i czytelnymi znakami graficznymi lub dźwiękowymi.

 
Działania MEN w sprawie monitoringu w szkołach i innych placówkach edukacyjnych

MEN wskazało także, że istotą monitoringu w takim miejscu nie jest rozpoznanie sprawców konkretnego zdarzenia, a pozyskanie wiedzy, czy w takich miejscach nie dochodzi do działań zagrażających zdrowiu i życiu uczniów i uczennic. To wspierać ma natychmiastową interwencję. 

Rozwiązania wprowadzone art. 108 a ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe czytelnie określają przesłanki konieczne do wprowadzenia monitoringu do szkoły. Wzrost ryzyka różnego rodzaju zagrożeń pojawiających się w środowiskach dzieci i młodzieży jest istotny, ale tym bardziej władze szkoły nie powinny postrzegać wprowadzenia monitoringu jako narzędzia zastępującego inne z katalogu działań zmierzających do zapewnienia bezpieczeństwa uczniów i pracowników szkoły – napisała w odpowiedzi na interpelację podsekretarz stanu. Zapowiedziała też, że resort zamierza poddać analizie prawnej zastosowanie tego przepisu przez szkoły i placówki, aby podjąć odpowiednie przyszłe działania.

Źródła:

1. Interpelacja nr 1337 do ministra edukacji w sprawie monitoringu w szkolnych pomieszczeniach sanitarnohigienicznych, https://www.sejm.gov.pl/sejm10.nsf/InterpelacjaTresc.xsp?key=D28GQ4 (dostęp: 22.03.2024 r.).
2. Odpowiedź MEN na interpelację nr 1337, https://www.sejm.gov.pl/sejm10.nsf/interpelacja.xsp?typ=INT&nr=1337 (dostęp: 22.03.2024 r.).