Przysmak, który obok karpia, pierogów i kapusty z grzybami jest prawdziwym symbolem polskich Świąt Bożego Narodzenia? To musi być piernik! Co ciekawe, uwielbiane i corocznie pieczone pierniki nie pochodzą z Polski i są znane już od starożytności.

O pierniku słów kilka

Piernik ma równie bogatą historię, jak i smak. Data powstania tego wypieku nie jest do końca znana. Otacza go wiele legend, z których jedna głosi, że powstał on w czasach starożytnych. W jednej z rzymskich książek kucharskich pióra Apicjusza znajduje się przepis na miodownik z pieprzem, bliski późniejszemu piernikowi. Zwyczaj pieczenia pierników został jednak zatracony i powrócił w średniowieczu dzięki benedyktynom, którzy docenili jego właściwości zdrowotne (przyprawy korzenne wspomagały walkę z przeziębieniem).

Etymologia słowa piernik pochodzi od staropolskiego wyrażenia pierny, czyli pieprzny. Pierwsi, którzy spróbowali tego specjału, mieli trudności z określeniem i nazwaniem korzennych smaków, które po prostu były dość ostre – pieprzne.

Pieprz odgrywa też znaczącą rolę w pewnej historii, której bohaterem jest Mikołaj Czan – pierwszy toruński piernikarz. Legenda głosi, że miał on przez pomyłkę dodać do ciasta pieprz oraz korzenne przyprawy – tak oto miał powstać dziwny przysmak, w którym rozsmakowali się mieszkańcy Torunia.

O tym, że Toruń piernikiem stoi i jest jego światową stolicą, nie musimy nikogo przekonywać. Stało się tak za sprawą bardzo dobrego położenia geograficznego na szlaku handlowym, dzięki któremu do miasta trafiały korzenne przyprawy. Teren ten słynął z żyzności gleb, która dostarczała wysokiej jakości zboża na mąkę, oraz pysznego miodu.

Trudno jest dzisiaj rozstrzygnąć, jak wyglądał w średniowieczu proces wytwarzania pierników. Receptury były pilnie strzeżone i przekazywane z pokolenia na pokolenie. Z tego względu najstarszy znany nam przepis na piernika toruńskiego pochodzi z 1725 roku. Widać doceniano lecznicze skutki spożywania toruńskich pierników bo przepis na nie znalazł się w popularnym medycznym kompendium „Compendium medicum auctum” – czytamy na stronie Żywego Muzeum Piernika w Toruniu.
 

Pierniki rządzą

Pierniki były uważane za symbol dobrobytu, dostępny jedynie najbogatszym mieszkańcom. Spożywanie świątecznego piernika jest bożonarodzeniową tradycją, która wiąże się z pewną legendą. Piernikarz Bartłomiej na dwa dni przed wigilią zszedł do piwniczki, w której znajdowały się beczki z wcześniej wyrobionym ciastem. Po otwarciu wydobył się z nich piękny, aromatyczny zapach korzennych przypraw i miodu. Dzięki temu, że ciasto bardzo długo leżakowało, zyskało niebywały i wcześniej niespotykany zapach. Bartłomiej, urzeczony jego zapachem, chciał podzielić się wypiekiem ze wszystkimi mieszkańcami. Upiekł 611 pierników, które w Wigilię Świąt Bożego Narodzenia zawiesił na choince, i zaprosił do ich skosztowania.

Nie tylko zapach i smak, lecz także wspólne pieczenie pierników, dekorowanie nimi choinki i dzielenie się z bliskimi mogą nas wprowadzić w iście świąteczny nastrój. Gorąco do tego zachęcamy!

Jeśli są Państwo mistrzami w wypiekaniu pierników, mogą Państwo spróbować swoich sił w konkursie na Domek z Piernika organizowanym przez Żywe Muzeum Piernika w Toruniu. Spośród wszystkich nadesłanych prac Specjalne Jury Piernikarskie wybierze 3 najlepsze domki, które otrzymają nagrody pieniężne i rzeczowe. Domek i zgłoszenie do konkursu należy dostarczyć do Żywego Muzeum Piernika w Toruniu do 14 stycznia 2022 r. Więcej informacji znajdą Państwo TUTAJ.

 
Źródło: Żywe Muzeum Piernika, https://muzeumpiernika.pl/, (dostęp: 09.12.2021).