Czy człowiek jest z natury dobry i chętny do współpracy? A może coś innego leży u podstaw tworzenia społeczności? Czy to możliwe, aby lęki społeczne współczesnych pokoleń miały swoje źródła na sawannie? Psychologia ewolucyjna to fascynująca opowieść o tym, jak ewolucja kształtowała nasze geny, nasz mózg oraz sposób myślenia. William von Hippel w swojej książce „Jak wyszliśmy na ludzi. Dlaczego potrzebujemy siebie nawzajem i co sprawia nam przyjemność”, wskazuje na to, że pogoń za szczęściem, miłością czy pieniędzmi to nie wytwór współczesności, lecz nasze dziedzictwo.
 

Niektórzy ludzie twierdzą, że rzeczy takie jak miłość, radość i piękno nie mogą zostać wyjaśnione w kategoriach nauki. Ale ja myślę, że można je wytłumaczyć za pomocą teorii ewolucji.

– Stephen Hawking, astrofizyk i kosmolog
 

Jak wyszliśmy na ludzi

Psychologia ewolucyjna interpretuje zjawiska umysłowe jako efekt długiego procesu ewolucyjnego, służącego przystosowaniu ludzi do wymagań środowiska. Ewolucja człowieka nieustannie pobudza naszą ciekawość i jest tematem wielu badań i analiz. Poszukujemy odpowiedzi i wyjaśnień dotyczących tego, jak i dlaczego pojawiły się różne cechy Homo sapiens. Dużo uwagi poświęca się również zagadnieniom i regułom funkcjonowania naszego życia społecznego, określanego mianem mózgu społecznego.

W roku 1966 Alison Jolly - biolożka behawioralna - stwierdziła, że życie społeczne naczelnych stanowiło ewolucyjny kontekst rozwoju ich inteligencji. W 1976 r. Nicolas Humphrey napisał następująco: Moim zdaniem wyższe funkcje intelektualne naczelnych wyewoluowały jako adaptacja do złożoności życia społecznego, sugerując, że zdolność do przewidywania zachowań innych oraz manipulowania nimi zapewnia większe szanse na przetrwanie. Bazując na tych słowach, można wnioskować, że nasi przodkowie stawali się coraz inteligentniejsi, ponieważ wykorzystywali odkryte zdolności kooperacyjne do polepszania warunków życia. Na podstawie badań powadzonych na Uniwersytecie w Liverpoolu Robin Dunbar odkrył, że im większa kora nowa (część kory mózgu), tym większa liczebność grup społecznych. Badacz określił przeciętną liczebność grupy społecznej, czyli maksymalną liczbę osób, z którymi możemy wchodzić w interakcje przez śledzenie ich losów oraz wyświadczenie im różnych przysług. U ludzi wynosi ona 150 osób, podczas gdy u szympansów liczy tylko ok. 55 osobników. Człowiek jest istotą społeczną i potrzebuje poczucia przynależności i bycia integralną częścią świata.

William von Hippel łącząc antropologię, biologię, historię i psychologię z ewolucją, rzuca w swej książce nowe światło na nas samych. Opisuje, w jaki sposób wydarzenia z odległej przeszłości kształtują teraźniejszość. Lektura książki dostarcza cennej wiedzy o człowieku i podpowiada, jak wykorzystać te informacje, aby poprawić jakość swojego życia i uniknąć pułapek współczesnego świata.
 

Wspólnie budować niemożliwe

Na zakończenie przytaczamy ponownie wypowiedź Stephena Hawkinga – niech jego słowa będą podsumowaniem podjętych rozważań: Przez miliony lat, ludzkość żyła tak, jak zwierzęta. Wtedy stało się coś, co uwolniło siłę naszej wyobraźni. Nauczyliśmy się rozmawiać, nauczyliśmy się słuchać. Rozmowa umożliwiła przekazywanie pomysłów, dzięki czemu nauczyliśmy się wspólnie budować niemożliwe. Największe osiągnięcia ludzkości tworzone są w rozmowie, a jej największe niepowodzenia są skutkiem braku rozmowy. Nie musi tak być. Nasze największe marzenia mogą stać się rzeczywistością. Z technologią, którą dysponujemy, możliwości są nieograniczone. Wszystko, co musimy zrobić, to upewnić się, że wciąż rozmawiamy.

Za Stanisławem Czachorowskim polecamy książkę Williama von Hippel’a – jej lektura z pewnością umili Państwu długie jesienne wieczory.

Źródła:

1. Stanisław Czachorowski, Pouczająca opowieść o tym, jak wyszliśmy na ludzi, https://edunews.pl/system-edukacji/warto-przeczytac/5632-pouczajaca-opowiesc-o-tym-jak-wyszlismy-na-ludzi (dostęp: 02.11.2021).

2. William von Hippel, Jak wyszliśmy na ludzi. Dlaczego potrzebujemy siebie nawzajem i co sprawia nam przyjemność, Łódź 2020.