Granica między czasem wolnym a obowiązkami służbowymi się zaciera? Kumulujące się każdego dnia napięcie staje się coraz trudniejsze do rozładowania? Na horyzoncie Święta Bożego Narodzenia, a nie ma czasu nawet o nich pomyśleć? Po pierwsze radzimy nie wpadać w panikę, a po drugie – przeczytać ten artykuł. Może choć trochę pomoże ukoić nadszarpnięte nerwy.

Jesteśmy przebodźcowani… co z tym zrobić?

Kiedy się spieszysz, nic nie widzisz, nic nie przeżywasz, niczego nie doświadczasz, nie myślisz!
Szybkie tempo wysusza najgłębsze warstwy twojej duszy,
stępia twoją wrażliwość, wyjaławia cię i odczłowiecza.

– Ryszard Kapuściński

Prawdopodobnie nigdy wcześniej umysł ludzki nie był tak intensywnie narażany na różne bodźce, działające niekiedy przez wiele godzin w ciągu dnia – zarówno w pracy, jak i w domu. Czy jesteśmy w stanie nad tym zapanować? Czy stres i nieustanny pośpiech są tym, z czym musimy nauczyć się funkcjonować? Jak reagujesz w sytuacjach nerwowych? Potrafisz zachować spokój czy raczej natychmiastowo wybuchasz? Czy odczuwasz objawy, takie jak stany lękowe, bezsenność, niestrawność? Ich przyczyną może być nieustanne wracanie myślami do trudnych spraw i tym samym potęgowanie odczuwanego stresu, a co za tym idzie – jego konsekwencji.

Pamiętajmy, że jesteśmy różni i nasze reakcje wyglądają odmiennie. Ważne jest jednak to, by umieć regulować emocje, tak aby były adekwatne do zaistniałej sytuacji i nie pozwolić, by drobne sprawy przesłoniły racjonalny osąd trudności stojącej nam na drodze. W nadchodzących tygodniach możemy mieć styczność z wieloma potencjalnie problematycznymi sytuacjami. Któż nie uległ gorączce przedświątecznych przygotowań, niech pierwszy rzuci kamień! Gdyby istniała optymalna strefa pobudzenia układu nerwowego…

Okazuje się, że taka strefa istnieje i jest nazywana „oknem tolerancji”.
 

Okno tolerancji

Terapeutka Iliana Ramirez definiuje okno tolerancji jako optymalną – dla każdego indywidualną – strefę pobudzenia układu nerwowego. Wśród korzyści korzystania z okna tolerancji możemy wymienić:

• ciekawość świata i zaangażowanie,
• zdolność do podejmowania decyzji i reagowania z pozytywnym nastawieniem,
• otwartość umysłu,
• poczucie bezpieczeństwa i spokoju wynikających z zaufania do siebie i swoich możliwości,
• zdolność do radzenia sobie z wyzwaniami,
• skupienie i koncentrację.

 
Przebywanie poza strefą optymalną, a więc zarówno poniżej, jak i powyżej, może powodować odmienne skutki. W sytuacji gdy znajdujemy się powyżej okna tolerancji, jesteśmy nadmiernie pobudliwi, poniżej – za mało aktywni. W pierwszym stanie łatwo się rozpraszamy, jesteśmy niespokojni, reagujemy nerwowo, czujemy lęk, natłok myśli, brak poczucia bezpieczeństwa,  przytłoczenie. Możemy też cierpieć na bezsenność i chęć ucieczki. W drugim stanie tracimy energię, chęć do działania i jasność myślenia. Stajemy się obojętni na zazwyczaj interesujące nas sprawy, poruszamy się i reagujemy wolniej, jesteśmy senni i ospali w ciągu dnia, nawet po przespanej nocy.

Analizując okno tolerancji z większej perspektywy, możemy dojść do wniosku, że wszystkie te stany są potrzebne. Przecież czasem należy wykazać się zdecydowanie większą energią do działania, a innym razem – po prostu zachować spokój i opanowanie. Kluczowe jest to, by nauczyć się świadomie poruszać między poszczególnymi poziomami.
 

Czas przejść do praktyki

Samo próbowanie nowych rzeczy wspomaga proces poszerzania okna – zachęca Elizabeth Stanley, autorka książki „Twoje okno tolerancji”. Zatem nie pozostaje nam nic innego, jak zachęcić Państwa do wspólnych ćwiczeń!

Na obniżenie pobudliwości warto zastosować następujące techniki:

• oddychanie 5/10: weź głęboki oddech, licząc do pięciu, wydychaj powietrze, licząc do 10. Dłuższy wydech stymuluje układ przywspółczulny, który pozwala się uspokoić;
• gra w 5-4-3-2-1 angażująca pięć głównych zmysłów – wymień: pięć rzeczy, które akurat widzisz; cztery rzeczy, które kolejno dotykasz; trzy rzeczy, które słyszysz, dwie rzeczy, których zapach czujesz, i jedną, którą możesz posmakować (wystarczy w wyobraźni).

 
W przeniesieniu się na wyższy poziom i dodaniu sobie energii pomocne mogą być np.:

• ćwiczenia aerobowe: marsz w szybkim tempie, bieganie, dynamiczne wchodzenie i schodzenie po schodach;
• ćwiczenia z użyciem zabawek sensorycznych, takich jak piłeczka, woreczek z piaskiem;
• różne działania pobudzające zmysły, jak np. aromaterapia (sprawdzi się zapach cynamonu albo cytrusów), żucie gumy miętowej;
• zanurzenie twarzy w zimnej wodzie, zimny prysznic czy trzymanie w dłoniach kostki lodu.

Nie mogę nikogo niczego nauczyć. Mogę tylko zmusić ich do myślenia.

- Sokrates

Mając na uwadze słowa starożytnego filozofa, zacznijmy od chwili refleksji nad kwestią umiejętności kontrolowania emocji. Zastanówmy się czy warto nie tyle nauczyć, co oduczyć się tego, co może nam szkodzić. Życzymy w nadchodzących przedświątecznych tygodniach wielu spokojnych chwil i nieulegania przedświątecznej gorączce.

Źródło:

Monika Stachura, Nie nakręcaj się! Jak nie ulegać emocjom i reagować adekwatnie do sytuacji?, Zwierciadlo.pl, https://zwierciadlo.pl/psychologia/530788,1,nie-nakrecaj-sie-jak-nie-ulegac-emocjom-i-reagowac-adekwatnie-do-sytuacji.read?page_y=2338.39990234375 (dostęp:07.12.2022).