Życie w ciągłym pośpiechu i stresie jest plagą współczesności. Jak wskazują wyniki prowadzonych badań, syndrom wypalenia dotyczyć może przede wszystkim zawodów „ukierunkowanych na ludzi”. Co powinno szczególnie zwrócić naszą uwagę i jakie środki zaradcze włączyć, aby nie paść ofiarą wypalenia zawodowego? 

Wypalenie zawodowe - wielowymiarowość zjawiska i spektrum objawów

Syndrom wypalenia zawodowego nie jest zjawiskiem nowym, bowiem już w latach 70. XX wieku był on przedmiotem badań prowadzonych m.in. przez psychiatrę Herberta Freudenbergera i psycholożkę społeczną profesor Christinę Maslach. Wypalenie zawodowe zostało zdefiniowane jako „krańcowy stan wyczerpania jednostki, spowodowany nadmiernym obciążeniem”. Badaczka wskazała na psychologiczny zespół i spektrum objawów, takich jak:

• wyczerpanie emocjonalne – odczuwane nadmierne obciążenie emocjonalne;
• depersonalizację – reakcję na innych: negatywne, cyniczne, bezduszne lub obojętne reagowanie na innych ludzi; dystansowanie się wobec ich potrzeb;
• obniżone poczucie dokonań osobistych – reakcja na siebie: spadek poczucia własnych kompetencji i sukcesów w pracy.

Obecne badania wskazują, że problem jest coraz większy i może dotyczyć każdego. Przyczyną może być przede wszystkim długotrwały stres w miejscu pracy. W momencie gdy pracownik nie ma wykształconych odpowiednich mechanizmów obronnych, jest bardziej narażony na jego działanie. Międzynarodowa klasyfikacja Chorób i Problemów Zdrowotnych (ICD) wydawana przez WHO opisuje zjawisko wypalenia w sposób bardzo ogólny. Zgodnie z najnowszą klasyfikacją ICD-11 wypalenie zawodowe to zespół, który jest wynikiem przewlekłego stresu w miejscu pracy, z którym nie udało się skutecznie poradzić. WHO podkreśla, że syndrom odnosi się do zjawisk zachodzących w kontekście zawodowym i nazwa nie powinna być stosowana do opisu doświadczeń w innych dziedzinach życia. WHO wskazuje także, że wypalenie nie jest jednostką chorobową, a czynnikiem wpływającym na stan zdrowia i kontakt ze służbą zdrowia – czytamy w artykule magazynu Focus.pl.
 

Nie przegap niepokojących symptomów

Wypalenie zawodowe bywa podstępnym i trudnym wrogiem, który potrafi zaburzyć nie tylko funkcjonowanie w miejscu pracy. Dlatego ważne jest szybkie rozszyfrowanie pierwszych symptomów i wdrożenie środków zaradczych.

Jakie mogą być pierwsze niepokojące sygnały? Warto zadać sobie kilka pytań:

• Czy czujesz się długotrwale zmęczony i zupełnie pozbawiony energii nawet po weekendzie? Byłeś na wakacjach, a pierwszego dnia po powrocie do pracy masz wrażenie, jakbyś przebiegł maraton?
• Czy masz objawy psychosomatyczne: boli cię często głowa, brzuch, nie możesz zasnąć, wybudzasz się albo cierpisz na bezsenność?
• Czy w pracy towarzyszy ci irytacja, zdenerwowanie, jesteś drażliwy, odczuwasz lęk przed nowymi zadaniami?
• Czy masz problemy z koncentracją?
• Czy ludzie cię denerwują, dystansujesz się od ich problemów, nie bierzesz udziału w dyskusjach i marzysz wyłącznie o spokoju?
• Czy wykonywana praca nie sprawia ci już radości? Uważasz, że to, co robisz, nie ma dla nikogo znaczenia? Czujesz się mało kompetentny i bezwartościowy?

 
Jeśli na wszystkie pytania odpowiedzieli Państwo twierdząco i ten stan trwa już długo, to w głowie powinna zapalić się czerwona lampka. Zachęcamy do zapoznania się z poniższymi zadaniami i potraktowania ich jako pracę domową.

• Zadbaj o własne zasoby energii i higienę codziennej pracy – w tym: pamiętaj o przerwach i regeneracji, praca w cyklach interwałowych („koncentracja - odpoczynek”, np. wg metody pomodoro).
• Stosuj techniki relaksacyjne.
• Korzystaj z urlopu w sposób efektywny, rozwijaj własne zainteresowania pozazawodowe.
• Pamiętaj o tym, by przestrzegać reguł współpracy w zespole i współtworzyć środowisko, które integruje się i wspiera. Weź czynny udział w tworzeniu przyjaznej atmosfery w pracy.

 
O zadaniach dla przełożonych, tworzeniu długofalowej strategii organizacji zabezpieczającej przez wypaleniem zawodowym oraz o fazach procesu wypalenia zawodowego więcej przeczytają Państwo na łamach magazynu Focus TUTAJ.

Źródło:

Anna Pfejfer-Buczek, Syndrom wypalenia zawodowego – rozszyfruj wroga, https://www.focus.pl/artykul/syndrom-wypalenia-zawodowego-rozszyfruj-wroga,(dostęp: 20.10.2021).