Duże fale migrantów mogą stawiać przed szkołami wiele wyzwań. Aby spokojnie rozpocząć włączanie nowych uczestników edukacji do szkół, konieczne jest gruntowne przeanalizowanie zasobów i potrzeb.

Migracja była już wcześniej

Ruchy ludności i spowodowane nimi pojawianie się w polskich szkołach uczniów z doświadczeniem migracji nie są zjawiskami nowymi. Tym, co wyróżnia bieżącą sytuację, jest skala. W związku z uwarunkowaniami geopolitycznymi napływ nowych uczniów i uczennic, szczególnie z Ukrainy, obecnie jest bardzo duży. Ta sytuacja może budować nowe potrzeby lub uwypuklać już istniejące. W obliczu zwiększonej migracji i trafianiem dużej liczby dzieci i młodzieży do szkół coraz ważniejszym wyzwaniem jawi się odkrywanie ich tożsamości kulturowej. Dla polskich uczniów – obecnych uczestników naszego systemu oświaty – cenne będzie również intensywniejsze wdrażanie do wychowania międzykulturowego.

Wspieranie procesów adaptacyjnych nowych osób w szkole oraz wrażliwość na najważniejsze elementy przebiegu integracji i włączania środowiskowego to dwie ważne podstawy pracy w bieżącej sytuacji. Szerzej o szczegółach w tym obszarze wypowiada się pedagożka i terapeutka Marcelina Wnęk w swoim tekście opublikowanym na łamach „Życia Szkoły”. Warto uwrażliwić się na potrzeby coraz liczniej pojawiających się w szkołach uczniów i uczennic, szczególnie tych, którzy pochodzą z terenów ogarniętych konfliktem zbrojnym. W tym kontekście wiedza o kulturze kraju pochodzenia ucznia i wartościach wyznawanych przez dane społeczeństwo, a także nastawienie samego ucznia do nowej dla niego sytuacji będą ważne w planowaniu przyszłych działań.
 

Nie tylko język 

Sofiya Revkovych, ekspertka magazynu Epedagogika.pl, podkreśla, że to właśnie uważność nauczycieli, wyczucie i obserwacja tego, jak nowe osoby odnajdują się w nietypowej dla nich sytuacji, są najważniejsze na wstępnym etapie adaptacji w szkole. Warto nie tylko dowiedzieć się, jak uczniowie zapatrują się na przeprowadzkę i zmianę otoczenia, lecz także jakie są ich rzeczywiste potrzeby. Ważne jest, aby zastanowić się, czy priorytetem na ten czas będzie jedynie nauka.

Oczywistą barierę może stanowić język. Oprócz tego trudność w adaptacji mogą stanowić przeżycia dziecka, jego ogólne samopoczucie i dobrostan oraz relacje z rówieśnikami. Istotne jest znalezienie złotego środka w zakresie udzielanej pomocy, aby wejście uczniów w nowe środowisko odbyło się jak najbardziej naturalnie i swobodnie. Ograniczenie nadgorliwości i nadmiernej dobroczynności również może pozytywnie wpływać na równowagę emocjonalną nowych gości. Aby spokojnie wdrażać działania w nowych dla wszystkich obszarach, warto wyposażyć się w odpowiednie narzędzia do pracy. Skorzystanie z webinarów przygotowanych przez doświadczonych ekspertów, zapoznanie się z poradnikami czy wsparcie swojego warsztatu odpowiednio skomponowanymi scenariuszami zajęć znacznie ułatwią nową, wspólną drogę z uczniami z doświadczeniem migracji. Wartościowe materiały poleca Fundacja Szkoła z Klasą. Zachęcamy do korzystania.

Źródła:

1. Marcelina Wnęk, Uczeń cudzoziemski w środowisku szkolnym. Organizacja adaptacji i nauczania, https://www.zycieszkoly.com.pl/artykul/uczen-cudzoziemski-w-srodowisku-szkolnym-organizacja-adaptacji-i-nauczania (dostęp: 08.03.2022).
2. Sofiya Revkovych, Jak przygotować szkołę na przyjęcie uczniów Ukrainy?, https://epedagogika.pl/top-tematy/jak-przygotowac-szkole-na-przyjecie-uczniow-ukrainy-5829.html (dostęp: 08.03.2022).
3. Fundacja Szkoła z Klasą, Sytuacja w Ukrainie – materiały dla nauczycieli i nauczycielek, https://www.szkolazklasa.org.pl/sytuacja-w-ukrainie-materialy-dla-nauczycieli-i-nauczycielek/, (dostęp: 08.03.2022).