Nauczyciele mają intuicję i potrafią rozpoznać niestandardowe zachowania uczniów. Warto jednak pamiętać, że diagnoza ADHD to proces skomplikowany i długoterminowy.

 
Uproszczenie zjawiska

Przez wiele lat panowało stereotypowe wyobrażenie na temat ADHD. Dziecko sprawiające kłopoty, niegrzeczne i z nadmiarem energii środowisko błędnie określało mianem dziecka z ADHD. Niestety  nadal można spotkać się z tego typu opiniami. Na szczęście intuicja pedagogów  sprawia, że dzieci są coraz rzadziej błędnie diagnozowane, a popularyzowanie wiedzy o nadpobudliwości pozwala korygować ten sposób myślenia.

Trzy typy ADHD

Zgodnie z definicją ADHD to zespół nadpobudliwości psychoruchowej z zaburzeniami koncentracji uwagi. Zaburzenie klasyfikowane jest na podstawie aż osiemnastu objawów z trzech grup: zaburzenia uwagi, nadruchliwości i impulsywności. Ze względu na dominację symptomów, można wyróżnić trzy typy ADHD:

• podtyp mieszany – wówczas dochodzi do kumulacji zaburzeń uwagi z nadruchliwością i impulsywnością;
• podtyp z dominującymi zaburzeniami koncentracji uwagi – nadruchliwość i impulsywność występują w niższym stopniu;
• podtyp z dominacją nadruchliwości i impulsywności – zaburzenia uwagi występują w niższym stopniu.

To zaburzenie nie pojawia się nagle. Można je zaobserwować na wszystkich etapach rozwoju dziecka. Specjaliści wskazują, że jeśli 6 z szczegółowych symptomów utrzymuje się przez 6 miesięcy w wysokim stopniu intensywności, a konsekwencją tego jest widoczne nieprzystosowanie lub zaburzenia rozwoju dziecka, warto rozpocząć diagnozę pod kątem ADHD. Trzeba także pamiętać, że symptomy ADHD mogą ulegać zmianie wraz z wiekiem dziecka. Przed rozpoczęciem diagnozy należy wykluczyć choroby psychiczne czy somatyczne. Diagnoza jest długoterminowa i nie należy jej inicjować przed ukończeniem 7 roku życia, ponieważ dopiero w tym wieku można mówić o dojrzałości procesów poznawczych. We wcześniejszych latach życia dziecka nadruchliwość jest naturalna, ponieważ wiąże się z chęcią poznawania przez nie świata.

Objawy ADHD czy trudne zachowanie?

Izabela Banaszczyk podkreśla, że należy oddzielić objawy ADHD od trudnego zachowania. Najważniejszą różnicą jest to, że dziecko z ADHD nie działa celowo i z premedytacją. Jego zachowanie jest zależne od czynników zewnętrznych (brak jasno ustalonych zasad, rozpraszacze wizualne i dźwiękowe utrudniające koncentrację) oraz od czynników wewnętrznych (specyficzny sposób funkcjonowanie umysłu).

Świadomość istniejącego problemu to pierwszy krok do wygranej, w której zwycięzcami są rodzice, nauczyciele i przede wszystkim uczniowie. Istnieje przekonanie, że każdy rodzi się z talentem, tylko nie każdy funkcjonuje identycznie. Uczeń z ADHD, ze względu na specyfikę zaburzenia, ma utrudnione działanie w różnych obszarach. Dzięki świadomości występujących symptomów nauczyciel może dopasować do niego otoczenie i sposoby pracy, o czym będziemy pisać w następnym artykule – Wyzwania nauczyciela: Jak pracować z uczniem z ADHD.

Dalsza lektura

Opis objawów i ich klasyfikację znajdą Państwo w książce Stanisława Pużyńskiego i Jacka Wciórka, Klasyfikacja zaburzeń psychicznych i zaburzeń zachowania w ICD-10. Badawcze kryteria diagnostyczne. O próbie zrozumienia ADHD pisał na blogu Operonu Marcin Szczerbiński.

Przydatne wskazówki dla rodziców, z których mogą skorzystać również nauczyciele, znajdą Państwo w filmie ZOBACZ .Więcej o ADHD pisze również Russel A. Barkley w książce ADHD. Podjąć wyzwanie.

 
Źródło:

Tekst powstał na podstawie kursu Operonu autorstwa Izabeli Banaszczyk Dziecko z ADHD w klasie. Niezbędnik nauczyciela.