Kalendarz szkolny jest bogaty w różnorodne wydarzenia. Obchodzimy zarówno święta państwowe czy kościelne, jak i różnorodne „dni” – od Dnia Dziecka, przez Święto Kropki aż po Dzień Makaronu. Są to okazje do przystrojenia klas, przeprowadzenia konkursów i tematycznych projektów dla uczniów ułatwiających im przyswojenie materiału dzięki niebanalnej formie. Można za ich pomocą realizować wiele działań dydaktyczno-wychowawczych. Okolice 1 listopada są pod tym względem wyjątkowe, bo dają możliwość dokonania wyboru spośród trzech różnych tematów.

Uwaga. Celem tego artykułu jest wyłącznie przedstawienie aspektów merytorycznych i odniesienie do celów dydaktycznych z podstawy programowej kształcenia ogólnego*, które można realizować poprzez organizację tego typu wydarzeń.
 

31 października – Halloween

Halloween to święto hucznie obchodzone w krajach anglosaskich – Stanach Zjednoczonych, Kanadzie, Wielkiej Brytanii i Irlandii. Choć jego dokładna geneza nie jest znana, przyjmuje się, że wywodzi się z pogańskich obrzędów odstraszania złych duchów, które były związane z przebieraniem się w upiorne stroje i przywdziewaniem masek. Nazwa „Halloween” pochodzi najprawdopodobniej od „All Hallows' Eve”, czyli wigilii Wszystkich Świętych.

Współcześnie Halloween jest związane z wieloma zwyczajami („cukierek albo psikus”) i atrybutami (wydrążona dynia), które silnie przeniknęły do popkultury i w rezultacie w latach 90. XX wieku dotarły do Polski. Jednak w naszym kraju to święto budzi wciąż wiele kontrowersji, głównie ze względu na pogańską genezę oraz makabryczne ozdoby, przez co, zdaniem niektórych, w jego obchodach nie powinny brać udziału dzieci.

Patrząc na to ze szkolnej perspektywy, Halloween jest okazją do tematycznej zabawy, rozwoju kreatywności i współdziałania, a także poznawania innej kultury. Najczęściej do tego święta odwołują się nauczyciele języka angielskiego. Specjalne okolicznościowe lekcje umożliwiają rozwijanie różnorodnych umiejętności językowych, poznawanie nowego słownictwa (np. tematyczny tekst, piosenka, zapisywanie nowych słów, wypowiedź ustna przygotowana przez ucznia itp.).

• Przykładowe cele kształcenia z podstawy programowej dla szkoły podstawowej

 
Kształcenie ogólne w szkole podstawowej ma na celu:

11) kształtowanie postawy otwartej wobec świata i innych ludzi, aktywności w życiu społecznym oraz odpowiedzialności za zbiorowość.

W kształceniu językowym na I etapie edukacyjnym niezbędne jest:

9) wykorzystanie zajęć z języka obcego nowożytnego do kształtowania postawy ciekawości, szacunku i otwartości wobec innych kultur, niekoniecznie tylko tych związanych z językiem docelowym, np. przez zachęcanie uczniów do refleksji nad zjawiskami typowymi dla kultur innych niż własna oraz stosowanie odniesień do kultury, tradycji i historii kraju pochodzenia uczniów.

Język obcy nowożytny nauczany jako pierwszy (II etap edukacyjny, klasy IV–VIII)

Uczeń posiada:

1) podstawową wiedzę o krajach, społeczeństwach i kulturach społeczności, które posługują się danym językiem obcym nowożytnym, oraz o kraju ojczystym, z uwzględnieniem kontekstu lokalnego, europejskiego i globalnego;

2) świadomość związku między kulturą własną i obcą oraz wrażliwość międzykulturową.
 

1 listopada – Dzień Wszystkich Świętych

W ostatnich latach coraz popularniejsze staje się organizowanie w szkołach Bali Wszystkich Świętych. W nawiązaniu do Halloween, ten trend nazwano „Holy Wins” (ang. święty zwycięża), a zamiast za upiory, dzieci przebierają się za postaci świętych. Zabawa ma bardzo radosną atmosferę, skupioną na podkreślaniu dążenia do świętości czy też po prostu czynienia dobra.

W świadomości wielu katolików święto Wszystkich Świętych oraz przypadające kolejnego dnia Święto Zmarłych zlały się w jedno. Ich celebrowanie koncentruje się na odwiedzaniu grobów bliskich zmarłych, zadumie i refleksji nad przemijaniem, wspominaniem tych, którzy odeszli. Tymczasem 1 listopada jest z założenia świętem radosnym, obchodzonym ku czci wszystkich chrześcijan, którzy osiągnęli świętość, i niejako imieninami nas wszystkich. Warto więc przy okazji organizacji balu uświadomić uczniom różnicę pomiędzy tymi świętami, a także porozmawiać z nimi o tym, kim byli święci za życia – trochę ich „odczarować”, zwrócić uwagę, że w większości byli to zwykli ludzie, których do świętości przywiodło życie w zgodzie z wartościami chrześcijańskimi, które zasadniczo są uniwersalne – czynienie dobra, pomoc innym, prawdomówność itp.

Wbrew pozorom, bal Wszystkich Świętych ma więc nie tylko aspekt religijny. Zgodnie z zapisami podstawy programowej kształcenia ogólnego szkoła ma za zadanie wprowadzać i ukierunkowywać uczniów w świat wartości – tym samym organizowanie balu wpisuje się w realizację tych celów.

• Przykładowe cele kształcenia z podstawy programowej dla szkoły podstawowej

 
1) wprowadzanie uczniów w świat wartości, w tym ofiarności, współpracy, solidarności, altruizmu, patriotyzmu i szacunku dla tradycji, wskazywanie wzorców postępowania i budowanie relacji społecznych, sprzyjających bezpiecznemu rozwojowi ucznia (rodzina, przyjaciele);

2) wzmacnianie poczucia tożsamości indywidualnej, kulturowej, narodowej, regionalnej i etnicznej;

13) ukierunkowanie ucznia ku wartościom.
 

2 listopada – Święto Zmarłych

Święto Zmarłych jest ściśle związane z polską tradycją i to nie tylko wynikającą z chrześcijaństwa, gdyż nasi przodkowie wiele wcześniej przed przyjęciem nowej wiary czcili swoich zmarłych. Niegdyś na groby przynoszono nawet jedzenie i picie oraz odbywano uczty ze zmarłymi. Zwyczaje te pozostały do dziś w niektórych rejonach świata. W Polsce do czasów współczesnych utrwalił się zwyczaj odwiedzania grobów, pielęgnowania ich, stawiania kwiatów i zniczy symbolizujących wieczne życie.

Rozmowa o śmierci z uczniami, zwłaszcza w szkole podstawowej, to bardzo trudne zadanie, do którego należy podejść odpowiedzialnie i delikatnie. Święto Zmarłych może być jednak odpowiednim momentem ku temu, gdyż większość dzieci bierze udział w rodzinnych uroczystościach i rozumie ich znaczenie.

Święto Zmarłych stanowi też dobrą okazję do poruszenia prostszych, a równie ważnych tematów, takich jak patriotyzm. W dniach poprzedzających to święto można np. zorganizować wycieczkę na cmentarz wojenny, by porozmawiać o upamiętnieniu bohaterskich żołnierzy, albo zaangażować uczniów w uporządkowanie zapomnianych grobów na okolicznym cmentarzu, tak aby rozbudzać ich aktywne działanie w w wolontariacie czy na rzecz lokalnej społeczności.

• Przykładowe cele kształcenia z podstawy programowej dla szkoły podstawowej

 
Kształcenie ogólne w szkole podstawowej ma na celu:

1) wprowadzanie uczniów w świat wartości, w tym ofiarności, współpracy, solidarności, altruizmu, patriotyzmu i szacunku dla tradycji, wskazywanie wzorców postępowania i budowanie relacji społecznych, sprzyjających bezpiecznemu rozwojowi ucznia (rodzina, przyjaciele);

2) wzmacnianie poczucia tożsamości indywidualnej, kulturowej, narodowej, regionalnej i etnicznej;

3) formowanie u uczniów poczucia godności własnej osoby i szacunku dla godności innych osób.

Zachęcamy do dyskusji i do podzielenia się pod naszym postem na Facebooku pomysłami na organizację życia szkolnego w tym wyjątkowym okresie w Państwa szkołach.

* ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ z dnia 14 lutego 2017 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz podstawy programowej kształcenia ogólnego dla szkoły podstawowej, w tym dla uczniów z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu umiarkowanym lub znacznym, kształcenia ogólnego dla branżowej szkoły I stopnia, kształcenia ogólnego dla szkoły specjalnej przysposabiającej do pracy oraz kształcenia ogólnego dla szkoły policealnej.