Na polecenie szefowej resortu edukacji Instytut Badań Edukacyjnych przeprowadził ewaluację przepisów ograniczających zadawanie prac domowych w szkołach podstawowych. IBE przeprowadził badania, opublikował wnioski, a pierwszy raport przekazał MEN. Barbara Nowacka poprosiła IBE również o przygotowanie rekomendacji dotyczących zadań domowych na bazie wypracowanego raportu.

Jakie są wnioski wynikające z ankiet wypełnionych przez dyrektorów i nauczycieli?

W IBE dwa zespoły zajmujące się tematem prac domowych:
  • jeden zespół na zlecenie ministra edukacji prowadził ewaluację tego, jak sprawdziły się przepisy ograniczające zadawanie prac domowych; działał on od czerwca i przygotował raport na podstawie opinii nauczycieli i dyrektorów szkół;
  • drugi zespół wypracowuje rekomendacje dla MEN, m.in. na bazie wspomnianego raportu IBE; w skład tego zespołu weszli eksperci IBE, nauczyciele, dyrektorzy szkół, wykładowcy akademiccy, wydawcy edukacyjni i przedstawiciele MEN.

Główne wnioski z ankiet:

  • Ponad 60% dyrektorów szkół i ponad 50% nauczycieli uważa, że dzieci mają obecnie więcej czasu na odpoczynek, zabawę i aktywność fizyczną.
  • 52% nauczycieli ocenia, że wprowadzone zmiany zmniejszyły obciążenie uczniów obowiązkami edukacyjnymi.
  • W ocenie dyrektorów szkół nowe zasady prac domowych zmniejszyły stres uczniów: o 41% w klasach IV–VIII i o 31% w klasach I–III.
  • 40% dyrektorów szkół deklaruje, że w ich placówce wypracowano dobre praktyki związane z nowymi zasadami prac domowych.
  • W 54% szkół nie wprowadzono innych form zobowiązań zastępujących prace domowe, a w 6% szkół takie rozwiązania są stosowane regularnie.
  • Ponad dwie trzecie nauczycieli jest zdania, że osłabła motywacja uczniów do odrabiania prac domowych i ich samodzielność w procesie uczenia się.
  • 80% nauczycieli deklaruje, że obecnie sporadycznie, nie częściej niż raz w miesiącu sprawdza prace domowe

 
Prace domowe a egzamin ósmoklasisty 

IBE porównał również wyniki pierwszego egzaminu ósmoklasisty przeprowadzonego po upływie pełnego roku szkolnego z nowymi zasadami zadań domowych.

Wnioski:  

  • Nowe zasady prac domowych nie wpłynęły na wyniki egzaminu ósmoklasisty lub ten wpływ był niewielki.
  • Porównanie wyników szkół, które stosowały prace domowe, ze szkołami, które tego nie robiły, pokazało, że w większości przypadków różnice były nieistotne statystycznie.
  • Wyniki te sugerują, że rezygnacja z prac domowych nie poprawia wyników uczniów, ale też nie powoduje istotnych spadków – zaznacza IBE.

 
Szefowa MEN pozytywnie ocenia wyniki raportu dotyczącego ograniczenia zadawania prac domowych

W opinii Barbary Nowackiej uczniowie zyskali więcej czasu na odpoczynek i rozwijanie pasji.

Sama godzina, czy nawet trzy godziny czasu wolnego w planie dnia, nie zamieni się magicznie w rozwój pasji – komentuje dr Iga Kazimierczyk z Uczelni Korczaka. Uważa także, że ósmoklasistom brak zadań domowych jest obojętny, ponieważ oni i tak skupiają się przede wszystkim na przygotowaniach do egzaminu kończącego szkołę podstawową. Zaznacza, że w badaniu zapomniano o młodszych uczniach, którzy najbardziej tracą w wyniku braku prac domowych.

Największe konsekwencje braku prac domowych ponoszą młodsze dzieci, ale tu nie przyłożono żadnych narzędzi badawczych. A to właśnie te dzieci najbardziej potrzebują metod, które uczą samodzielności, i zadania domowe były – niedoskonałe, czasem nudne, czasem zbyt liczne – jedną z form uczenia się kontroli nad własnym uczeniem się. Dawały okazję, żeby codziennie trochę ćwiczyć, próbować, powtarzać. To był też sygnał dla rodziców: „z tym twoje dziecko sobie radzi, z tym nie – wskazuje dr Iga Kazimierczyk.

Szefowa MEN podkreśla, że nauczyciele robią więcej kartkówek, które sprawdzają wiedzę ucznia, a prace domowe często sprawdzały wiedzę rodzica.

Ta wypowiedź zdumiała osoby tworzące grupę Protest z Wykrzyknikiem: Czy naprawdę zwolennikom zakazu prac domowych chodziło o zwiększenie liczby kartkówek? Czy to mają być te nowoczesne, zmieniające system narzędzia edukacyjne? Kartkówki jako sposób zniwelowania nierówności edukacyjnych?  

Rekomendacje? Eksperci IBE nie osiągnęli jeszcze porozumienia

MEN czeka obecnie na rekomendacje drugiego zespołu IBE. Po ich otrzymaniu resort podejmie decyzję, co dalej z pracami domowymi. Przygotowanie tych zaleceń jednak się przedłuża. Dyrektor IBE poinformował, że eksperci potrzebują jeszcze kilka tygodni na ustalenie wspólnego stanowiska.

Więcej na ten temat pisze Polska Agencja Prasowa: https://www.pap.pl/aktualnosci/dyrektor-ibe-ws-prac-domowych-eksperci-nie-sa-zgodni

____________________________________________________________________________________________________________________________________________________

To może Państwa zainteresować: https://operon.pl/Aktualnosci/Edukacja-w-Polsce/Prace-domowe-wracaja-Sprawdz-co-sie-szykuje

Źródła:

  1. Raport dotyczący prac domowych trafił do MEN, https://ibe.edu.pl/pl/aktualnosci/3354-raport-dotyczacy-prac-domowych-trafil-do-men (dostęp: 8.10.2025 r.).
  2. https://www.facebook.com/photo?fbid=1224847416342121&set=a.658486502978218 (dostęp: 8.10.2025 r.).
  3. Komentarz dr Igi Kazimierczyk, 4.10.2025 r., https://www.facebook.com/photo?fbid=1225894046237458&set=a.658486502978218 (dostęp: 8.10.2025 r.).