Kwestia prac domowych budzi emocje wśród uczniów, rodziców i nauczycieli. Od kwietnia 2024 r. w polskich szkołach podstawowych obowiązują nowe przepisy, które ograniczyły możliwość zadawania prac domowych. Zmiany te wpływają nie tylko na organizację nauki, lecz także na dobrostan dzieci i sposób pracy nauczycieli. Obecnie trwają analizy i ewaluacje, które pokażą, jakie skutki przyniosły wprowadzone regulacje i jak może wyglądać przyszłość prac domowych w szkołach.

Nieobowiązkowe prace domowe

Od 1 kwietnia 2024 r. obowiązują przepisy, zgodnie z którymi wprowadzono ograniczenia w kwestii zadawania prac domowych w szkołach podstawowych. W klasach:

• I–III nie zadaje się prac domowych pisemnych i praktyczno-technicznych, ale można zadawać ćwiczenia usprawniające motorykę małą;
• IV–VIII prace domowe mogą być zadawane, ale są one nieobowiązkowe i nie podlegają ocenie numerycznej – zamiast niej uczeń otrzymuje informację zwrotną.  

Trwa ewaluacja tego, jak działa brak obowiązku zadawania prac domowych

Ministerstwo Edukacji Narodowej zleciło badanie, jak nieobowiązkowe prace domowe wpłynęły na uczniów i szkoły. W „Sygnałach dnia” radiowej Jedynki ministra edukacji Barbara Nowacka poinformowała, że wyniki ewaluacji zostaną przedstawione w październiku.

Poprosiłam o ewaluację tego, jak działa nieobowiązkowość prac domowych, w szczególności w tym obszarze, który dotyczy dobrostanu dzieci. Bo to było podstawowym problemem, że dzieciaki były po prostu przemęczone i przeuczone – mówiła szefowa resortu edukacji.

Z kolei w rozmowie na antenie RMF FM wiceministra edukacji Katarzyna Lubnauer zaznaczyła, że jeśli prace domowe wrócą, to z pewnością nie w takiej postaci, jak przed zmianą.

Instytut Badań Edukacyjnych wypracowuje rekomendacje dla MEN ws. prac domowych

Jak powiedział PAP rzecznik IBE Ryszard Kamiński, obecnie w IBE pracują dwa zespoły zajmujące się tematem prac domowych:

• jeden zespół na zlecenie ministra edukacji prowadzi ewaluację tego, jak sprawdziły się przepisy ograniczające zadawanie prac domowych; działa on od czerwca i przygotowuje raport na podstawie opinii nauczycieli i dyrektorów szkół;
• drugi zespół wypracowuje rekomendacje dla MEN, m.in. na bazie wspomnianego raportu IBE; w skład tego zespołu weszli eksperci IBE, nauczyciele, dyrektorzy szkół, wykładowcy akademiccy, wydawcy edukacyjni i przedstawiciele MEN.

 
Rzecznik Praw Dziecka: należy wziąć pod uwagę stanowisko uczniów

Wyrażam głęboką wdzięczność za pracę osób skupionych nad tym przedsięwzięciem i wierzę, że przyjęte rozwiązania będą konstruktywnie wpływały na realizację prawa dzieci do bezpiecznych (również emocjonalnie) i przyjaznych warunków do nauki. Aby było to jednak możliwe i aby przeprowadzane analizy w pełny sposób odzwierciedlały obecną rzeczywistość szkolną uczniów, niezbędne będzie umożliwienie zabrania głosu w tej sprawie samym uczniom – napisała Rzeczniczka Praw Dziecka Monika Horna-Cieślak.

RPD zwróciła uwagę, że takie prawo zostało zagwarantowane uczniom w art. 12 ust. 1 Konwencji o prawach dziecka. Przepis ten zobowiązuje dorosłych także do: przyjmowania tych opinii z należytą wagą, stosownie do wieku oraz dojrzałości dziecka.

Źródła:

1. Prace domowe wrócą do szkół podstawowych? Nowacka: nie ma zakazu, są tylko nieoceniane, https://polskieradio24.pl/artykul/3583246,prace-domowe-wroca-do-szkol-podstawowych-nowacka-nie-ma-zakazu-sa-tylko-nieoceniane (dostęp: 29.09.2025 r.).
2. Wrócą prace domowe? MEN ucina spekulacje: w tej postaci na pewno nie, https://polskieradio24.pl/artykul/3584787,wroca-prace-domowe-men-ucina-spekulacje-w-tej-postaci-na-pewno-nie (dostęp: 29.09.2025 r.).
3. Rzecznik IBE: powstał drugi zespół ds. prac domowych; ma wypracować rekomendacje dla MEN, https://samorzad.pap.pl/kategoria/edukacja/rzecznik-ibe-powstal-drugi-zespol-ds-prac-domowych-ma-wypracowac-rekomendacje (dostęp: 29.09.2025 r.).
4. W sprawie prac domowych powinni wypowiedzieć się uczniowie, https://brpd.gov.pl/2025/09/24/w-sprawie-prac-domowych-powinni-wypowiedziec-sie-uczniowie/ (dostęp: 29.09.2025 r.).