Marcin Wiącek zwrócił się do Barbary Nowackiej z prośbą o rozważenie jego uwag do projektu rozporządzenia zmieniającego dokument o ocenianiu, klasyfikowaniu i promowaniu uczniów.Zakaz prac domowych może być postrzegany jako zaprzeczenie deklaracji o potrzebie wzmocnienia pozycji nauczyciela i autonomii szkoły – to jeden z argumentów RPO przedstawiony szefowej MEN.

Przepisy o randze ustawowej wskazują, że ocena, czy zadanie domowe spełni swoją funkcję, powinna należeć do nauczyciela. Zgodnie bowiem z art. 12 ust. 2 Karty Nauczyciela, ma on prawo do swobody stosowania takich metod nauczania i wychowania, jakie uważa za najwłaściwsze spośród uznanych przez współczesne nauki pedagogiczne, oraz do wyboru spośród zatwierdzonych do użytku szkolnego podręczników i innych pomocy naukowych – zauważa rzecznik.

Nowelizacje dotyczące prac domowych proponowane przez MEN

Projekt rozporządzenia przewiduje m.in.:

• zakaz zadawania prac domowych uczniom klas I–III szkoły podstawowej,
• wprowadzenie zasady nieobowiązkowych prac domowych dla klas IV–VIII szkoły podstawowej;
• pozostawienie możliwości wyznaczania i oceniania zadań domowych w szkole średniej.

 
RPO: tworzenie propozycji zmian powinno odbywać się z udziałem ekspertów

Uzasadnienie nowelizacji wskazuje, że zmiany dotyczące prac domowych to pilna odpowiedź na oczekiwania środowiska szkolnego. Jednak dostępne publicznie informacje i głosy w debacie publicznej nie potwierdzają twierdzenia o powszechności takich żądań – podkreśla RPO. Dodaje także, że nie zostało wyjaśnione, dlaczego tak duże zmiany mają wejść już w trakcie roku szkolnego. Zdaniem rzecznika nowelizacja powinna być opracowywana z udziałem ekspertów i poprzedzona konsultacjami społecznymi.

Tworzenie propozycji reform oświaty powinno dokonywać się z udziałem ekspertów, m.in. z dziedziny dydaktyki. Zasadne byłoby również przeprowadzenie szerokich konsultacji społecznych – argumentuje Marcin Wiącek.

RPO: większość nauczycieli popiera ograniczenia, ale nie zakaz prac domowych

Nauczyciele proszeni przez „Dziennik Gazetę Prawną” o zajęcie stanowiska wobec nowelizacji w większości popierają jedynie ograniczenie prac domowych (68,5 proc.). Całkowitej likwidacji zadań domowych chce tylko 8 proc. ankietowanych. Projekt rozporządzenia budzi za to wątpliwości związane z wynikami nauczania. Ponad 50 proc. ankietowanych obawia się osłabienia motywacji u niektórych uczniów i wzrostu dysproporcji między uczniami. (…) nauczyciele chcieliby, aby w pierwszej kolejności zmieniły się podstawy programowe, a dopiero potem nastąpiła redukcja zadań do wykonania w czasie wolnym – wskazuje gazeta.

Jak wynika z sondażu United Surveys dla Wirtualnej Polski, głosy ogółu społeczeństwa są za to zróżnicowane. Dla 51 proc. jest to zdecydowanie zły pomysł, aż 43,8 proc. popiera takie rozwiązania, a 5,2 proc. nie ma zdania na ten temat.

RPO zwraca się o możliwość zgłaszania innych potrzeb przez rodziców 

RPO zauważa, że nie wszyscy rodzice są zgodni co do niezadawania prac domowych. Część z nich może chcieć, aby nauczyciele wyznaczali zadania do wykonania w domu jedynie ich dzieciom. RPO podkreśla, że stawia to nauczycieli w trudnym położeniu, ponieważ ewentualna zgoda na odmienne traktowanie ucznia lub grupy uczniów naraża ich na ryzyko wszczęcia czynności w trybie nadzoru pedagogicznego. Utrudnia także indywidualizację nauczania, co jest ważne zwłaszcza w przypadku uczniów o specjalnych potrzebach edukacyjnych.

Dlatego RPO zwraca się do MEN o wieloaspektowe potraktowanie tematu zmiany rozporządzenia, zwłaszcza o rozważenie różnych możliwości i potrzeb, które rodzice mogą chcieć w przyszłości zgłaszać nauczycielom. Pełna treść pisma RPO znajduje się na stronie bip.brpo.gov.pl.

Źródła:

1. Uwagi Rzecznika dla MEN do projektu zmian rozporządzenia o pracach domowych, https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-prace-domowe-rozporzadzenie-projekt-me (dostęp: 21.02.2024 r.).
2. Sondaż: Większość badanych ocenia, że likwidacja zadawania prac domowych to zły pomysł, https://glos.pl/sondaz-wiekszosc-badanych-ocenia-ze-likwidacja-zadawania-prac-domowych-to-zly-pomysl (dostęp: 21.02.2024 r.).