Marcin Wiącek na początku października br. skierował do Ministerstwa Edukacji i Nauki oraz Centralnej Komisji Egzaminacyjnej pismo w sprawie zbadania systemu oceny egzaminu maturalnego. Działania zmierzające do poprawy systemu oceniania egzaminów i przedstawienie trybu postępowania instytucji w przypadku nieprawidłowości w pracy egzaminatorów – to wskazane przez RPO kwestie, do których powinien się odnieść dyrektor Centralnej Komisji Egzaminacyjnej. Jakie jest stanowisko CKE?

Nie ma instytucji, której bardziej zależałoby na zapewnieniu rzetelnej, obiektywnej i sprawiedliwej oceny rozważań zadań egzaminacyjnych, niż zależy na tym instytucjom tworzącym system egzaminów zewnętrznych. [Działania CKE i OKE -– przyp. red.] każdego roku obejmują proces przygotowania zadań egzaminacyjnych i zasad oceniania tych zadań, szkolenia kandydatów na egzaminatorów (…) nadzór nad poprawnością ich pracy podczas sprawdzania oraz ewaluację przeprowadzonych działań po zakończeniu oceniania – podkreśla Marcin Smolik, dyrektor CKE.  

O interwencji RPO przeczytają Państwo w artykule „Walka o lepszy system oceny matur”.

Stanowisko Centralnej Komisji Egzaminacyjnej 

Dyrektor CKE w odpowiedzi na pismo RPO szczegółowo odniósł się do pytań i argumentacji rzecznika. W porozumieniu z dyrektorami okręgowych komisji egzaminacyjnych podkreślił, że zapewnienie zdającym sprawiedliwych, rzetelnych i obiektywnych wyników matur jest kluczowe. Dyrektor postanowił także sprostować niektóre ze stwierdzeń zawartych w interwencji RPO.

Za konieczne uznałem (…) zwrócenie uwagi na kilka stwierdzeń zawartych w piśmie, które stanowią tak dalece idące uproszczenie rzeczywistości, że mogłyby prowadzić do zniekształcenia lub wręcz zafałszowania jej obrazu – pisze Marcin Smolik, dyrektor CKE.

 
Autoewaluacja i weryfikacja pracy egzaminatora  

Rzecznik Praw Obywatelskich przypominał o 41 630 wnioskach o wgląd do prac maturalnych, które wpłynęły w zeszłym roku. W jego opinii może być to konsekwencja zwiększenia nieufności opinii publicznej do egzaminatorów i egzaminów na skutek nawet pojedynczych medialnych doniesień na temat uchybień w pracy egzaminatorów.

Pomimo braku określonych w przepisach prawa mechanizmów kontrolnych lub weryfikacyjnych na etapie sprawdzania i oceniania prac egzaminacyjnych, Centralna Komisja Egzaminacyjna – kierując się dobrymi praktykami – każdego roku określa taki mechanizm w „Procedurze organizowania i przeprowadzania oceniania przez egzaminatorów prac danego egzaminu” – odpowiada Marcin Smolik.

Sposoby weryfikacji i kontroli przebiegu sprawdzania prac:

• sprawdzenie około 8–10% z wszystkich prac egzaminacyjnych w danym roku przez egzaminatora – weryfikatora,
• możliwość oceny tej samej pracy przez dwóch niezależnych egzaminatorów (egzaminatora i weryfikatora),
• autoewaluacja pracy egzaminatorów,
• wprowadzanie nowych rozwiązań w ocenie prac.

 
Innowacje w pracy egzaminatora  

CKE wskazuje przestrzeń do działań zmierzających do podniesienia jakości oceniania. Za przykład podaje system litewski, czyli ocenę każdej pracy przez dwóch niezależnych egzaminatorów. Utrudnieniem dla tego rozwiązania jest brak wystarczających środków pieniężnych.

Należy mieć jednak świadomość, że wymagałoby to zmiany obowiązujących przepisów prawa oraz podwojenia budżetu na wynagrodzenia dla egzaminatorów, egzaminatorów – weryfikatorów oraz powiązanego z nim wynagrodzenia dla przewodniczących. Oznaczałoby to konieczność zwiększenia budżetu OKE o ok. 120 000 000 zł w skali roku. Decyzja taka pozostaje w gestii ustawodawcy – zaznacza Marcin Smolik.

Dyrektor CKE wskazuje, że co roku zarówno CKE, jak i OKE dążą do poprawy systemu oceny pracy oraz podejmują odpowiednie działania. Są one wpisane w ramy przepisów prawa oświatowego oraz środki finansowe z budżetu na funkcjonowanie egzaminów zewnętrznych. Dodatkowo, aby zapewnić jak najwyższą jakość oceniania, łączone jest podejście nakierowane na dopracowywanie zasad oceniania rozwiązań zadań oraz szkolenia egzaminatorów w ich stosowaniu. To praktycznie jedyna droga, jaką dysponuje jakikolwiek system egzaminacyjny, który wykorzystuje w arkuszach zadania otwarte, aby zapewnić jak najwyższą jakość oceniania – podkreśla dyrektor CKE.

Planowane przez CKE ulepszenia systemu oceniania matur

Szef CKE zdradza plany na przyszły rok. Od 2024 r. ma zostać wprowadzona digitalizacja procesu oceny matur. Polegać będzie ona na wprowadzeniu skanowania kodu egzaminatora przy każdej pracy egzaminacyjnej, którą oceniał. Pilotaż tego rozwiązania przeprowadzono w OKE w Krakowie – z obiecującymi rezultatami.

Digitalizacja oceniania matur umożliwi:

• łatwiejszą identyfikację w bazie danych prac sprawdzanych przez egzaminatora,
• sprawniejszą analizę przyznanych przez egzaminatora punktów,
• łatwiejszy wgląd w pracę, bez konieczności pozyskania prac w wersji papierowej z archiwum.

 
Spadek zainteresowania pełnieniem funkcji egzaminatora  

W piśmie dyrektora CKE został odnotowany także spadek aplikacji na stanowisko egzaminatora. W jego opinii wynika to m.in. z niesatysfakcjonującej wysokości stawki za sprawdzenie i ocenienie jednej pracy egzaminacyjnej oraz z niedogodnych terminów pracy, na które instytucja nie ma wpływu. 

Kwestią pozostającą poza wpływem OKE lub CKE pozostaje wysokość stawek za sprawdzenie i ocenienie jednej pracy egzaminacyjnej, które są określone w rozporządzeniu o stawkach. Dyrektor zapewnia przy tym, że konieczność podwyższenia wynagrodzeń egzaminatorów jest wśród priorytetów CKE i OKE – przekonuje.

Źródło:

Jak ulepszyć system oceny matur. Marcin Wiącek występuje do MEiN i CKE. Odpowiedź dyrektora CKE, https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-oceny-matur-system-poprawa-mein-cke-odpowiedz (dostęp: 25.10.2023 r.).