Siedzący tryb życia wpływa negatywnie na zdrowie fizyczne i psychiczne. Okazuje się, że jest niszczący nie tylko dla siedzącego, lecz także dla jego bliskich. Nawet krótkie aktywne przerwy mogą zdziałać dużo dobrego i pozytywnie wpłynąć na ciało oraz umysł. Ważne, żeby stosować je regularnie. Jak więc zmienić nawyki i wyjść poza ramę przyzwyczajeń?

W trakcie urlopu kusząca wydaje się perspektywa nicnierobienia. Jest to wręcz konieczne do tego, aby się zresetować. Warto jednak każdego dnia wpleść trochę ruchu. Należy o tym pamiętać zarówno w wakacje, jak i przez cały rok.

Siedzenie ryzykowne dla całego organizmu

Hipokinezja, czyli bezczynność ruchowa, jest niebezpieczna dla zdrowia. Przez Światową Organizację Zdrowia została uznana za jedno z zagrożeń cywilizacyjnych. Siedzący tryb życia negatywnie wpływa na organizm. To niebezpieczne przyzwyczajenie, które zajmuje czwarte miejsce wśród przyczyn śmiertelności na świecie.

Hipokinezja zwiększa ryzyko wystąpienia:

• cukrzycy,
• chorób układu krążenia,
• nowotworów,
• schorzeń kręgosłupa i szkieletu.

 
Jakie zachowania wskazują na spędzanie zbyt wiele czasu pozycji siedzącej?

Za dużo siedzi osoba, która:

• używa do przemieszczania się samochodu lub komunikacji;
• nie przemieszcza się pieszo na większe odległości;
• nie uprawia sportu;
• spędza czas mało aktywnie, wyłącznie na czytaniu, oglądaniu, używaniu komputera.

 
Negatywne skutki siedzącego trybu życia dla psychiki

Endorfiny są produkowane w organizmie pod wpływem ruchu. Łatwo dojść zatem do wniosków, jaki wpływ na psychikę będzie miał brak aktywności fizycznej.

Niedobór ruchu może spowodować:

• pogorszenie samopoczucia,
• przewlekłe zmęczenie,
• bezsenność lub problemy ze snem,
• wzbudzenie lęku i niepokoju,
• nagromadzenie stresu.

 
Długotrwały brak aktywności fizycznej może finalnie przyczynić się do nerwicy czy depresji.

Aktywne przerwy w siedzeniu ważne dla zdrowia bliskich  

Naukowcy Uniwersytetu SWPS odkryli związek między siedzącym trybem życia danej osoby a zdrowiem psychicznym jej rodziny. Zbadali taką relację, czyli tzw. efekt krzyżowy, siedzących zachowań jednej osoby i objawy depresyjne ich partnerów.

Nasze badania pokazują, że w przypadku depresji i zachowań siedzących jedno napędza drugie. Przedłużające się zachowania siedzące partnera wspierającego w diadzie napędzały depresję 'wiodącej' osoby badanej, bardziej podatnej ze względu na inną przewlekłą chorobę. To z kolei zwiększało jeszcze zachowania siedzące u wspierającego partnera. Najprawdopodobniej wydłużał on czas siedzący, bo chciał towarzyszyć osobie chorej, która też często spędzała czas w ten sposób – opisuje Maria Siwa, badaczka z SWPS.

Tryb życia warto zatem zmienić nie tylko dla siebie, lecz także dla bliskich.

Zmiana nawyków dla zdrowia  

Podejmowanie jakiejkolwiek aktywności fizycznej jest lepsze niż jej brak. Ważne są nawet pięciominutowe aktywne przerwy od siedzenia lub codzienne dodawanie większej ilości kroków. Warto także powoli wprowadzać ćwiczenia, zaczynając od prostych, i zwiększać ich zakres z czasem.

Pomysły na aktywne przerwy od siedzenia:

• przemieszczanie się pieszo lub na rowerze,
• ograniczenie używanie samochodu i komunikacji miejskiej – warto zaparkować dalej lub wysiąść kilka przystanków wcześniej i się przespacerować,
• wykorzystanie przerwy po lekcji na ruch i rozciąganie przez 5 minut,
• wykorzystanie przerwy na ćwiczenia oddechowe i krótki spacer,
• wprowadzenie ćwiczeń do planu dnia – zaczynając od prostych: ukłon japoński, koci grzbiet, pajacyki itp.,
• znalezienie ulubionej aktywności fizycznej, np. tenis, nornic walking, pływanie.

 
Wyrobienie nowych nawyków może wydawać się trudne, ale w rzeczywistości nie wymaga skomplikowanych działań czy dużego wysiłku. Jednak konieczne jest wzmocnienie swojego poczucia sprawstwa i skuteczności. Jeśli chcą dać sobie Państwo szansę na zmianę, to zapraszamy do przypomnienia sobie webinaru Marty Młyńskiej Od jutra… czyli kilka słów o budowaniu nawyków.

Źródła:

1. Aktywne przerwy w siedzeniu ważne dla zdrowia własnego i bliskich – dowiodły badania SWPS,  https://naukawpolsce.pl/aktualnosci/news%2C97486%2Caktywne-przerwy-w-siedzeniu-wazne-dla-zdrowia-wlasnego-i-bliskich-dowiodly (dostęp: 19.07.2023 r.).
2. Mała zmiana (pozycji), a tyle korzyści, https://operon.pl/Aktualnosci/Po-szkole/Mala-zmiana-pozycji-a-tyle-korzysci (dostęp: 19.07.2023 r.).