Rząd przyjął tzw. dużą nowelizację Karty Nauczyciela. To między innymi efekt współpracy z grupą roboczą ds. pragmatyki zawodowej nauczycieli. Czego konkretnie dotyczą zmiany?

 
Zmiany w Karcie Nauczyciela

8 lipca – Rada Ministrów przyjęła zmiany w Karcie Nauczyciela,

25 lipca – zmiany uchwalił Sejm (odrzucając niektóre z postulatów),

31 lipca – Senat przyjął uchwalone projekty bez poprawek.

Rząd przyjął m.in.: 

• możliwość skorzystania z urlopu dla poratowania zdrowia na leczenie lub rehabilitację dla nauczycieli, którym brakuje mniej niż rok do emerytury; DOPRECYZOWANIE: oznacza to, że nauczyciele, którym brakuje mniej niż rok do emerytury, będą mogli skorzystać z urlopu dla poratowania zdrowia. Taki urlop będzie mógł być wykorzystany wyłącznie na leczenie lub rehabilitację uzdrowiskową.
• większa wysokość nagrody jubileuszowej za 40 lat pracy (z 250% do 300% wynagrodzenia miesięcznego) – od 1 stycznia 2026 r.;
• nowa nagroda jubileuszowa dla nauczycieli za 45 lat pracy (400% wynagrodzenia miesięcznego) – od 1 stycznia 2026 r.;
• większa odprawa emerytalna, renta lub nauczycielskie świadczenie kompensacyjne: po 10 latach – dwumiesięczne wynagrodzenie, po 15 – trzymiesięczne wynagrodzenie, po 20 – sześciomiesięczne wynagrodzenie; co ważne, będzie ona obowiązywała także nauczycieli zatrudnionych na mniej niż połowę etatu – od 1 stycznia 2026 r.;
• krótszy okres zatrudnienia nauczyciela początkującego na czas określony (już po roku będzie zatrudniony na czas nieokreślony);
• 18 godzin tygodniowo wymiaru zajęć dydaktycznych dla nauczycieli praktycznej nauki zawodu;
• uregulowanie zasad rozliczania wynagrodzenia za pracę w godzinach ponadwymiarowych;
• możliwość przedłużenia pełnienia stanowiska dyrektora szkoły;
• ujednolicenie pensum – do 18 godzin tygodniowo – obowiązkowego wymiaru godzin zajęć nauczycieli praktycznej nauki zawodu i teoretycznych przedmiotów zawodowych (od 1 września 2026 r.).

 
W Sejmie odrzucono:

• powiązanie pensji nauczycieli ze średnim wynagrodzeniem w gospodarce;
• przywrócenie urlopów dla poratowania zdrowia dla nauczycieli uprawnionych do emerytury stażowej;
• wniosek o urlop zdrowotny dla nauczycieli szkół niepublicznych.

 
Uwaga, taka decyzja Senatu, a wcześniej Sejmu, nie oznacza, że inicjatywa obywatelska ZNP ws. powiązania pensji nauczycieli z przeciętnym wynagrodzeniem nie będzie już procedowana. Inicjatywa ma być rozpatrzona w Sejmie w trybie przewidzianym dla tego projektu – czytamy na stronie Głosu Nauczycielskiego.

Deregulacje, które budzą wątpliwości nauczycieli i nauczycielek 

Rada Ministrów przyjęła projekty tzw. ustaw deregulacyjnych – możliwość zatrudnienia specjalistów w placówkach niepublicznych na podstawie umowy-zlecenia lub B2B (umowa z osobą prowadzącą jednoosobową działalność gospodarczą) w wymiarze 9 godzin tygodniowo oraz możliwość zatrudniania osób nieposiadających kwalifikacji nauczycielskich do prowadzenia zajęć w przedszkolach. Związkowcy odnieśli się do tych zmian negatywnie. Projekt dotyczący przedszkoli nie doczekał się jednak drugiego czytania. Z kolei pod koniec lipca Senat zatwierdził projekt dotyczący specjalistów zatrudnianych na tzw. śmieciówkach.

Pomoc psychologiczno-pedagogiczna nie tylko na umowie o pracę

Projekt nowelizacji Karty Nauczyciela zakłada, że w szkołach i placówkach niepublicznych będzie można powierzać zadania dotyczące pomocy psychologiczno-pedagogicznej nauczycielom specjalistom, w wymiarze nie wyższym niż 9 godzin tygodniowo, na podstawie umowy innej niż umowa o pracę (obecnie do 4 godzin tygodniowo). Chodzi np. o umowę-zlecenie czy umowę B2B. Ten przepis ma ułatwić zatrudnianie nauczycieli specjalistów (np. pedagogów, psychologów, logopedów) w niepublicznych jednostkach systemu oświaty. Rząd liczy na to, że dzięki temu zwiększy się dostęp dzieci i młodzieży do niezbędnego wsparcia psychologiczno-pedagogicznego. Przepis ma być wprowadzony pilotażowo na dwa lata, czyli od 1 września 2025 r. do 31 sierpnia 2027 r.
 

Związkowcy krytycznie odnieśli się do pomysłu zatrudniania specjalistów na tzw. śmieciówkach.

Zajęcia w przedszkolu z osobą niebędącą nauczycielem

Aktualizacja: Projekt (druk 1480) zniknął z porządku obrad. 21 lipca przeszedł pierwsze czytanie, a czytanie drugie zaplanowano na 39. posiedzenie Sejmu w dniach 22–25 lipca. Jednak projekt nie trafił już do porządku obrad tego posiedzenia. Nie poinformowano, czy projekt został wstrzymany czy wycofany.

Zgodnie z nowelizacją Prawa oświatowego w uzasadnionych przypadkach, za zgodą kuratora oświaty, w przedszkolu publicznym osoba niebędąca nauczycielem będzie mogła prowadzić wszystkie zajęcia z dziećmi. Propozycja ta została negatywnie zaopiniowana przez związki zawodowe, a krytyczni wobec niej są także nauczyciele i rodzice. Obecnie można zatrudnić w przedszkolu osobę, która nie jest nauczycielem, wyłącznie do prowadzenia zajęć rozwijających zainteresowania dzieci. Zatem taka osoba nie prowadzi zajęć wychowania przedszkolnego, w trakcie których jest realizowana podstawa programowa.

Źródła:

1. Przebieg prac legislacyjnych w Sejmie, https://www.sejm.gov.pl/Sejm10.nsf/PrzebiegProc.xsp?nr=1472 (dostęp: 11.08.2025 r.).
2. Przebieg prac legislacyjnych w Senacie, https://www.senat.gov.pl/prace/proces-legislacyjny-w-senacie/ustawy-uchwalone-przez-sejm/ustawy-uchwalone-przez-sejm/ustawa,1836.html (dostęp: 11.08.2025 r.).
3. Harmonogram obrad 39. posiedzenia Sejmu, https://www.sejm.gov.pl/sejm10.nsf/PorzadekObrad.xsp?documentId=91863175B1BE3EE9C1258BA20034334D (dostęp: 11.08.2025 r.).
4. Senat przyjął bez poprawek tzw. dużą nowelizację Karty Nauczyciela oraz likwidację tzw. godzin czarnkowych, https://glos.pl/senat-przyjal-bez-poprawek-tzw-duza-nowelizacje-karty-nauczyciela-oraz-likwidacje-tzw-godzin-czarnkowych (dostęp: 11.08.2025 r.).
5. Projekt ustawy o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw, https://www.gov.pl/web/premier/projekt-ustawy-o-zmianie-ustawy---karta-nauczyciela-oraz-niektorych-innych-ustaw2 (dostęp: 11.08.2025 r.).
6. Projekt ustawy o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela (projekt deregulacyjny), https://www.gov.pl/web/premier/projekt-ustawy-o-zmianie-ustawy---karta-nauczyciela-projekt-deregulacyjny2 (dostęp: 9.07.2025 r.).
7. Projekt ustawy o zmianie ustawy  – Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustaw skierowany do konsultacji, https://www.gov.pl/web/edukacja/projekt-ustawy-o-zmianie-ustawy--prawo-oswiatowe-oraz-niektorych-innych-ustaw-skierowany-do-konsultacji (dostęp: 11.08.2025 r.).
8. Ministra Edukacji Barbara Nowacka o decyzjach rządu ws. projektów ustaw, z których skorzystają nauczyciele i nauczycielki w całej Polsce, profil MEN na Facebooku, https://www.facebook.com/watch/?v=582914817974978 (dostęp: 11.08.2025 r.).