Czy w przypadku ucznia pełnoletniego szkoła ma prawo informować rodziców o jego ocenach, bez jego zgody? Aktualne przepisy mówią o tym, że oceny są jawne dla ucznia i jego rodziców. Ponadto rodzice mają także prawo wglądu do sprawdzonych i ocenionych prac oraz dokumentacji dotyczącej egzaminów.  W praktyce pojawia się wiele wątpliwości wśród dyrektorów szkół. Rzecznik Praw Obywatelskich i Ministerstwo Edukacji Narodowej dostrzegają potrzebę weryfikacji przepisów oświatowych dotyczących uczniów pełnoletnich.

 

Sprawa dostępu rodziców do ocen pełnoletnich dzieci jest obecnie analizowana przez Zespół Praw i Obowiązków Ucznia przy Ministrze Edukacji. Zarekomenduje on ministrowi edukacji propozycje zmian legislacyjnych dotyczących praw ucznia, z uwzględnieniem praw uczniów pełnoletnich.

Dostęp do ocen ucznia pełnoletniego – dlaczego zmieniają się przepisy 

Rzecznik Praw Obywatelskich Marcin Wiącek wystosował w maju br. pismo do MEN, w którym zapytał, czy do resortu wpływają skargi uczniów pełnoletnich dotyczące dostępu rodziców do ich ocen. Poprosił także o opinię, co do potrzeby wprowadzenia zmian w prawie, które zapewniłyby lepszą ochronę danych pełnoletnich uczniów i uczennic wszystkich szkół ponadpodstawowych. MEN dostrzegło potrzebę zmian w przepisach.

Skargi opisane powyżej wciąż napływają do RPO. Rzecznik zauważa, że: brak zgody ucznia na ujawnienie jego ocen może mieć związek z konfliktem z rodzicami, ograniczeniem ich praw rodzicielskich, zerwanymi relacjami lub decyzją ucznia o samodzielnym życiu – zaznacza RPO.

Presja szkoły w zakresie respektowania praw uczniów i uczennic  

Marcin Wiącek zwrócił uwagę na fakt, że w ostatnich latach wzrosła wiedza na temat praw i wolności przysługujących uczniom i uczennicom. To z kolei zwiększyło presję i oczekiwania wobec dyrektorów szkół i nauczycieli. Aby sprostać temu zadaniu, nie powinni mierzyć się ze sprzecznymi interpretacjami prawa oświatowego.

Rzecznik uważa też, że: przepisy odnoszące się do udzielania rodzicom informacji przez szkoły muszą być jasne; powinny uwzględniać zarówno odmienną sytuację prawną uczniów pełnoletnich, jak i skomplikowane relacje, które mogą występować w rodzinie.

Stanowisko Generalnego Inspektoratu Ochrony Danych Osobowych 

Ponadto RPO przypomniał także, że kwestia dostępu rodziców do ocen pełnoletniego ucznia budziła już wątpliwości w 2012 i w 2014 r. Generalny Inspektor Ochrony Danych Osobowych powołał się na konstytucyjne prawo do ochrony prawnej życia prywatnego, rodzinnego, czci i dobrego imienia oraz do decydowania o swoim życiu osobistym. Przypomniał również jeden z artykułów konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności.

GIODO zwrócił już wtedy uwagę na konieczność analizy problemu oraz podjęcie odpowiednich działań legislacyjnych dla zapewnienia lepszej ochrony danych osobowych pełnoletnich uczniów z uwagi na skutki konfrontacji między prawami różnych grup. W 2014 r. inspektorat zaznaczył jeszcze, że występuje duża dysproporcja w zakresie prawa do prywatności między uczniami pełnoletnimi ze szkół policealnych albo szkół dla dorosłych a pozostałymi uczniami pełnoletnimi.

 

Źródła:

  1. Wątpliwości dotyczące dostępu rodziców do ocen pełnoletnich uczniów. Odpowiedź MEN, https://bip.brpo.gov.pl/pl/content/rpo-men-dostep-rodzicow-do-ocen-pelnoletni-uczniowie-odpowiedz (dostęp: 6.06.2024 r.).
  2. Generalny Inspektor Danych Osobowych, https://archiwum.giodo.gov.pl/pl/1520149/4906 (dostęp: 6.06.2024 r.).