Miesiąc po rozpoczęciu roku szkolnego CBOS przeprowadziło wśród Polaków badanie dotyczące zmian w systemie szkolnictwa. Poruszono w nim przede wszystkim mocno dyskutowane kwestie, m.in. prawdopodobny powrót prac domowych. W poniższym artykule zaprezentowano wyniki badania, rekomendacje Instytutu Badań Edukacyjnych w sprawie prac domowych oraz powód wycofania tychże rekomendacji ze strony IBE.

 
Najnowsze badania CBOS dotyczące m.in. prac domowych

W kwietniu 2024 r. ze szkół podstawowych wycofano prace domowe (szczegóły: Likwidacja prac domowych – dobry czy zły pomysł). Już same zapowiedzi wprowadzenia tej zmiany spotkały się z negatywnym odzewem ze strony zarówno środowiska szkolnego, jak i rodziców.

Na początku października informowaliśmy, że trwa ewaluacja tego, jak działa brak obowiązku zadawania prac domowych. Ministerstwo Edukacji Narodowej zleciło IBE przeprowadzenie w tym celu badania. Wiceminister zaznaczyła, że jeśli prace domowe wrócą, to z pewnością nie w takiej postaci, jak przed zmianą (szczegóły: Prace domowe wracają? Sprawdź, co się szykuje).

Badanie CBOS

W listopadzie CBOS opublikowało wyniki badania „Aktualne problemy i wydarzenia”, przeprowadzonego w dniach od 2 do 13 października 2025 r. Odbyło się ono w ramach procedury mixed-mode na reprezentatywnej imiennej próbie pełnoletnich mieszkańców Polski, wylosowanej z rejestru PESEL. W badaniu wzięło udział 901 osób.

(…) obecnie, półtora roku po reformie systemu szkolnictwa, coraz więcej osób nawołuje do przywrócenia prac domowych, podkreślając, iż ich brak przyczynia się do spadku motywacji do nauki oraz do pogorszenia wyników uczniów – podkreśla CBOS.

Z badania CBOS dotyczącego m.in. prac domowych wynika, że:

ZA PRZYWRÓCENIEM PRAC DOMOWYCH W SZKOŁACH PODSTAWOWYCH JEST:

  • ponad trzy czwarte Polaków, w tym:

→ rodzice dzieci w wieku szkolnym (81 proc.),
→ osoby niemające dzieci w tym wieku (76 proc.),
→ przedstawiciele kadry kierowniczej (85 proc.),
→ robotnicy wykwalifikowani (85 proc.),
→ pracownicy instytucji publicznych (87 proc.),
→ osoby o poglądach prawicowych (85 proc.).

PRZECIWNI PRZYWRÓCENIU PRAC DOMOWYCH W SZKOŁACH PODSTAWOWYCH SĄ:

  • najmłodsi badani, w wieku 18–24 lata (29 proc.),
  • osoby zajmujące się prowadzeniem domu (31 proc.).

 
Wycofane rekomendacje Instytutu Badań Edukacyjnych ws. prac domowych

IBE wydał rekomendacje dla MEN ws. prac domowych

Na początku listopada IBE opublikował rekomendacje ws. prac domowych. Powołał się na zespół ekspertów.  Rekomendowano,by prace domowe zostały zastąpione przez pracę własną ucznia.

Czym miałaby byćpraca własna ucznia?

  • Byłyby to zadania pisemne, praktyczno-techniczne lub inne, o charakterze poznawczym, które uczniowie realizowaliby po zakończeniu zajęć dydaktycznych.
  • Uczeń wykonywałby takie zadania we własnym tempie, wybranymi przez siebie metodami.
  • Służyłyby one utrwalaniu, rozwijaniu lub praktycznemu zastosowaniu treści realizowanych na lekcji.
  • Mógłby być to materiał niezrealizowany wcześniej na zajęciach.
  • Miałyby one charakter nieobowiązkowy i nie podlegałyby bieżącej ocenie.
  • Zastrzeżono, aby nie były zadawane do wykonania w czasie wolnym od zajęć dydaktycznych, w szczególności w okresie świąt i ferii.

 
IBE rekomendował też, aby w statucie szkoły zapisać zasady zadawania oraz oceniania prac własnych. Zasady te powinny w szczególności określać:

  • limity prac możliwych do zadania w danym tygodniu, z uwzględnieniem czasu potrzebnego na ich wykonanie oraz obciążenia uczennic i uczniów;
  • sposób koordynowania terminów zadań przez nauczycielki i nauczycieli, w tym rozwiązania zapewniające przejrzystość harmonogramu w systemach elektronicznych używanych przez szkołę;
  • formy i terminy udzielania informacji zwrotnej; rekomendacje zostały przekazane ministerstwu edukacji.

 
Protest Danuty Kozakiewicz wymienionej jako autorka rekomendacji

Rekomendacje te zostały jednak usunięte ze strony IBE. Zbiegło się to z protestem Danuty Kozakiewicz (dyrektorka Szkoły Podstawowej nr 103 w Warszawie), która została wskazana jako jedna z autorek rekomendacji. Na antenie TOK FM zaprzeczyła ona, że jest członkinią zespołu ekspertów do spraw prac domowych. Przyznała, że uczestniczyła jedynie w dwóch spotkaniach, na których wypowiedziała się krytycznie na temat poprzedniego rozporządzenia oraz pomysłów zawartych w rekomendacjach.

Przed chwilą wysłałam do IBE protest przeciwko użyciu mojego nazwiska i to na pierwszym miejscu. Absolutnie się na to nie zgadzam. Nie opracowywałam tych rekomendacji, z częścią zapisów absolutnie się nie zgadzam – powiedziała. Podkreśliła też, że sam raport ocenia bardzo krytycznie. 

Po proteście dyrektor Kozakiewicz rekomendacje wycofano. IBE zapowiedziało nową wersję

IBE wydał oświadczenie i zapowiedział nową wersję rekomendacji dotyczących prac domowych. Poinformował, że: procedura uzgodnienia treści i uzyskania akceptacji projektu przez zaangażowanych w ten proces ekspertów ma zostać powtórzona, a bezpośredni nadzór nad tym procesem obejmie dyrektor IBE PIB.

Dyrektor Instytutu Badań Edukacyjnych – Państwowego Instytutu Badawczego zdecydował o ponownej analizie rekomendacji odnośnie możliwych zmian w sposobie zadawania czy oceniania prac domowych. Decyzja ta jest efektem uzyskania informacji o niezgodnym ze standardami Instytutu sposobie procedowania ww. projektu.

 

Źródła:

  1. Polacy o zmianie w szkolnictwie, https://www.cbos.pl/PL/publikacje/raporty_tekst.php?id=7109 (dostęp: 12.11.2025 r.).
  2. Post na profilu „Protest z wykrzyknikiem” nt. rekomendacji zespołu ekspertów ds. prac domowych, https://www.facebook.com/photo/?fbid=1252105520282977&set=a.658486502978218 (dostęp: 12.11.2025 r.).
  3. Oświadczenie IBE PIB, https://ibe.edu.pl/pl/aktualnosci/3459-oswiadczenie (dostęp: 12.11.2025 r.).