Niskie wyniki uzyskane przez uczestników Próbnej Matury z Operonem i Gazetą Wyborczą, przeprowadzonej w listopadzie ubiegłego roku, skłaniają do refleksji nad przyczyną nieodpowiedniego przygotowania się uczniów do tego ważnego sprawdzianu wiedzy i umiejętności. W opiniach komentatorów często pojawia się sugestia, że znaczący wpływ na słabe rezultaty zdających miała nowa formuła egzaminu.

Na kwestię tę zwraca uwagę między innymi dr Anna Michalik* z Uniwersytetu Jagiellońskiego:

„Egzamin maturalny to bez wątpienia jeden z najważniejszych egzaminów w życiu każdego młodego człowieka. Wyniki matury decydują m.in. o kierunku kształcenia akademickiego. Próbny egzamin dojrzałości ma na celu nie tylko sprawdzenie opanowania przez maturzystów treści i celów kształcenia zawartych w podstawie programowej, lecz także pozwala ocenić zdolność przyszłego abiturienta do pracy w warunkach stresu egzaminacyjnego oraz umiejętność organizacji czasu przeznaczonego na rozwiązanie zadań maturalnych.

Wyniki próbnych egzaminów dojrzałości z reguły są nieznacznie niższe od wyników majowych egzaminów. Sytuacja ta zazwyczaj nie budzi większych zastrzeżeń, a wręcz przeciwnie – stanowi dla uczniów motywację do dalszej wytężonej pracy. Wyniki próbnych matur są także zarówno dla uczniów, jak i dla nauczycieli cenną wskazówką pozwalającą odpowiednio ukierunkować dalszą pracę w klasie maturalnej. 

Według mnie główną przyczyną tegorocznych niskich wyników jest zmiana formuły egzaminu dojrzałości. Tegoroczna „nowa” matura ma na celu przede wszystkim sprawdzenie umiejętności rozumowania, argumentowania, wnioskowania, analizowania wyników i przetwarzania informacji pochodzących z różnych źródeł; tylko niewielki procent zadań maturalnych stanowić będą zadania sprawdzające wiedzę uczniów. 

Tymczasem odnoszę wrażenie, że sposób nauczania w szkole średniej nadal jest nastawiony niestety na zdobywanie książkowej wiedzy, a nie – na kształcenie określonych umiejętności. Przyswojenie przez uczniów wiadomości na tematy określone w podstawie programowej jest oczywiście konieczne, jednak istotny jest sposób przekazywania informacji – wzbogacane doświadczeniami i obserwacjami pomogą uczniom doskonalić umiejętności wymagane na egzaminie maturalnym takie jak: stawianie hipotez badawczych, interpretacja wyników i wyciąganie wniosków, a jednocześnie pozwolą w łatwy i przyjemny sposób przyswoić określone informacje”.

W kontekście nowej formuły egzaminu pojawia się też pytanie o wystarczający dostęp do materiałów ćwiczeniowych.

– Dostęp do przykładowych zadań, przykładowych arkuszy jest ograniczony – podkreśla Mikołaj Walczyk, nauczyciel z III Liceum Ogólnokształcącego w Gdańsku – (…) a to ma znaczenie, bo ta nowa matura polega na tym, że maturzysta musi rozwiązać zadania, które sprawdzają umiejętności złożone, a to jest trudniejsze niż do tej pory stosowane proste zadania testowe. 

Więcej na ten temat TUTAJ

*dr Anna Michalik – doktor nauk biologicznych Uniwersytetu Jagiellońskiego, nauczycielka biologii w liceum, autorka licznych publikacji pedagogicznych oraz naukowych, popularyzatorka nauki wśród dzieci i młodzieży.