Przygotowania do matury rozpoczęte. Pierwszy miesiąc szkoły za nami, deklaracje maturalne złożone. Co dalej? Do egzaminów jeszcze dużo czasu, przed nami cały rok, jak go zatem dobrze wykorzystać? Co warto doradzić maturzystom, by uchronić ich przed maturalną paniką? Nabyte przez uczniów kompetencje są przez lata kształtowane zarówno na gruncie szkolnym, jak i rodzinnym. Jakiego wsparcia warto udzielić już dziś, by później nie żałować minionego czasu?

Tylko spokój

Nauczyciele w proces przygotowań do egzaminów są w pełni zaangażowani już od pierwszych klas szkoły ponadpodstawowej. To jednak nie oznacza, że nie warto bić na alarm i zwołać posiłki – poprosić o wsparcie opiekunów i rodziców, którzy odgrywają równie ważną rolę w procesie przygotowań maturalnych. Nie zaszkodzi również uwrażliwić rodziców na pewne zachowania młodzieży, tak by mogli adekwatnie pomóc swoim dzieciom.

Jak zaznacza Marcelina Wnęk – pedagożka i terapeutka – oczekiwania dotyczące zaangażowania opiekunów w proces edukacji są słuszne. W artykule opublikowanym na łamach magazynu „Głos Pedagogiczny” podkreśla, że współpraca ta nie może ograniczyć się jedynie do artykułowania wzajemnych oczekiwań, ale musi polegać na stworzeniu wspólnego frontu na polu walki o oczekiwane dobre wyniki w nauce, ale także o poczucie wartości, sprawczości i samodzielności młodego pokolenia.

Stres i napięcie, które będą narastać w związku ze zbliżającymi się egzaminami, mogą być wynikiem braku odpowiedniej wiedzy, co przekłada się na poczucie braku kontroli. Poza przekazaniem informacji o wymaganiach egzaminacyjnych warto poinformować rodziców także o rodzaju działań, które mogą podjąć, by wspierać swoje dziecko w ostatnim roku nauki. Liczą się bieżący kontakt, zdrowa komunikacja i możliwie dobre relacje – podkreśla Marcelina Wnęk.

Co zatem warto zrobić, by wesprzeć rodziców maturzystów?

• spisać podczas spotkania z rodzicami pewnego rodzaju kontrakt dotyczący działań koniecznych zarówno ze strony nauczyciela, jak i rodziców. W trakcie może się okazać, że wiele z tych działań będzie wspólnych, co tylko wzmocni chęci współdziałania;
• być może potrzebne jest, by rodzic podjął świadome zabiegi wychowawcze. Warto omówić z rodzicem zaobserwowane problemy – takie jak np. duża absencja, niewyspanie z powodu zarwanych nocy spędzonych na grach komputerowych czy rozkojarzenie spowodowane przykładowo kłopotami sercowymi lub zaangażowaniem w przedsięwzięcia subkulturalne. Dobrze jest równocześnie wskazać możliwe rozwiązania;
• jeśli konieczne jest zaangażowanie w kwestiach przedmiotowych, można podać rodzicowi nie tylko konkretne, przydatne źródła dodatkowych lub obowiązkowych ćwiczeń, lecz także terminy zajęć wyrównawczych;
• podczas rozmowy z opiekunami dziecka można sięgnąć do „metody kanapki” – podać trudną informację w otoczeniu pozytywnych komunikatów o uczniu i jego kompetencjach. Można podkreślić zaangażowanie maturzysty, jego zalety oraz gotowość wsparcia w procesie zmiany i wiarę, że w ogóle jest możliwa. Warto jest również polecić znane pozycje książkowe wspierające relacje, takie jak np. Jak mówić, aby dzieci nas słuchały? Jak słuchać, aby dzieci do nas mówiły? autorstwa Adel Faber i Elaine Mazlish lub Żyrafa i szakal w nas Justine Mos;
• warto też wzmacniać u młodzieży poczucie własnej wartości i sprawstwa, oddając im inicjatywę w planowaniu nauki i powtórek. Może to być spore wyzwanie dla rodziców, którzy mają tendencję do kontrolowania i decydowania o wszystkim. Na pewno trzeba dopilnować, aby czas przeznaczony na naukę był rozłożony równomiernie i uwzględniał odpoczynek, a także aktywność zgodną z naturalnym rytmem i predyspozycjami dziecka. Inaczej odpoczywa nadpobudliwy ruchowo chłopak, a inaczej – lubiąca czytać dziewczyna.

Uwaga na słowa!

Największym wrogiem na egzaminie i tuż przed nim jest oczywiście stres. O ile umiarkowany działa mobilizująco, o tyle zbyt wysoki – paraliżuje. Niestety pod jego wpływem zdarza się, że uczeń ma trudności z koncentracją, przypomnieniem sobie wiadomości, a nawet z logicznym myśleniem. W związku z tym warto uwrażliwić rodziców na to, by nieświadomie nie podnosili u dzieci poziomu stresu, szczególnie przez:

• zmuszanie ucznia do wielogodzinnych powtórek lub nadmiernej krytyki, jeśli nie może czegoś zapamiętać lub zrozumieć (np. Jak możesz tego nie rozumieć?  Przecież to takie proste!);
• wyśmiewanie się z niewiedzy, a tym samym demotywowanie (np. Co ty za głupoty wygadujesz?);
• wypominanie typu: Trzeba było wcześniej zabrać się do nauki!, które może przynieść odwrotny efekt od zamierzonego – sprawi, że maturzysta podda się w poczuciu, że już nie zdąży;
• bagatelizowanie emocji i obaw dziecka (umniejszanie): Czego ty się boisz? Nie przesadzaj!;
• obciążanie dziecka własnymi obawami: Boje się, co będzie, jak nie zaliczysz!.

 
Co warto zrobić? Przede wszystkim rozmawiać o samopoczuciu oraz o ewentualnych obawach, a następnie wspólnie zastanowić się, czego potrzebują dzieci. Dorośli mogą nie być świadomi tego, co naprawdę przeżywają ich dzieci, jak źle o sobie myślą i jak bardzo boją się porażki. Zresztą one same nie zawsze wiedzą, czego się obawiają i skąd biorą się te obawy.
 

Wsparcie dla maturzystów

Matura zawsze wzbudza obawy wśród uczniów: zarówno w zakresie wymaganej wiedzy i umiejętności, jak i w kontekście przebiegu egzaminu czy umiejętności radzenia sobie ze stresem. Tym bardziej warto zadbać o dobre przygotowanie i konsekwentnie pracować z uczniami nad pogłębianiem i systematyzowaniem już nabytej wiedzy, a także nad oswojeniem typów egzaminacyjnych zadań. Próbną maturę warto potraktować nie tylko jako sposób weryfikacji wiedzy i umiejętności, lecz także jako próbę generalną przed egzaminem państwowym, która pomoże uczniom oswoić się z formułą egzaminu. Utwierdzi ich także w wyborze przedmiotów zdawanych na poziomie rozszerzonym, które wskazali w deklaracji maturalnej.

Maturzyści, pisząc egzamin próbny, mają szansę oswojenia emocji i presji czasowej towarzyszącej podczas egzaminu państwowego. Wynik egzaminu próbnego może być dla wielu uczniów sygnałem, który mówi, że nie ma na co czekać, trzeba zabrać się do nauki. Więcej informacji na temat Próbnej Matury z Operonem znajdą Państwo TUTAJ.

Zachęcamy Państwa także do zapoznania się z naszym artykułem dotyczącym naszych najnowszych publikacji dla maturzystów, stworzonymi z myślą o nich i z nimi. W wyniku pogłębionych wywiadów i ankiet przeprowadzonych wśród uczniów w całej Polsce, którzy opowiedzieli nam, co pomaga im w nauce, a co stanowi najczęstszą barierę w przyswajaniu wiedzy, powstały zupełnie nowe publikacje. Więcej na ten temat przeczytają Państwo TUTAJ.

Źródła:

1. Marcelina Wnęk, Jak przygotować rodzica, by efektywnie i adekwatnie wspierał swoje dziecko przed egzaminem?, https://www.glospedagogiczny.pl/artykul/jak-przygotowac-rodzica-by-efektywnie-i-adekwatnie-wspieral-swoje-dziecko-przed-egzaminem (dostęp: 06.10.2022).
2. Anna Kiełczewska, Emocje przed egzaminem ósmoklasisty, https://epedagogika.pl/top-tematy/emocje-przed-egzaminem-osmoklasisty-3790.html (dostęp: 06.10.2022).