Zaledwie 43% to tegoroczny średni wynik w Polsce z Próbnego Egzaminu Gimnazjalnego z Operonem w części humanistycznej z historii i wiedzy o społeczeństwie. Wynik ten dorównał średniej z najtrudniejszego dotychczas przedmiotu, czyli matematyki. Co było źródłem tak wielu problemów i dlaczego?

Najwięcej trudności w teście sprawiły uczniom zadania, które wymagały umiejętności czytania tekstu źródłowego ze zrozumieniem, znajomości faktów historycznych, a także aktów prawnych i normatywnych potrzebnych w życiu obywatela. Poniżej omówiliśmy wybrane zadania z arkusza Próbnego Egzaminu Gimnazjalnego z Operonem, które okazały się dla uczniów największym wyzwaniem.

Młodzież ma ogromne problemy z umiejętnością czytania ze zrozumieniem tekstów źródłowych. Potwierdzają to zadania 5, 7, 10, 12 i 24. Należy jednak podkreślić, że oprócz rozumienia tekstu, od ucznia wymagane jest także osadzenie opisanych wydarzeń w czasie. Niewątpliwie trudność ta wynika z niedostatecznie wypracowanego u uczniów logicznego myślenia o historii jako procesie, w którym jedno wydarzenie wynika z drugiego, tj. wydarzenie jest przyczyną i zarazem skutkiem następnego.

Dodatkową trudność w tym zdaniu mógł sprawić jego typ. Jest to tzw. zadanie na dobieranie. Aby otrzymać punkt, uczeń musiał udzielić pełnej poprawnej odpowiedzi, czyli A2. Wskazanie tylko jednego poprawnego elementu nie było uznawane.

 
Uczniowie mają słabą wiedzę o najbardziej istotnych wydarzeniach, które swoją tragicznością bądź potęgą w sferze politycznej, ekonomicznej czy społecznej stały się wzorcowe dla dalszych losów Polaków. Dowodzi tego zadanie 7 i konflikt Polski z zakonem krzyżackim jako przykład jednego z najdłuższych konfliktów średniowiecznych. Podsumowując, zadania nie były trudne, jedynie wymagały od ucznia dwóch ważnych umiejętności: znajomości faktografii (wydarzenie, czas, postać, miejsce) i połączenia jej zapisem źródłowym (pisemnym, kartograficznym, ikonograficznym itd.)Te dwie umiejętności nauczyciele powinni wypracowywać w uczniach na każdym etapie edukacyjnym.

Zadania 22 i 23 sprawdzały wiedzę ucznia ze znajomości konstytucji i dokumentów potwierdzających tożsamość narodową, a tym samym przynależność do narodu bądź mniejszości narodowej. Trudność tych zadań jest związana z pobieżnym przypominaniem uczniom o ich prawach i obowiązkach zapisanych w konstytucji oraz o potrzebie znajomości aktów prawnych i dokumentów umożliwiających swobodne poruszanie się po kraju i świecie. Wynika to głównie z podstawy programowej i braku odpowiedniej liczby godzin historii i WOS-u – uczniom sprawia problem nawiązywanie do zdobytych wiadomości na wcześniejszym etapie edukacyjnym.

Niepoprawna odpowiedź w tym zadaniu mogła wynikać z braku wiedzy lub błędu rachunkowego.

Ogólnopolskie wyniki Próbnego Egzaminu Gimnazjalnego z Operonem dają nauczycielom konretne wskazówki, na jakie kompetencje należy zwrócić szczególną uwagę, aby jak najlepiej przygotować uczniów do kwietniowego egzaminu. Są to:

• czytanie ze zrozumieniem tekstów źródłowych,
• dostrzeganie związków przyczynowo-skutkowych w wydarzeniach historycznych,
• myślenie o historii jako logicznym procesie,
• łączenie faktografii z zapisem źródłowym.

Pełen raport z wyników Próbnego Egzaminu Gimnazjalnego z Operonem: zobacz raport