Językowe manowce: Geneza
29/09/2014To wyraz modny i nadużywany, który można zastąpić wyrazem „przyczyna”, a często trzeba go po prostu wyrzucić z naszej wypowiedzi.
Geneza oznacza rodowód, pochodzenie. Za błąd językowy uważa się wyrażenie „geneza powstania” (np. geneza powstania hymnu). Jest to pleonazm, czyli wyrażenie składające się z wyrazów to samo lub prawie to samo znaczących. Inne popularne pleonazmy to: „fakt autentyczny” czy „miesiąc czasu”. Aby poprawić te błędy, trzeba usunąć wyrazy podrzędne – wystarczy powiedzieć: „fakt”, „miesiąc”. Spotkać można także inne błędne wyrażenia z wyrazem „geneza”, np. geneza i pochodzenie zjawiska. A przecież jeżeli mówimy o genezie czegoś, to mówimy o pochodzeniu tego czegoś, o jego źródle, o jego powstaniu. Zatem przytoczone przykłady należy poprawić na: geneza hymnu, geneza zjawiska.
Omawiane błędy mogą być wynikiem nieznajomości znaczenia słowa „geneza”. Powstają też wtedy, gdy osoba mówiąca chce wzmocnić swój przekaz i używa dodatkowych wyrazów. Niestety rezultatem tego wzmocnienia jest powiedzenie czegoś dwa razy. Warto więc przy budowaniu wypowiedzi zastanowić się nad doborem słów, by na pewno wzmacniały naszą wypowiedź, a nie – osłabiały ją błędem.