Językowe manowce – Iłłakowiczówna, Mniszkówna, Rodziewiczówna
06/06/2014Nie, to nie jest kolejna lista lektur. Nie pytamy też o znajomość twórczości wymienionych pisarek, lecz o to, czy potrafimy odmieniać ich nazwiska.
Na pewno nie każdy odpowie twierdząco na to pytanie, skoro często można trafić na takie niepoprawne sformułowania: „Anna Karenina w tłumaczeniu Iłłakowiczównej”, zamiast: „Anna Karenina w tłumaczeniu Iłłakowiczówny”.
Nazwiska kobiet zakończone na -a odmieniają się jak przymiotniki (np. Konopnicka) lub rzeczowniki (np. Janda) w rodzaju żeńskim. Jednak kłopot sprawia odmiana nazwisk: odojcowskich utworzonych przez dodanie formantu -ówna (jak w tytułowych nazwiskach) oraz odmężowskich utworzonych formantem -ina/-yna (np. Puzynina). Takie nazwiska odmieniają się jak żeńskie rzeczowniki pospolite zakończone na -a, np. wdowa.
Pomyłki w odmianie nazwisk odojcowskich i odmężowskich wynikają z tego, że te formy są rzadko stosowane. Jednak nadal są obecne – chociażby na lekcjach polskiego. Zatem wiedzę o dawnej praktyce trzeba przekazywać młodym ludziom, ze zwróceniem szczególnej uwagi na odmianę takich nazwisk.