Językowe manowce: Proszę pani!
13/10/2014Takie zawołanie nauczycielki słyszą codziennie. Niestety często w wersji „Proszę panią” (a nawet „Prosę panią” – z ust sepleniących uczniów z najmłodszych klas).
Poprawna forma to: „proszę pani”, gdyż właściwym przypadkiem, w którym powinien wystąpić rzeczownik w tym zwrocie, jest dopełniacz. Pojawiająca się tu niepoprawna forma biernika jest właściwa, gdy zwracamy się do kogoś z prośbą, np. „Proszę panią o przełożenie kartkówki”. Natomiast jeśli chcemy zwrócić się do kogoś bezpośrednio, zawołać go, niczym uczeń dopominający się o uwagę nauczycielki, używamy tylko formy dopełniacza.
Skąd pomyłki? Otóż w przypadku zwrotu skierowanego do mężczyzny formy wyrazu „pan” w dopełniaczu i bierniku są takie same: „Proszę pana, Jaś zabrał mi gumkę.” i „Proszę pana o wyrozumiałość.”. Tak samo jest w przypadku form wyrazu „państwo”.