Nowoczesna myśl terapeutyczna coraz częściej mówi o holistycznym spojrzeniu na osobę w terapii. Ten nurt sprawia, że dla wzmocnienia oddziaływań łączy się działania specjalistów w taki sposób, aby pomoc była jak najbardziej skuteczna.  W tym artykule chcemy pochylić się nad złożonym tematem jąkania wśród dzieci i młodzieży, który – jak wskazują prowadzone badania – jest skorelowany z odczuwanymi emocjami.

Wrażliwość ponad normę

Nadmierna reaktywność na bodźce, skłonność do dogłębnego analizowania oraz trudności w podejmowaniu decyzji, przyjmowanie z otoczenia przyjemnej i nieprzyjemnej energii w zwiększonym zakresie – to niektóre cechy osób, które z psychologicznego punktu widzenia otrzymują diagnozę wrażliwości przetwarzania sensorycznego. W powszechnym obiegu częściej stosuje się termin mniej profesjonalny, a jednak dobrze oddający charakter wspomnianych osób. WWO, czyli Wysoko Wrażliwa Osobowość, to zespół cech, które sprawiają, że większość sygnałów z otoczenia osoba odczuwa z dużym natężeniem. Skutkuje to zmęczeniem spowodowanym stresem, hałasem czy tłumem ludzi.

Osoby WWO miewają trudności w radzeniu sobie z różnymi emocjami, ale bywają przy tym również bardzo refleksyjne, empatyczne i uważne na innych. Spotykając w klasie uczniów, których znamionuje wrażliwość przetwarzania sensorycznego, warto zwrócić uwagę na zaspokajanie ich potrzeb. Ta wyjątkowa cecha emocjonalna może przyczyniać się do większego ryzyka wystąpienia trudności związanych z codziennym funkcjonowaniem. U niektórych uczniów może występować taki stopień nadwrażliwości emocjonalnej, który zwiększając odczuwanie lęku, powoduje pojawianie się wtórnych zaburzeń. Na temat Wysoko Wrażliwych Dzieci pisaliśmy również TUTAJ.

 
Od lęku do niepłynności mowy

Chociaż lęk sam w sobie nie jest czynnikiem bezpośrednio skorelowanym z występowaniem zaburzeń mowy, to jednak wiele wyników badań naukowych oraz wnioski płynące z praktyki logopedycznej wskazują na taki związek. Osoby wrażliwe, lękowe, są znacznie bardziej narażone na pojawienie się trudności z komunikacją, niż te, u których poziom lęku nie jest podwyższony. Specjaliści podkreślają, że lęk nie tylko zwiększa ryzyko wystąpienia trudności z mówieniem w ogóle, lecz także może zwiększać intensywność objawów. Prowadzenie działań terapeutycznych z osobą o takim obrazie emocjonalnym może stawiać spore wyzwania przed duetem terapeuta –  pacjent. Szczególnie dotyczy to terapii jąkania dzieci i młodzieży, gdzie wskazuje się, że niektóre przyczyny wystąpienia takiego zaburzenia mowy mają podłoże emocjonalne.

Wśród przyczyn jąkania nie można pominąć predyspozycji genetycznych czy nieprawidłowości rozwojowych w życiu płodowym lub niemowlęcym, jednak czynnik emocjonalny jako wyzwalający to zaburzenia znacznie przeważa nad innymi. Co więcej, wysiłek włożony w terapię i sukcesy w gabinecie logopedycznym nie muszą przekładać się na faktyczne efekty w życiu codziennym. Biorąc pod uwagę fakt, że w zaburzeniach mowy różnego typu najczęściej krzyżują się ze sobą czynniki biologiczne, psychologiczne i społeczno-kulturowe, złożoność problematyki jąkania u dzieci nabiera nowego wyrazu. O lękach dziecięcych i ich korelacji z jąkaniem warto przeczytać na Forum Logopedy.

Źródła:

1. Alicja Pałac-Nożewska, Łukasz Kowalczyk, Nadwrażliwość emocjonalna u dzieci jąkających się, Forum logopedy, https://forumlogopedy.pl/artykul/nadwrazliwosc-emocjonalna-u-dzieci-jakajacych-sie  (dostęp: 10.10.2022).
2. Marzena Maj, Siedem objawów, że jesteś WWO — wysoko wrażliwą osobą,Medonet, https://www.medonet.pl/psyche,7-objawow--ze-jestes-wwo,artykul,22096397.html (dostęp: 10.10.2022).
3. WWD czyli Wysoko Wrażliwe Dzieci. Jak je zrozumieć i im pomóc,https://operon.pl/Aktualnosci/Po-szkole/WWD-czyli-Wysoko-Wrazliwe-Dzieci.-Jak-je-zrozumiec-i-im-pomoc (dostęp: 10.10.2022).