Przestrzeń szkoły odgrywa kluczową rolę w procesie nauki – zapewnia środowisko, które – wraz z odpowiednio dobranymi metodami edukacyjnymi – może skutecznie wesprzeć aktywne uczenie się dzieci i młodzieży. Nie wystarczy jednak zmienić tradycyjnej klasy w klasę nowocześnie wyposażoną, z elastyczną przestrzenią pedagogiczną. Zmiana powinna dotyczyć również modelu nauczania panującego w tej klasie.

Końcówka sierpnia to dobry czas na zaplanowanie i przygotowanie sprzyjającej skutecznej nauce przestrzeni – miejsca, w którym uczniowie będą mieli szansę na aktywną edukację, a nauczyciele – na dopasowanie modelu nauczania do współczesnego pokolenia dzieci i młodzieży.

Znaczenie i waga przestrzeni szkolnej

Dobra organizacja przestrzeni w szkole wspiera aktywność oraz motywację wewnętrzną uczniów, wydajność nauczycieli i jakoś edukacji w ogóle.

Odpowiednio zaprojektowana przestrzeń szkolna/klasowa obejmuje:

• elastyczność,
• zapewnienie miejsca na regenerację,
• dostarczanie interakcji społecznych – uczniowie mogą spotykać się oraz zdobywać nową perspektywę dzięki dzieleniu się wiedzą i doświadczeniem,
• zapewnienie narzędzi i materiałów edukacyjnych wspomagających proces uczynienia się i nauczania,
• ułatwienie pracy indywidualnej ucznia,
• stymulowanie procesu edukacyjnego, w tym podejmowanie inicjatyw międzyprzedmiotowych,
• promowanie współpracy – przestrzeń do pracy grupowej i zespołowej,
• dostarczenie odpowiednich zasobów edukacyjnych, w tym tych online,
• wspieranie kreatywności i innych kompetencji kluczowych,
• wspieranie aktywności uczniów – miejsca dostosowane do np. warsztatów, prezentacji, projektów, sportu czy działań artystycznych.

 
Elastyczne przestrzenie edukacyjne i ich wpływ na naukę 

Fundacja Think! w 2021 roku przedstawiła raport końcowy projektu Novigado – Aktywne uczenie się i innowacyjne nauczanie w elastycznych przestrzeniach edukacyjnych. Realizatorzy projektu skupili się na nienowoczesnych, typowych środowiskach szkolnych. Ich celem była pomoc szkołom w przejściu od konwencjonalnych zajęć do metod promujących aktywną naukę uczniów, wspieraną przez elastyczną przestrzeń edukacyjną i TIK. Taka pedagogika w środku procesu edukacyjnego stawia ucznia – jako tego, który ma wpływ na swoje osiągnięcia i plan nauki.

Etapy procesu planowania zmian w przestrzeni szkolnej (za Novigado):

• określenie pedagogiki stanowiącej podstawę filozofii działania szkoły,
• dostosowanie pedagogiki do odpowiednich przestrzeni, np. rozmieszczenie miejsc siedzących i przestrzeni do nauki,
  • stworzenie tych przestrzeni.

 
W poradniku Novigado znajdą Państwo szczegółowe wyjaśnienie, jak dostosować przestrzeń edukacyjną do procesu edukacyjnego TUTAJ.

Nauczyciel wykładowca zmienia się w nauczyciela moderatora

Zmieniając miejsce, warto pamiętać o podstawowym celu tej zmiany – wsparciu aktywnego uczenia się uczniów. Nie wystarczy zmienić wystroju, przestawić ławek, ustawić sprzętów i pozostać przy metodzie wykładowej. Należy przede wszystkim opracować nowe sposoby i wybrać nowe metody dostosowane do współczesnego ucznia. Dopiero to wszystko razem przyniesie pożądane efekty.

Obecnie nauczyciel powinien odgrywać rolę moderatora w nauczaniu. Kogoś, kto towarzyszy i wspiera uczniów w procesie zdobywania przez nich wiedzy i umiejętności. Dlatego w pierwszej kolejności warto przemyśleć i zaplanować zmiany o podłożu pedagogicznym, a później dostosować do nich pomieszczenia.

O trzech obszarach zmian: architektonicznym, społecznym i wirtualnym, przeczytają Państwo w materiałach Eduscapes TUTAJ.

Źródła:

1. Przestrzeń jako miejsce aktywnego uczenia się, https://www.edunews.pl/badania-i-debaty/opinie/6293-przestrzen-jako-miejsce-aktywnego-uczenia-sie (dostęp: 03.08.2023 r.).
2. Poradniki o przestrzeniach edukacyjnych szkoły Eduspace, http://www.eduspaces.eu/p/po-polsku.html (dostęp: 03.08.2023 r.).
3. Poradnik Navigado, https://fcl.eun.org/documents/10180/6262339/Novigado-Guidelines-PL.pdf/bb6fa894-c8f7-41bd-b4ab-abad817b56c0 (dostęp: 03.08.2023 r.).