Znamy najważniejsze słowo, które pojawiało się w mediach w 2023 r. Który wyraz dominował w przestrzenie publicznej przez ostatnie dwanaście miesięcy?

Plebiscyt na słowo, które było używane najczęściej przez cały rok i przez to zapisało się w pamięci użytkowników, zorganizowano na Uniwersytecie Warszawskim już po raz trzynasty. Głosowanie odbywało się za pomocą formularza dostępnego na stronie sloworoku.uw.edu.pl. Oprócz internautów wyboru najważniejszego słowa dokonała także kapituła konkursu.

Zwycięskie słowo w 2023 r. 

W konkursie można było wybierać spośród 20 podanych propozycji, m.in.: kraken, granatnik, posłanka, wybory, patodeweloperka, inflacja. To słowa, które pojawiły się w prasie częściej niż w poprzednich latach. Ale istniała także możliwość przesłania własnej propozycji.

Kapituła językoznawców wybrała wyrażenie sztuczna inteligencja. Na podium znalazły się także słowa wybory (2. miejsce) oraz inflacja i posłanka (ex aequo 3. miejsce).

Głosowanie internautów trwało do 31 grudnia 2023 r. W plebiscycie oddano ponad 6 tysięcy głosów. Internauci wybrali wyraz wybory, 2. miejsce zajęło wyrażenie sztuczna inteligencja, natomiast 3. – wyraz inflacja.

Sztuczna inteligencja – kilka słów językoznawców 

Zwycięstwo wyrażenia sztuczna inteligencja jest następstwem szybkiego rozwoju narzędzi AI, m.in. pojawienia się w zeszłym roku ChatGPT. Profesor Jerzy Bralczyk – przedstawiciel kapituły konkursu –  zwraca uwagę na zmianę znaczeniową wyrazu sztuczny. Jeszcze w XIX wieku łączyliśmy słowo „sztuczny” ze sztuką. „Sztuczne” uderzenie np. Jankiela czy sztucznie gotowany rosół staropolski u Mickiewicza to były rzeczy dobre, bo zgodne z regułami sztuki. Później „sztuczny” zaczął oznaczać to, co dziś, czyli to, co nie jest naturalne – mówił profesor.

Profesor UJ Renata Przybylska zwraca uwagę na nadzieje i duże wymagania wobec rozwoju sztucznej inteligencji jako działu informatyki zajmującego się badaniem i tworzeniem programów komputerowych, które potrafią wykonywać niektóre czynności wymagające od człowieka posłużenia się inteligencją.

Natomiast profesor Marek Łaziński podkreśla bogatsze niż w angielskim skojarzenia z wyrażeniem sztuczna inteligencja. Zauważa, że sama „inteligencja” to po polsku nie tylko zdolność myślenia, lecz i grupa ludzka. Wśród najczęstszych dwudziestowiecznych kolokacji rzeczownika „inteligencja” są nie tylko przymiotniki „nieprzeciętna, emocjonalna” czy właśnie „sztuczna”, ale i „katolicka, postępowa” czy „wielkomiejska”. To osobowe znaczenie „inteligencji” zanika, dziś najważniejsza jest „sztuczna inteligencja”. 

Pełną treść uzasadnienia kapituły znajdą Państwo na stronie https://www.uw.edu.pl/wyniki-plebiscytu-slowo-roku-2023/.

Młodzieżowe Słowo Roku 2023 

Przypominamy, że w grudniu poznaliśmy zwycięzcę ósmej edycji plebiscytu PWN na Młodzieżowe Słowo Roku. W tym roku konkursowi patronowali znani i lubiani eukatorzy i eukatorki, m.in.  Przemek Staroń, Agnieszka Jankowiak-Maik czy Łukasz Szeliga. W konkursie padła rekordowa liczba głosów, bo ponad 140 tysięcy.

Młodzieżowym Słowem roku 2023 zostało rel. Na podium znalazły się także sigma i oporowo. Przyznana została też nagroda dodatkowa dla słowa oddaje.

Źródła:

1. Wyniki plebiscytu Słowo Roku 2023, https://www.uw.edu.pl/wyniki-plebiscytu-slowo-roku-2023/  (dostęp: 4.01.2024 r.).
2. Rel Młodzieżowym Słowem Roku 2023, https://sjp.pwn.pl/mlodziezowe-slowo-roku/haslo/REL-Mlodziezowym-Slowem-Roku-2023;9286107.html (dostęp: 4.01.2024 r.).