Aktualnie uczniowie ostatnich klas gimnazjum muszą podejmować ważne decyzje – już niebawem będą wybierać rodzaj szkoły ponadgimnazjalnej i profil klasy, w których będą kontynuować kształcenie. Dlatego każdy gimnazjalista kończąc ten etap edukacji, powinien mieć już pomysł na swoją przyszłość zawodową.

Jednym z istotnych celów nauczania jest przygotowywanie uczniów do podejmowania trafnych decyzji zawodowych. Wybór zawodu i planowanie dalszej ścieżki edukacji wiąże się z dużym obciążeniem emocjonalnym. Nie jest to łatwy proces decyzyjny, często opiera się na nierealistycznych wyobrażeniach na temat rynku pracy i chybionej ocenie własnego potencjału. Młodzieży trudno jest obiektywnie ocenić siebie w kontekście wymagań i możliwości oferowanych przez rynek zawodowy.

Podejmowanie decyzji edukacyjno-zawodowych to również proces, który wymaga czasu. Im wcześniej się go uruchomi, tym lepszy będzie jego efekt w postaci świadomych, ugruntowanych decyzji.

Uczniowie, wybierając dalszy kierunek kształcenia oraz swój przyszły zawód, najczęściej:

– kierują się przykładem i sugestiami rodziców;
– wybierają takie kierunki, jak ich znajomi;
– czerpią inspiracje z filmów i książek.

Każdy z tych punktów może być źródłem przydatnych informacji i nie warto go odrzucać. Istotne jest jednak, aby młodzi ludzie nie zawężali swoich opcji jedynie do kilku wskazanych przez najbliższe otoczenie. Dla ucznia z małego miasteczka, w którym większość mieszkańców pracuje w firmie produkującej części sprzętu AGD, pierwszą, a może i jedyną myślą będzie pójść w ślady sąsiadów. Można uznać, że to bardzo rozsądne z jego strony, ponieważ bierze pod uwagę możliwości lokalnego rynku pracy. Niestety w niedalekiej przyszłości zarząd firmy może postanowić przenieść produkcję do innego miasta lub nawet kraju. Dlatego ważne jest, by uczeń:

– zdobywał wiedzę o różnych zawodach i potrzebach rynku pracy;
– poszerzał samoświadomość w zakresie zainteresowań, umiejętności, możliwości, ale i przeciwwskazań (np. zdrowotnych).

Niezwykle istotną rolę odgrywają tu nauczyciele, którzy inspirują uczniów do rozwoju, wskazują szeroki wachlarz możliwości, uczą umiejętności wyznaczania sobie celów i ich osiągania. Ważne jest, by w relacji mistrz–uczeń nie zabrakło odpowiednich przykładów i inspiracji do odkrywania przez ucznia swoich pasji, zainteresowań i umiejętności. Rolą podręczników jest wspieranie nauczycieli w osiągnięciu powyższego celu. Ważne jest więc, by podręczniki zarówno nauczycielom, jak i uczniom umożliwiły udzielenie odpowiedzi na pytania:

– Czy treści zawarte w podręczniku inspirują uczniów do poszerzania zainteresowania i umiejętności?
– Czy treści podręcznika zawierają o odniesienia do sytuacji życiowych uczniów?
– Czy treści zawarte w podręczniku pomagają uczniom w odnalezieniu swoich pasji i celów, jeśli ich nie mają (czy zawierają liczne odniesienia do materiałów dodatkowych, jak filmy, strony internetowe, ciekawostki)?
– Czy treści w podręczniku zamieszczono informacje ważne i wartościowe dla uczniów?
– Czy zadania z podręcznika zachęcają do polemiki i wyrażania własnego zdania?
– Czy treści zawarte w podręczniku inspirują uczniów do poszukiwania różnych ścieżek prowadzących do osiągnięcia wyznaczonego celu?
– Czy zadania zawarte w podręczniku pomagają uczniom w ocenie ich silnych stron?
– Czy zadania zawarte w podręczniku zachęcają uczniów do uzasadniania własnych opinii?