Jakie warunki należy spełnić, aby nauczyciel mógł przejść na wcześniejszą emeryturę lub otrzymać świadczenie kompensacyjne? Jakich kwot mogą spodziewać się przyszli emerytowani nauczyciele? W którym przypadku będzie można podjąć dodatkową pracę? ZNP rozpoczęło akcję informacyjną, w której przedstawia najważniejsze aspekty obu form nauczycielskiej emerytury. 

16 czerwca 2023 r. sejm znowelizował Kartę Nauczyciela (KN), w tym zapis dotyczący emerytury, wprowadzając emerytury stażowe. Od nowego roku szkolnego pierwsi nauczyciele uzyskają prawo do wcześniejszej emerytury. Nie ma zapisu, który wykluczałby skorzystanie ze świadczenia kompensacyjnego przez uprawnionych do wcześniejszej emerytury, jeśli tylko będzie się spełniało odpowiednie warunki. 

Wcześniejsza emerytura czy świadczenie kompensacyjne? Porównaj nauczycielskie emerytury, zanim podejmiesz decyzję! – apeluje Związek Nauczycielstwa Polskiego (ZNP). 
 

Wcześniejsza emerytura i świadczenie kompensacyjne – porównanie ZNP  

ZNP podsumował wszystkie najważniejsze informacje dotyczące świadczenia kompensacyjnego i wcześniejszych emerytur.

W opracowaniu ZNP określono m.in.:

• wiek nauczycieli, którzy mogą korzystać z wcześniejszej emerytury lub świadczenia kompensacyjnego; 
• staż pracy, lata składkowe, warunki zatrudnienia – najważniejsza różnica: świadczenie kompensacyjne dotyczy także nauczycieli szkół niepublicznych; 
• środki na co najmniej minimalną emeryturę – w przypadku emerytury jest konieczność posiadania takich środków, a w przypadku świadczenia nie ma takiego wymogu (minimalna emerytura jest gwarantowana); 
• wysokość emerytury i świadczenia, m.in.: 
  - wysokość emerytury może być nawet o 20 procent niższa niż świadczenia kompensacyjnego; 
  - w przypadku emerytury środki OFE i subkonta są przenoszone na konto w ZUS, dlatego w razie przedwczesnej śmierci nauczyciela nie podlegają dziedziczeniu, natomiast w przypadku świadczenia kompensacyjnego podlegają dziedziczeniu;
  - nauczycielki tracą prawo do przeliczenia emerytury w wieku 65 lat z powodu przeniesienia środków z OFE i subkonta do ZUS; 
• kwestię dalszego zatrudnienia:  
  - podjęcie pracy w placówkach wskazanych w art. 1 KN skutkuje zawieszeniem świadczenia kompensacyjnego; 
  - za zgodą kuratora nauczyciel będący na wcześniejszej emeryturze może podjąć pracę na stanowisku nauczyciela (w placówkach wskazanych w art. 1 KN) do połowy obowiązkowego wymiaru zajęć. 

 
Szczegółowe informacje znajdują się na plakacie przygotowanym przez Związek Nauczycielstwa Polskiego. 

Konkretne stawki świadczenia kompensacyjnego i wcześniejszej emerytury   

Na stronie Portalu Oświatowego można znaleźć tabele przedstawiające symulację kwot emerytur prezentowaną w 2023 r.  przez ówczesne Ministerstwo Edukacji i Nauki. Wynika z nich, że: 

• wcześniejsza emerytura może być niższa od emerytur powszechnych (nawet o dwa tysiące złotych); 
• świadczenie kompensacyjne także będzie wyższe niż wcześniejsza emerytura. 

 
Tabele z konkretnymi kwotami dla nauczycieli udających się na emeryturę od 1 września 2024 r. znajdą Państwo TUTAJ. 

ZNP apelował i wciąż apeluje o poprawki do ustawy dotyczącej emerytur  

Na stronie ZNP podkreślono, że już w 2023 r. związek zaproponował korzystne dla nauczycieli poprawki do ustawy wprowadzającej nowe emerytury dla nauczycieli. Związkowcom zależy na przywróceniu art. 88 ustawy KN. Wiceszef związku Grzegorz Gruchlik wydał wówczas oświadczenie. Nagranie dostępne jest TUTAJ.  

Poprawki zaproponowane przez ZNP obejmują niższą od minimalnej stawkę emerytury stażowej. Uprawnieni do niej nauczyciele mogliby pracować na pełnym etacie w szkole i nie musieliby ubiegać się o zgodę kuratora. Do świadczenia kompensacyjnego byliby uprawnieni także nauczyciele poradni, centrum kształcenia zawodowego czy pałaców młodzieży. Mogliby oni pracować w szkole na stałe, a nie tylko do końca sierpnia. 

Źródła: 

1. Porównaj nauczycielskie emerytury zanim podejmiesz decyzję, https://znp.edu.pl/porownaj-nauczycielskie-emerytury-zanim-podejmiesz-decyzje/ (dostęp: 17.02.2024 r.). 
2. Stanowisko ZG ZNP ws. założeń do wcześniejszej emerytury, https://znp.edu.pl/stanowisko-prezydium-zg-znp-ws-zalozen-do-wczesniejszej-emerytury/ (dostęp: 17.02.2024 r.).