Istnieje wiele terminów, które dla każdego mają inne znaczenie. Język, który tylko pozornie jest językiem inkluzywnym, nie stanowi czynnika sprzyjającego równościowym postawom. W aspekcie minionego Międzynarodowego Dnia Osób Niepełnosprawnych warto się zastanowić nad tym, czy umiemy rozmawiać o niepełnosprawności lub z osobami z niepełnosprawnościami. Na co powinniśmy zwracać uwagę podczas rozmowy, by wspierać a nie ranić? Jak integrować, a nie wykluczać?

Włączanie przez język

Ostatnie badania pokazują, że ponad 15% ludności kraju jest dotknięta pewnym rodzajem niepełnosprawności. Szacuje się, że ta liczba w przyszłości wzrośnie. Osoby z niepełnosprawnościami są częścią społeczeństwa, a ich potrzeby są tak samo ważne, jak potrzeby innych osób. Dzięki prowadzonym od wielu lat kampaniom społecznym, programom edukacyjnym i modelom włączającym, społeczeństwo staje się coraz bardziej otwarte na osoby z niepełnosprawnościami. Nie jest niczym nietypowym, że wszystkim powinno stworzyć się równe możliwości. Ta równość obejmuje np. równe traktowanie dzieci w szkole oraz zapewnianie wszystkim pracownikom takich samych warunków.

Osoby z niepełnosprawnościami mogą zostać profesjonalistami w wybranej dziedzinie. Ich prawo do równego traktowania w szkole czy miejscu pracy jest bezsporne i nienaruszalne. Żaden człowiek nie chce być postrzegany przez pryzmat swoich niedoskonałości czy słabszych stron. Stąd niezwykle istotne jest stosowanie języka, który uwzględni potrzeby wszystkich i nie będzie stygmatyzował żadnych grup.

Osoby nie w pełni sprawne chcą, żeby rozmawiano z nimi normalnie, jakby nie zauważało się ich deficytów. Przyjmują pomoc, ale nie lubią litości i manifestowania dobroci. Chcą być pełnoprawnymi członkami społeczeństwa – zaznacza Profesor Anna Cegieła na łamach magazynu Wszystko Co Najważniejsze.
 

Przełamywanie barier

Wiele barier, które pojawiają się na drodze osób z niepełnosprawnościami, wynika z niedostatków języka, który nie jest inkluzywny i wynika z pojmowania ograniczonej rzeczywistości. Wiele z tych ograniczeń pojawia się niepotrzebnie i nie kształtuje adekwatnego obrazu osoby z niepełnosprawnościami. W ten sposób nie tylko nie dba się o godność i szacunek człowieka, lecz także pokazuje niewrażliwość użytkowników języka.

Nurty nowoczesnych myśli socjologiczno-filozoficznych starają się ukierunkować działania społeczne na tendencje możliwie najbardziej równościowe. Budowanie społeczności tolerancyjnych, otwartych, ale też potrafiących korzystać z potencjału każdego z jego członków wydaje się kierunkiem słusznym nie tylko z powodów moralnych. Otwarcie się na różnorodność może stanowić o sukcesie przyszłego społeczeństwa. Mając na uwadze postęp zmian klimatycznych, dalszy rozwój technologii, w tym też sztucznej inteligencji, przemiany gospodarczo-społeczne, warto – dla wspólnych korzyści – kłaść nacisk na wartości uniwersalne i współegzystowanie w różnorodności.

Zachęcamy Państwa do zapoznania się z Konkursem „Człowiek bez barier”, którego pierwsza edycja odbyła się 20 lat temu. Na przestrzeni lat konkurs ewoluował. Wprowadzono m.in. nowe kategorie konkursowe. Jednak jedno pozostaje niezmienne: jak mówią organizatorzy to konkurs dla ludzi działających na przekór stereotypom, pokonujących niemożliwe, spełnionych i obojętnych na ograniczenia. Publikowane i opowiadane historie, pokazują jak wiele można osiągnąć, jak spełniać marzenia i żyć bez barier. W ten sposób, przez przykład i własne osiągnięcia, historie zmieniają wizerunek osób z niepełnosprawnością.

Wśród laureatów konkursu znaleźli się wybitni sportowcy, artyści, przedstawiciele zawodów medycznych, nauczyciele, politycy, aktywiści, wykładowcy i samorządowcy. Żyli i żyją w różnych miejscowościach, różne były ich koleje losu, różnych dokonywali wyborów, różne były ich niepełnosprawności, ale łączyła i łączy niezłomność. Wszyscy są niezwykli. Dzięki sile swojego charakteru, chęci podejmowania wysiłku i determinacji w pokonywaniu przeszkód żyją na pełnych obrotach, działając jednocześnie na rzecz innych – czytamy na stronie Konkursu.

Zachęcamy także do lektury tekstu Profesor Anny Cegieły Poszukując języka, porządkujemy świat wartości. Jak mówić o niepełnosprawności? opublikowanego na łamach magazynu „Wszystko Co Najważniejsze”.

Źródła:

1. Anna Cegieła, Poszukując języka, porządkujemy świat wartości. Jak mówić o niepełnosprawności?, Wszystko Co Najważniejsze, https://wszystkoconajwazniejsze.pl/prof-anna-cegiela-jak-mowic-o-niepelnosprawnosci/ (dostęp: 06.12.2022).
2. http://www.niepelnosprawni.pl/ (dostęp: 06.12.2022).