Jak współpracować z rodzicami ucznia? Część 4., czyli o tym, dlaczego ważne jest zawarcie umowy o współpracy 

(oprac. Małgorzata Rożyńska*)

W niniejszych miniporadach chciałabym zwrócić uwagę na bardzo ważny aspekt, jakim jest zawarcie umowy (kontraktu) o współpracy nauczyciela z rodzicami (opiekunami prawnymi dziecka) i uczniem, który doznaje np. niepowodzeń szkolnych lub przejawia trudności wychowawcze. Umowa (kontrakt) polega na przyjęciu przez każdą ze stron zobowiązań. Ważne jest, aby kontrakt zawarto trójstronnie: przez rodziców (opiekunów prawnych), ucznia i szkołę (nauczycieli). Natomiast zadania realizowane w ramach tej współpracy powinny być określone przy udziale wszystkich zainteresowanych.

Uczeń świadomy swoich problemów powinien otrzymać komunikat, że dorośli troszczą się o niego i dlatego zachęcają go do wzmożonej pracy nad problemem. 

Aby uczeń lepiej to zrozumiał, należy wyznaczać cele możliwe do osiągnięcia i przyczyniające się w najbliższym okresie do edukacyjnego (bądź wychowawczego) sukcesu. Powinny określać one konkretne zadania do wykonania. Kontrakt powinien uwzględniać m.in.: 

systematyczny udział ucznia w zajęciach (np. dydaktyczno-wyrównawczych, korekcyjno-kompensacyjnych lub socjoterapeutycznych) lub indywidualnych poradach czy konsultacjach z psychologiem szkolnym,

pracę ucznia w domu pod kierunkiem rodziców (z uwzględnieniem wskazań specjalistów szkolnych),

strategię pracy z uczniem i udzielania pomocy w nauce (wybrane metody do wspomagania rozwoju i procesu uczenia się ucznia),

sposoby czy formy rozwijania zainteresowań i mocnych stron ucznia,

sposoby motywowania ucznia oraz wspomagania w procesie oddziaływania wychowawczego,

zakres i częstotliwość kontaktowania się rodziców ze szkołą.

Dla rodziców i ucznia ważne jest doświadczenie sukcesu. Jeśli się pojawi, należy go dostrzec i wzmocnić. W działaniu pedagogicznym trzeba uwzględnić dokonanie oceny skuteczności pomocy udzielonej uczniowi. W wyniku postępów poczynionych przez ucznia (lub ich braku) będzie konieczna zmiana zadań. Oczywiście zadania dla każdej ze stron powinny być konkretne i ułatwiać współdziałanie. 

Należy zadbać, aby rozmowy były przeprowadzane we właściwych warunkach, to znaczy nie w obecności innych osób i nie na korytarzu szkolnym.
Warto zatroszczyć się również o wspólne ustalenie tzw. konsekwencji pozytywnych, które będą motywowały ucznia do świadomej pracy nad własnym rozwojem, i negatywnych – w sytuacji, kiedy uczeń nie będzie stosował się do reguł ustalonych w kontrakcie. Jasno określona umowa w tym zakresie jest dobrą mobilizacją do pracy i zazwyczaj przynosi wymierne efekty w nauce.

Przykładowe wzory kontraktów znajdują się w publikacjach:

  • M. Bogdanowicz, A. Bućko, R. Czabaj, Modelowy system profilaktyki i pomocy psychologiczno-pedagogicznej uczniom z dysleksją, Gdynia 2008, s. 49.
  • M. Bogdanowicz, A. Adryjanek, M. Rożyńska, Uczeń z dysleksją w domu. Poradnik nie tylko dla rodziców, Gdynia 2007, s. 225–228.

LITERATURA
Babiuch M., Jak współpracować z rodzicami trudnych uczniów?, Warszawa 2002.
Bogdanowicz M., Adryjanek A., Rożyńska M., Uczeń z dysleksją w domu. Poradnik nie tylko dla rodziców, Gdynia 2007.
Bogdanowicz M., Bućko A., Czabaj R., Modelowy system profilaktyki i pomocy psychologiczno-pedagogicznej uczniom z dysleksją, Gdynia 2008.
Christopher Cindy J., Nauczyciel – rodzic. Skuteczne porozumiewanie się, Gdańsk 2004.
Jadczak-Nowacka M., Rodzice w szkole. Kłopot czy pomoc?, Warszawa 2007.
Mańkowska I., Rożyńska M., Warsztat specjalisty terapii pedagogicznej, Gdynia 2012.
Płócińska M., Rylke H., Czas współpracy i zmian, Warszawa 2002.
Sałaciński M., Badziukiewicz B., Vademecum pedagoga szkolnego, Warszawa 2003.

*Małgorzata Rożyńska. Specjalista terapii pedagogicznej, pedagog, nauczyciel edukacji wczesnoszkolnej, logopeda. Zajmuje się wspieraniem dzieci z trudnościami w nauce. Współautorka Metody ORTOGRAFFITI z Bratkiem.