Jak współpracować z rodzicami ucznia?  Część 2., czyli o taktyce sprzyjającej efektywnemu porozumiewaniu się

(oprac. Małgorzata Rożyńska*) 

W niniejszych miniporadach chciałabym zwrócić uwagę na bardzo ważny aspekt, jakim jest taktyka porozumiewania się nauczyciela z rodzicami (opiekunami prawnymi dziecka). Powinna być ona oparta na wzajemnym zaufaniu, poszanowaniu zdania (przekonań) oraz wspólnym planowaniu działań edukacyjno-wychowawczych, a także uwzględniać trójstronną wymianę spostrzeżeń podczas realizacji zaplanowanych działań. Warto zacząć od określenia zakresu współpracy czy udzielania pomocy, a w następnej kolejności należy wdrażać ustalenia w życie.

Oto przykładowe wskazówki pomocne w utrzymaniu dobrych relacji na poziomie nauczyciel – rodzice – uczeń (np. ze specyficznymi z trudnościami w uczeniu się) z zakresu udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej: 

  • zorganizowanie spotkania, podczas którego dbamy o klimat otwartości, tak by wszystkie strony (nauczyciel – rodzic – uczeń) wykazywały zrozumienie i gotowość do współpracy (nauczyciel oferuje konkretną pomoc w pokonywaniu trudności uczniowi i rodzicowi);
  • zawarcie kontraktu o współpracy, który zawiera zobowiązania zarówno dla szkoły /nauczycieli, jak i dla ucznia oraz jego rodziców;
  • organizowanie spotkań na bieżąco, na których systematycznie wymieniamy informacje na temat zmian i postępów ucznia lub napotykanych przez niego trudności;
  • wskazywanie miejsc (poradni, instytucji), w których rodzic może znaleźć dodatkową pomoc dla swego dziecka lub siebie;
  • wskazywanie rodzicom pomocnej literatury (w tym artykuły z magazynu „Nauczyciel-Uczeń”, w numerze 1 została szeroko omówiona kwestia motywacji, a w numer 2 dotyczy m.in. problemu ADHD);
  • zapraszanie rodziców do udziału w spotkaniach zespołu zajmującego się udzielaniem pomocy psychologiczno-pedagogicznej w sprawie określenia zakresu, sposobu, form i okresu udzielania pomocy psychologiczno-pedagogicznej uczniowi, a także dokonania oceny skuteczności świadczonej uczniowi pomocy w szkole.
  • Pamiętajmy, że rodzice są czułymi obserwatorami działań pedagogicznych i samego nauczyciela. Dlatego brak należytej uwagi czy troski o ucznia może sprawiać, że rodzice będą tracić zaufanie do nauczyciela. Ponadto istotną rolę we współpracy odgrywa stosunek i postawa nauczyciela do danego ucznia. 

Otwartość, gotowość do współpracy, chęć udzielania pomocy, szczere zaangażowanie się w pomoc oraz dyskrecja – to kluczowe kompetencje wychowawcze sprawiające, że uczniowie oraz ich rodzice darzą nauczyciela zaufaniem i doceniają go jako człowieka, na którym można bezwzględnie polegać. 

Do ważnych działań pedagogicznych wychowawcy (nauczyciela) należy zaliczyć zaspokojenie potrzeby akceptacji wszystkim rodzicom danej klasy, a także uznania, aby nie czuli się z jakiegoś powodu wykluczeni (np. z powodu jakiegoś zachowania dziecka, jego trudności w nauce, choroby czy trudności rodzinnych), a wręcz przeciwnie – powinni być poinformowani, że są tak samo istotni i w pełni wartościowi jak pozostali rodzice mający dzieci w danej klasie. W budowaniu relacji partnerskich na poziomie szkoła – rodzice – uczeń znaczenie mogą mieć postawy rodziców. (Więcej na temat postaw rodziców patrz: M. Bogdanowicz, A. Adryjanek, M. Rożyńska, Uczeń z dysleksją w domu. Poradnik nie tylko dla rodziców, Gdynia 2007, s. 77–79).

LITERATURA
Babiuch M., Jak współpracować z rodzicami trudnych uczniów?, Warszawa 2002.
M. Bogdanowicz, A. Adryjanek, M. Rożyńska, Uczeń z dysleksją w domu. Poradnik nie tylko dla rodziców, Gdynia 2007.
Christopher C.J., Nauczyciel – rodzic. Skuteczne porozumiewanie się, Gdańsk 2004.
Jadczak-Nowacka M., Rodzice w szkole. Kłopot czy pomoc?, Warszawa 2007.
Mańkowska I., Rożyńska M., Warsztat specjalisty terapii pedagogicznej, Gdynia 2012.
Płócińska M., Rylke H., Czas współpracy i zmian, Warszawa 2002.
Sałaciński M., Badziukiewicz B., Vademecum pedagoga szkolnego, Warszawa 2003.
Santorski J. (red.), Abc psychologicznej pomocy, Warszawa 1993.

*Małgorzata Rożyńska. Specjalista terapii pedagogicznej, pedagog, nauczyciel edukacji wczesnoszkolnej, logopeda. Zajmuje się wspieraniem dzieci z trudnościami w nauce. Współautorka Metody ORTOGRAFFITI z Bratkiem.