Jak współpracować z rodzicami ucznia? Część 1., czyli o tym, dlaczego niektórzy rodzice unikają szkoły

(oprac. Małgorzata Rożyńska*)

W pracy zawodowej nauczycieli i wychowawców istotne znaczenie ma dobra współpraca z rodzicami. W niniejszych miniporadach chciałabym zwrócić uwagę na bardzo ważny aspekt, jakim jest umiejętna ocena przyczyn braku kontaktu lub trudności w nawiązaniu dobrych relacji z rodzicami naszego ucznia. 

Pamiętajmy, by nie oceniać sytuacji zbyt pochopnie. Umiejętna ocena sytuacji wymaga od nas szczególnego zachowania, m.in. dyskrecji, taktu, wyczucia i wyrozumiałości. Nasze działanie będzie miało na celu przybliżenie sytuacji życiowej rodziny i jej poszczególnych członków. Trzeba pamiętać, że bardzo częstą przyczyną małego (czasem tylko pozornie) zainteresowania się dzieckiem może być trudna sytuacja materialna, zdrowotna lub osobista rodzica czy rodziców. Jeśli problemy życiowe rodziców zaczynają narastać (przygniatać ich), można się spodziewać, że będą one obciążać również dziecko. Prawdopodobnie pojawią się lub będą się nasilać u tego dziecka problemy w nauce lub zachowaniu. To, że poinformujemy o tym rodziców, może pogłębić ich bezradność i bezsilność, gdyż mogą nie być w stanie zmagać się z tymi dodatkowymi problemami. A to w konsekwencji przyczyni się do tego, że rodzice np. nie przyjdą na wywiadówkę. Jak widać powstaje błędne koło…

Pamiętajmy, że rodzice bez większych problemów osobistych i zdrowotnych będą w stanie, w trosce o dziecko, nawiązać pozytywne kontakty z nauczycielami. Rodzice z poczuciem bezradności, borykający się z trudną sytuacją życiową, materialną, z osobistymi problemami, w złym stanie zdrowia nie są do tego zdolni. Zwykle stosują „psychologiczną ucieczkę” – za wszelką cenę unikają kontaktu ze szkołą, nie przychodzą na wywiadówki, nie wywiązują się z przyjętych zobowiązań. Może zdarzyć się, że problemy unikania będą uwidaczniać się także w zachowaniu dziecka (np. nie przyjdzie ono do szkoły, ponieważ miało przynieść ciasto na szkolną imprezę, a rodzic go nie kupił czy nie upiekł).

W tym przypadku wystarczyło wsłuchać się w problemy rodzica i pomóc mu uniknąć takiej trudnej dla wszystkich (dziecka, rodzica, nauczyciela i innych dzieci w klasie) sytuacji. Życzliwe i pełne zrozumienia komunikaty, a przede wszystkim chęć udzielenia subtelnej pomocy mogą spowodować inny przebieg sprawy.

Dlatego po dokonaniu oceny sytuacji zaplanujmy działania pomocowe. Do współpracy powinien włączyć się pedagog lub psycholog. Zapewne w tych trudnych i bardziej złożonych sytuacjach nieodzowne będzie wsparcie emocjonalne i/lub instytucjonalne. 

LITERATURA
Babiuch M., Jak współpracować z rodzicami trudnych uczniów?, Warszawa 2002.
Christopher Cindy J., Nauczyciel – rodzic. Skuteczne porozumiewanie się, Gdańsk 2004.
Jadczak-Nowacka M., Rodzice w szkole. Kłopot czy pomoc?, Warszawa 2007.
Płócińska M., Rylke H., Czas współpracy i zmian, Warszawa 2002.
Sałaciński M., Badziukiewicz B., Vademecum pedagoga szkolnego, Warszawa 2003.
Santorski J. (red.), Abc psychologicznej pomocy, Warszawa 1993.

*Małgorzata Rożyńska. Specjalista terapii pedagogicznej, pedagog, nauczyciel edukacji wczesnoszkolnej, logopeda. Zajmuje się wspieraniem dzieci z trudnościami w nauce. Współautorka Metody ORTOGRAFFITI z Bratkiem.