Wakacje zawsze są za krótkie. Jak to możliwe, że minął już pierwszy tydzień sierpnia? Jeśli zadają sobie Państwo takie pytanie, to znak, że wyniki badań naukowców mogą być pomocne w zatrzymaniu ulotnych letnich dni.

Rozmyślając nad pojęciem czasu, nie trudno zgodzić się z tym, że obiektywnie czas płynie równomiernie. Natomiast w naszym doświadczeniu przyspiesza lub zwalnia, w zależności od tego, ile dzieje się w naszym życiu i jakie znaczenie oraz jaką wartość mają dla nas konkretne wydarzenia.

Mówię do chwili: zatrzymaj się, jesteś zbyt piękna, aby odejść – Johann Wolfgang von Goethe.
 

Co odpowiada za odczuwanie czasu?

To, jak nasz mózg postrzega upływ czasu, zależy od wielu czynników, m.in.: wieku, samopoczucia oraz tego, czy dane zdarzenie, którego doświadczamy, jest przyjemne, czy przykre. Każda godzina zawsze trwa 60 minut, choć różnie ją odbieramy. Półgodzinny masaż relaksacyjny upływa w okamgnieniu, natomiast dwa kwadranse spędzone na fotelu dentystycznym wydają się trwać wiele godzin. Doświadczając sytuacji krytycznych, gromadzimy w pamięci ogromną ilość informacji w stosunkowo krótkim czasie. Doświadczenia takie jak ból, stres, strach pozostawiają bardziej intensywne wspomnienia, które niejako każą nam myśleć, że upłynęło więcej czasu niż w rzeczywistości.

Jedna z dobrze znanych zasad percepcji czasu mówi, że minuty płyną szybko, gdy się dobrze bawimy, a ciągną, gdy czujemy się znużeni: Nuda wydłuża czas, ale tylko w trakcie jego odmierzania, gdy określamy go, będąc wewnątrz doświadczenia, czyli w chwili teraźniejszej – mówi prof. Elżbieta Szeląg, kierownik Pracowni Neuropsychologii Instytutu Biologii Doświadczalnej im. Marcelego Nenckiego PAN. – Jeśli natomiast wspominamy, co się wydarzyło, czyli odmierzamy czas retrospektywnie, odnosimy odwrotne wrażenie. Mamy wówczas poczucie, że ciekawie spędzone popołudnie trwało długo, a to mało zajmujące minęło w okamgnieniu. Zdaniem prof. Szeląg intensywne sytuacje mobilizują mózg do rejestrowania większej liczby detali sensorycznych, tworząc bogatsze ślady pamięciowe. A skoro w okresie, który wspominamy, tak wiele się zdarzyło, powstaje wrażenie, że trwał długo.

Amerykańscy naukowcy postanowili zbadać, co odpowiada za odczuwanie czasu. Okazuje się, że dwa osobne psychologiczne mechanizmy mogą sprawić, aby wyczekiwany czas, taki jak wakacyjny urlop, wydawał się dłuższy.

Badaczom udało się wykazać, że subiektywne poczucie czasu można zmienić poprzez skupianie uwagi na trwaniu czynności, a nie na jej rozpoczęciu i zakończeniu. W pewnym eksperymencie poproszono uczestników o oglądanie pięciominutowych filmów, które zapowiedziano z wyprzedzeniem jako zabawne lub nudne. Uczestnicy mieli przy tym ocenić, ile według nich trwa film. Respondenci, którzy oglądali filmy zapowiedziane jako zabawne, uważali, że subiektywny czas przed rozpoczęciem oglądania był dłuższy, a czas zakończenia oglądania na osi czasu zaznaczali dalej. Działo się tak, gdyż uwagę tych osób skupiono na trwaniu czynności, a nie na jej rozpoczęciu i zakończeniu.

Nie powinniśmy zatem myśleć o tym, kiedy nasz urlop się skończy, ale o tym, ile będzie trwał – czas wtedy subiektywnie będzie płynął wolniej.

Według Steve’a Taylora z Liverpool John Moores University, percepcja upływu czasu w dużym stopniu jest uwarunkowana ilością informacji, które przetwarzamy. Dzieciom czas płynie wolniej, ponieważ bardzo uważnie obserwują, co dzieje się wokół nich; doświadczają wielu rzeczy po raz pierwszy i to sprawia, że przyswajają dużą ilość informacji. Z kolei dorośli otrzymują niewiele nowych informacji z codziennych doświadczeń, „przyzwyczaili się do świata” i „wszystko jest im już znane” – czytamy na łamach Magazynu Focus.pl.

Jeśli chcieliby Państwo wiedzieć więcej na temat treningu uważności, zapraszamy na webinar, który już jutro poprowadzi dla Państwa Marta Badowska. Więcej informacji o nadchodzących wakacyjnych wydarzeniach znajdą Państwo TUTAJ.

Źródła:

1. Michał Rolecki, Jak sprawić, żeby urlop wydał się dłuższy? Jest na to sposób, twierdzą naukowcy, Focus.pl, https://www.focus.pl/artykul/jak-sprawic-zeby-urlop-wydal-sie-dluzszy-jest-na-to-sposob-twierdza-naukowcy(dostęp: 27.07.2021).
2. Odczuwanie czasu jest bardzo względne. Dlaczego nasz mózg tak różnie to interpretuje?, https://www.focus.pl/artykul/kiedy-czas-plynie-szybciej-to-zalezy-od-tego-co-czujesz(dostęp: 27.07.2021).
3. Elżbieta Szeląg, Gdzie płynie czas, https://charaktery.eu/artykul/gdzie-plynie-czas (dostęp: 27.07.2021).