Jakie korzyści wynikają z powołania Krajowego Rzecznika Praw Uczniowskich oraz nadania nauczycielom statusu funkcjonariuszy publicznych? To jeszcze nie wszystkie propozycje nowelizacji ustawy Prawo oświatowe. Co jeszcze może się zmienić?

 

Krajowy Rzecznik Praw Uczniowskich

Autorzy projektu chcą wprowadzić w ustawie Prawo oświatowe nowy rozdział dotyczący m.in. organów ochrony praw i wolności uczniowskich. Proponują ustanowienie nowej funkcji w szkole –  Krajowego Rzecznika Praw Uczniowskich. Będzie on odpowiedzialny za ochronę praw uczniów oraz reagowanie w sytuacji, gdy są one naruszane.

Projekt nowelizacji zakłada powołanie:

  • Krajowego Rzecznika Praw Uczniowskich – to jednoosobowy organ państwowy powoływany na 4-lenią kadencję; rzecznik będzie mógł pełnić swoją funkcję przez maksymalnie 2 kadencje; powoływać i odwoływać będzie go minister oświaty, spośród osób wyłonionych w otwartym naborze;
  • 16 wojewódzkich Rzeczników Praw Uczniowskich, wyznaczonych przez Krajowego Rzecznika Praw Uczniowskich na wniosek kuratora oświaty w konkretnym obszarze;
  • samorządowych Rzeczników Praw Uczniowskich (gminnych i powiatowych) – samorząd będzie miał taką możliwość, ale nie będzie musiał z niej korzystać;
  • szkolnego Rzecznika Praw Uczniowskich – wybiorą go rady szkół spośród swoich nauczycieli; kandydaci muszą być zatrudnieni na minimum pół etatu.

 
Rzecznicy otrzymają dodatek funkcyjny.

Nauczyciel jako funkcjonariusz publiczny 

Nauczycielom, wychowawcom i innym pracownikom pedagogicznym w przedszkolach, szkołach i placówkach oświatowych zostanie przyznany status funkcjonariuszy publicznych. Dzięki temu zostanie wzmocniony stan prawny nauczycieli – obejmą ich przepisy dotyczące funkcjonariuszy publicznych. Tym samym nauczyciele będą chronieni w czasie i po godzinach pracy.

(…) gdy bezprawny zamach na osobę funkcjonariusza publicznego został podjęty z powodu wykonywanego przez niego zawodu lub zajmowanego stanowiska, ale niekoniecznie podczas lub w związku z pełnieniem obowiązków służbowych  – podkreślono w nowelizacji.
 

Kolejne proponowane zmiany w nowelizacji ustawy Prawo oświatowe

Kluczową zmianą jest zapisanie w ustawie praw i obowiązków ucznia, które obecnie znajdują się w statutach szkolnych.

 
W ustawie – Prawo oświatowe i innych aktach prawnych występują różne uczniowskie prawa podmiotowe. Są one jednak „rozrzucone” w różnych miejscach systemu prawnego, co utrudnia uczniom – osobom młodym i niewykwalifikowanym w prawie – zapoznawanie się z nimi – podkreślają autorzy nowelizacji.

Inne proponowane zmiany w nowelizacji ustawy Prawo oświatowe:

  • obowiązek powołania rady szkoły,
  • wprowadzenie instytucji sprzeciwu – będą z niej mogli skorzystać uczniowie pełnoletni, którzy nie chcą, by ich rodzice byli informowani o ocenach,
  • zmianę progu nieusprawiedliwionych nieobecności przy klasyfikacji uczniów na 25% (więcej informacji na temat wymaganej frekwencji znajduje się w artykule Czy to już koniec z legalnymi wagarami w szkole?).

 

Źródło:

Projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustaw, https://www.gov.pl/web/premier/projekt-ustawy-o-zmianie-ustawy--prawo-oswiatowe-oraz-niektorych-innych-ustaw9?fbclid=IwY2xjawJsrHdleHRuA2FlbQIxMAABHmOLdXWqNAjIV7WV_5wtnxdv4Rm--SGdblTB2S8_9JA1i2oa1lDjtvfEEeHr_aem_fY-beYChdRd73DUoyxG5IA (dostęp: 16.04.2025 r.).