Przyszłość edukacji jest pełna wyzwań, ale także wspaniałych możliwości. W dobie technologii cyfrowych nasuwa się wiele pytań, jak będzie wyglądać nauczanie za kilkadziesiąt lat. Czy nauczyciele nadal będą potrzebni? Czy istnieje realne zagrożenie, że system edukacyjny załamie się i przestanie istnieć?

Edukacja wczoraj i dziś

Przyszłość edukacji zawsze była ściśle powiązana z rozwojem cywilizacyjnym danej społeczności. W starożytności edukację postrzegano jako jeden z najważniejszych elementów życia społecznego, a nauki humanistyczne, matematyczne i filozoficzne stanowiły podstawę programu nauczania. W średniowieczu nauczanie odbywało się głównie w klasztorach i uniwersytetach, a program skupiał się na teologii, filozofii i naukach ścisłych. Wraz z rewolucją przemysłową i postępem technologicznym w XIX wieku pojawiła się potrzeba kształcenia pracowników specjalistycznych w dziedzinach takich jak inżynieria czy chemia. W XX wieku edukacja stała się coraz bardziej powszechna i dostępna dla większej liczby osób.

Dziś edukacja jest nie tylko dostępna dla większości ludzi, lecz także uważana za kluczową dla sukcesu w życiu zawodowym i osobistym. Oprócz nowego podejścia do nauczania pojawiają się nowe technologie, za którymi nauczyciele są zmuszeni podążać. W jaki sposób jednak będzie wyglądało nauczanie w przyszłości? Czy zawód nauczyciela – w dobie rozwoju nowych technologii – przetrwa?
 

Czy nowe technologie zastąpią nauczyciela?

Chociaż rozwój technologii edukacyjnych i narzędzi cyfrowych może zmienić sposób przekazywania wiedzy i umiejętności, to jednak wciąż będzie potrzebna osoba zarządzająca procesem uczenia się oraz motywująca uczniów. Jak podaje Jacques Attali, ekonomista, działacz polityczny, eseista, wiedza zawsze była przekazywana z pokolenia na pokolenie, niezależnie od cywilizacji, jednak na przestrzeni dziejów odbywało się to w rozmaity sposób. Nie tylko ludzie, lecz także zwierzęta, a nawet niektóre rośliny przekazują „informacje” swojemu „potomstwu”, aby lepiej adaptowało się do środowiska, w którym wzrasta. Jak twierdzi badacz: „przekazywanie wiedzy zawsze było i pozostaje – wraz z towarzyszącą mu adaptacją – kluczem do przeżycia wszystkich organizmów żywych”. Attali wskazuje ponadto, że przekazywanie wiedzy zawsze wiąże się z posiadaną władzą, co może stanowić pole do nadużyć. Jaka jednak przyszłość czeka edukację za kilkadziesiąt lat? Czy to możliwe, że z powodów finansowych dostęp do edukacji na świecie się zmniejszy? Jak temu przeciwdziałać?

Istnieje wiele zagrożeń dla edukacji, jednak da się przewidzieć możliwe scenariusze i już teraz wdrożyć rozwiązania zapewniające, że edukacja będzie powszechna i jeszcze łatwiej dostępna.

Co ważne, wraz z postępem technologicznym nauczyciele muszą zdobywać nowe umiejętności, aby efektywnie wykorzystywać narzędzia cyfrowe w procesie nauczania. Ponadto powinni się skupiać na kształtowaniu umiejętności społecznych i emocjonalnych u swoich uczniów, co jest kluczowe w dzisiejszym świecie. Wydaje się, że edukacja oparta na wartościach i etyce nadal będzie potrzebna, aby kształtować umysły młodych ludzi i przygotowywać ich do przyszłych wyzwań. Dlatego też można założyć, że zawód nauczyciela będzie wciąż ważny i potrzebny w XXII wieku, ponieważ żadna technologia nie jest w stanie zastąpić nauczyciela w roli mentora, wzorca i przewodnika uczniów w procesie ich kształcenia.
 

Kilka wskazówek na przyszłość

Jacques Attali w artykule „Najważniejsza jest edukacja” formułuje 20 zaleceń dla świata – wskazówek na przyszłość dla nauki. Postuluje m.in., aby zwiększać finansowanie edukacji publicznej i uznać edukację za „dobro powszechne i dostępne dla wszystkich”. Zauważa także konieczność docenienia zawodu nauczyciela. Tekst artykułu opublikowano w magazynie Wszystko Co Najważniejsze – zapraszamy do zapoznania się z pozostałymi trafnymi spostrzeżeniami autora na temat przyszłości edukacji. Zachęcamy także do przeczytania naszego artykułu dotyczącego wpływu nowych technologii, w którym rozważamy, na ile ChatGPT i sztuczna inteligencja mogą zagrażać, a na ile – pomagać nauczycielom.

Źródła:

1. Jacques Attali, Edukacja jest najważniejsza, Wszystko Co Najważniejsze, https://wszystkoconajwazniejsze.pl/jacques-attali-o-edukacji/ (dostęp: 12.04.2022).
2. Czy ChatGPT zrewolucjonizuje edukację i naszą rzeczywistość?, https://operon.pl/Aktualnosci/Edukacja-w-Polsce/Czy-ChatGPT-zrewolucjonizuje-edukacje-i-nasza-rzeczywistosc (dostęp: 12.04.2022).