Wkrótce minie czterdzieści pięć lat od dnia, gdy Stacja Antarktyczna Polskiej Akademii Nauk imienia Henryka Arctowskiego rozpoczęła całoroczną, nieprzerwaną pracę nad dziedzinami określanymi jako kluczowe dla przyszłości naszej planety.

Ekstremalnie istotne

Surowość klimatu i trudne warunki do życia potwierdza zaludnienie terenu wynoszące 0,076 osoby na kilometr kwadratowy. Tyle ludności obecnie odnotowuje się na norweskiej wyspie Spitzbergen. Słynie ona z siedlisk niedźwiedzi polarnych, reniferów i... polarnych stacji badawczych. Obserwacje oceanograficzne, geologiczne, geomorfologiczne, glacjologiczne, meteorologiczne i sejsmologiczne to część zadań wspomnianych stacji. Ważnym punktem ich pracy są też badania mające wpływ na wiedzę i działania ludzi na całym świecie w dziedzinie szeroko pojętej ekologii. Poza bezpośrednim zakresem prac, ale w ścisłej korelacji z nimi, pozostaje również sprawdzanie, testowanie i planowanie w zakresie nowoczesnych rozwiązań technologicznych. Ekstremalne, skrajnie trudne warunki do życia, dyktowane twardymi prawami przyrody sprawiają, że z jednej strony wymienione działania są koniecznością, a z drugiej – stanowią wartość dodaną do i tak już niezmiernie ważnych zadań. Warto pamiętać, że pionierską działalność w zakresie ochrony ekologicznej obszarów polarnych prowadził Polak – słynny w świecie nauki Henryk Arctowski. Zapoczątkowana przez niego aktywność zaowocowała finalnie Protokołem o Ochronie Środowiska będącym uzupełnieniem Układu Arktycznego. Te działania uczyniły cały obszar naturalnym rezerwatem poświęconym pokojowi i nauce.
 

Polski wkład naukowo-badawczy

Pozornie niepowiązane ze sobą polską stację naukowo-badawczą, górę, spitzbergeński lodowiec, półwysep i nunatak na Antarktydzie łączy istotna kwestia. Wszystkie wspomniane lokalizacje noszą imię Henryka Arctowskiego. Świadczy to o wielkim wpływie Polaka na świat nauki. Zarówno całoroczne, jak i sezonowe stacje badawcze pielęgnują tradycję rodaka, który poświęcił życie badaniom krajów polarnych i swoją pracą wsławił Polskę. Zarówno Polska Stacja Antarktyczna na Wyspie Króla Jerzego, jak i Polska Stacja Polarna Hornsund, najsłynniejsze całoroczne jednostki badawcze, przez ponad czterdzieści lat prowadzą monitoring środowiskowy, badając ekosystemy i wpływy oraz zależności klimatyczno-biologiczne. Regularne badania, realizowane z obszarów odległych od Polski o czternaście tysięcy kilometrów, są nieustająco źródłem wiedzy dla badaczy wielu specjalności. Polska myśl naukowa w rejonach polarnych cieszy się renomą i sławą w świecie. Dla magazynu „Wszystko Co Najważniejsze” kilka refleksji spisał prof. Michał Kleiber, związany z Polską Akademią Nauk i Przewodniczący Polskiego Komitetu ds. UNESCO. Zapraszamy do lektury jego tekstu, do którego zainspirowała go 150. rocznica urodzin słynnego badacza Arktyki.

Źródło: M. Kleiber, Polacy pionierami badań polarnych…, https://wszystkoconajwazniejsze.pl/prof-michal-kleiber-polacy-pionierami-badan-polarnych-dzis-jednych-z-wazniejszych-badan-nad-ekologia-planety/ (dostęp: 18.08.2021).