Powszechny dostęp do sieci internetowej, a także szybko rosnąca popularność portali społecznościowych sprawiają, że łatwo stracić czujność i zapomnieć, jakie są granice bezpiecznego korzystania z internetu. Statystyki wskazują, że dzieci najczęściej zaczynają korzystać z telefonu komórkowego już w wieku 7–8 lat, a co czwarty 5–6-latek korzysta z internetu. Objawy uzależnienia od internetu obserwujemy coraz częściej wśród młodszych internautów, u których zauważalny jest syndrom FOMO, coraz częściej określanego mianem choroby cywilizacyjnej. 

Pandemia zwiększyła czas korzystania dzieci z internetu

Badanie opinii publicznej w zakresie funkcjonowania rynku usług telekomunikacyjnych przeprowadzone przez Urząd Komunikacji Elektronicznej (UKE) wskazuje, że niemal wszystkie dzieci (97,7% ) w wieku 7–14 lat posiadają telefony typu smartfon. Blisko 53,2% rodziców wskazało, że zapotrzebowanie na usługi telekomunikacyjne podczas pandemii wzrosło. Badacze wskazali także, że 27,6% dzieci, czyli co czwarty 5–6-latek korzysta z internetu, a 5% dzieci zaczyna korzystać z internetu już między 3 i 4 rokiem życia.  Jak pokazuje raport UKE, blisko 57,8% badanych rodziców deklaruje, że ich dzieci samodzielnie instalują aplikacje na telefon komórkowy. Podczas badania 41% rodziców wskazało także, że ich dzieci wiedzą, jak zrobić zakupy przez aplikacje mobilne. Rodzice wymienili także najczęstsze zagrożenia wynikające z korzystania z internetu przez dzieci. Wśród nich na pierwszym miejscu znalazły się uzależnienia, kontakt z nieznajomymi oraz kontakt z nieodpowiednimi treściami (pornografia, przemoc, rasizm). Z pełnym raportem z badania mogą się Państwo zapoznać na stronie UKE TUTAJ.

Zagrożenia związane z nadmiernym korzystaniem z internetu i smartfona 

Młodym ludziom trudno wyobrazić sobie dzisiejszy świat bez dostępu do internetu i smartfona. Wyniki badania Nastolatki 3.0 – NASK wskazują, że około 30% nastolatków pozostaje on-line cały czas, niezależnie od miejsca pobytu, a 93,4% codziennie korzysta z internetu w domu. Jednocześnie aż 23% rodziców w ogóle nie rozmawiało z dziećmi o bezpieczeństwie w sieci. Skrót FOMO jest już coraz bardziej znany.

Syndrom FOMO stanowi swoistą chorobę cywilizacyjną. W języku angielskim rozwinięciem skrótu FOMO jest wyrażenie fear of missing out. Określa ono sytuację, w której osoba odczuwa przeraźliwy strach przed tym, że ominie ją jakaś ważna informacja i z tego powodu odczuwa potrzebę stałego monitorowania wydarzeń przy użyciu smartfona czy komputera. FOMO może okazać się bardzo dużym problemem w sytuacji, gdy potrzeba śledzenia nowych informacji online nie pozwala skupić się na codziennych sprawach np. na nauce czy wspólnym spędzaniu czasu. Zbytnie zanurzenie w świat cyfrowy, bez odpowiedniego udziału bezpośrednich relacji tworzonych twarzą w twarz, może przyczyniać się do nadużywania internetu i cyfrowych urządzeń mobilnych. Oprócz syndromu FOMO w specjalistycznej literaturze przedmiotu znajdziemy również zagrożenia określane mianem siecioholizmu, sieciozależności, cyberzależności, infoholizmu, uzależnienia od internetu, infozależności, fonoholizmu. W skrócie można powiedzieć, że uzależnienie od internetu to zachowanie charakteryzujące się utratą kontroli nad korzystaniem z tego narzędzia.

Czy zatem zauważasz u siebie, Twojego dziecka lub uczniów:

• częste i nerwowe zerkanie na telefon w celu sprawdzenia maili czy powiadomień na mediach społecznościowych np. Facebooku?
• nieustanną potrzebę dzielenia się z innymi użytkownikami internetu zdobytymi informacjami?
• problem ze skupieniem się na codziennych czynnościach?
• znużenie, samotność lub niepokój w momencie braku dostępu do internetu?
• sięganie po urządzenie mobilne od razu po przebudzeniu?
• nieustanne kontrolowanie i odświeżanie mediów społecznościowych?
• obawę, że inni przeżywają więcej wartościowych chwil?
• wykluczenie możliwości wyjścia z domu bez telefonu?
• nadpobudliwość, a nawet agresję w sytuacji braku dostępu do telefonu/internetu?

 
Jeżeli odpowiedź na większość z powyższych pytań brzmi twierdząco, warto zwrócić uwagę na codzienne nawyki – zarówno swoje, jak i dzieci. Im szybciej przejmiemy kontrolę nad sytuacją, tym łatwiej wprowadzimy w życiu pozytywne zmiany. Należy, przy tym pamiętać, że w momencie gdy sami nie radzimy sobie z tym problemem, konieczna jest konsultacja ze specjalistą.

Badacze analizujący zachowania w sieci wyodrębnili również kilka niepokojących trendów wśród surfujących po sieci rodziców. Sharenting, oversharenting czy troll parenting to sklasyfikowane modele zachowań rodziców w sieci. Wszystkie mają negatywny wydźwięk i mogą działać na szkodę dziecka. Więcej na ten temat pisaliśmy TUTAJ. Zachęcamy także do zapoznania się z artykułem opublikowanym na łamach magazynu Wszystko Co Najważniejsze TUTAJ.

Źródła:

1. Wszystko Co Najważniejsze, W Polsce co czwarty 5–6-latek korzysta z internetu, https://wszystkoconajwazniejsze.pl/pepites/co-czwarty-5-6-latek-korzysta-z-internetu/ , (dostęp: 15.02.2022).
2. Librus Szkoła, Jak okiełznać syndrom FOMO?, https://portal.librus.pl/szkola/artykuly/jak-okielznac-syndrom-fomo (dostęp: 15.02.2022).
3. Chroń dziecko w sieci, http://www.dzieckowsieci.pl/kampania/ (dostęp: 15.02.2022).
4. Librus Szkoła, Fonoholizm – nadużywanie smartfonów przez dzieci. Najważniejsze symptomy,https://portal.librus.pl/szkola/artykuly/fonoholizm-naduzywanie-smartfonow-przez-dzieci-najwazniejsze-symptomy (dostęp: 15.02.2022).